بزرگنمايي:
راه نو- اين که پيروزي «دونالد ترامپ» در انتخابات اخير آمريکا چه تأثيري بر
سياست هاي اين کشور در قبال منطقه خاورميانه خواهد گذاشت يا اين که دوستان و
متحدان آمريکا در منطقه چشم انداز و آينده دولت جديد اين کشور را چگونه
ارزيابي مي کنند، از آن دست سوالاتي است که ذهن همه را به خود درگير کرده
است.
*سياست خارجي ترامپ در خاورميانه متاثر از چه عواملي است؟
به نظر مي رسد ژنرال هايي که اطراف ترامپ هستند به ويژه «مک مستر» مشاور
امنيت ملي و «جيمز متيس» وزير دفاع، نفوذ قابل توجهي بر شکل گيري سياست
خارجي خاورميانه اي ترامپ دارند.
علي رغم اظهارات ترامپ در دوره مبارزه انتخاباتي اش، مخالفت با نظاميگري
امريکا در خاورميانه واينکه امريکا در باتلاق نظاميگري در اين منطقه گير
کره است، در حال حاضر شاهد توسعه سياست نظاميگري امريکا در خاورميانه
هستيم. اين تغيير رويکرد در اتخاذ تصميمات زير از سوي «دونالد ترامپ» به
خوبي مشهود است: 1. درخواست افزايش تعداد نظاميان آمريکايي در افغانستان 2.
عدم مخالفت با کمپين نظامي عربستان و اقدامات وحشتناک اين کشور عليه يمن و
مردم آن (مي توان گفت که حتي دولت ترامپ با انعقاد معامله تسليحاتي به
ارزش صد و ده ميليون دلار ، عربستان را جهت ادامه جنگ با يمن تشويق مي
کند). 3. اتخاذ موضع نظامي تهاجمي در سوريه با هدف قرار دادن جت جنگنده
سوري.
دولت ترامپ به نظر مي رسد جهت روشن شدن اين نکته که از متحدان امريکا در
منطقه (راست يا چپ) به ويژه عربستان سعودي، مصر و اسرائيل در مسائل داخلي و
منطقه اي آنها حمايت مي کند، مصمم است. اين دولت خواهان پر کردن شکاف
اعتبار ايجاد شده بين واشنگتن و اين حکومت ها در منطقه در طي دوران اوباما
است.
*برخي معتقد هستند که سياست خاورميانه اي ترامپ را داماد وي «جراد کوشنر» تعيين مي کند. نظر شما چيست؟
نفوذ بسيار زياد ادعا شده «جراد کوشنر» بر پدر خانمش، در واقع اغراق
رسانه هاي امريکايي در مورد وي است. او و همسرش «ايوانکا ترامپ» در تعديل
سياست هاي ترامپ در مورد منع مسافرت مسلمانان به آمريکا و خروج از
توافقنامه پاريس با شکست مواجه شدند. علي رغم وجود تمامي مباحث در اين مورد
که کوشنر مي تواند همان فردي باشد که صلح را بين اسرائيلي ها و فلسطيني ها
حاکم مي کند، از زمان آغاز به کار وي تاکنون روابط بين اسرائيلي ها و
فلسطيني ها بدتر شده، همانطور که نتانياهو تلاش مي کند پروژه هاي ساخت و
ساز را در کرانه باختري و قدس شرقي ادامه دهد.
علاوه بر اين من فکر نمي کنم که صداي کوشنر در ارتباط با ديگر موضوعات
در خاورميانه چندان رسا باشد. بنابراين من نمي توانم بگويم که کوشنر تاثير
قابل توجهي بر شکل گيري سياست خاورميانه اي ترامپ داشته است. مطمئنا اين
موضوع مي تواند در آينده نزديک تغيير کند اما پيش بيني رفتار آينده کوشنر
بسيار سخت است زيرا وي تاکنون هيچ اظهار نظر قطعي در مورد ديدگاههاي خود در
خاورميانه مطرح نکرده است.
*«فريد زکريا» معتقد است سياست ترامپ در خاورميانه اين منطقه را به سوي يک جنگ ديگر پيش مي برد. نظر شما در اين ارتباط چيست؟
استدلال «فريد زکريا» اين است که دولت ترامپ بيشتر و بيشتر بر راه حل
هاي نظامي جهت حل مسائل در منطقه خاورميانه تا راه حل هاي ديپلماتيک تاکيد
مي کند. نتيجه اين سياست باعث درگير شدن ارتش آمريکا در باتلاق خاورميانه
براي چند دهه خواهد بود و در بدترين سناريو ممکن است منجر به درگيري امريکا
و روسيه در سوريه شود. متاسفانه من فکر مي کنم که تحليل زکريا از سياست
ترامپ در خاورميانه صحيح است.
به نظر مي رسد اين دولت هيچ گونه استراتژي کلي در منطقه خاورميانه
نداشته، به جزء ايجاد نوعي اجماع استراتژيک (استراتژي که ريگان در سال 1981
در اين منطقه با هدف محدود کردن نفوذ اتحاد جماهير شوروي به کار برد و
نهايتا با شکست مواجه شد) که با عربستان سعودي، مصر، اردن، اسرائيل و برخي
از کشورهاي کوچک حاشيه خليج فارس محقق شده و به نوعي اتحاد غير رسمي عليه
ايران در اين زمان تبديل خواهد شد. اما بار ديگر، مسئله حل نشده فلسطين
قطعا مانع همکاري ميان اين دولتها شده و فرصت را براي ايران جهت حفظ و
تقويت نفوذ خود در منطقه فراهم خواهد ساخت.
*با توجه به بحث ارتباط برخي اعضاي
کابينه ترامپ با روسيه و اتهام دخالت روسها در انتخابات امريکا برخي صحبت
از استيضاح ترامپ مي کنند و معتقد هستند ترامپ قبل از اتمام دوره رياست
جمهوري عزل مي شود. اين ادعا چقدر با واقعيت سازگار است؟
من در مورد اين نظر که « دونالد ترامپ » ممکن است قبل از پايان دوره
رياست جمهوري اش استيضاح شده يا مجبور به استعفا شود، محتاط خواهم بود.
بديهي است رفتار متغير و غير مسئولانه وي، سوخت لازم را براي آتشي که اين
شايعات را دامن زده و گسترش مي دهد و آرزوي مخالفان سياسي وي را برآورده مي
کند، فراهم خواهد ساخت.
اما درست همين هفته پيش خبرگزاري سي ان ان خجالت زده شده و چند روزنامه
نگار مجبور به استعفا شدند زيرا گزارشي دروغ مبني بر نشست غير علني ترامپ
با يک مقام روسي با هدف لغو تحريم هاي امريکا عليه روسيه منتشر کرده بودند.
بنابراين در حاليکه تقريبا همه در خصوص دخالت روسيه در انتخابات رياست
جمهوري 2016 امريکا توافق دارند، احتمال اينکه بين ترامپ و پوتين در دوره
انتخابات رياست جمهوري هيچ گونه ارتباطي وجود نداشته است، نيز هست.
بنابراين همانطور که تحقيقات ادامه مي يابد ما بايد صبور بوده و منتظر
نتيجه تحقيقات باشيم.