بزرگنمايي:

راه نو- عبدالله العمادي، در گزارشي در روزنامه الشرق (قطر)، نوشت: عربستان به دنبال استفاده از عراق به عنوان ميانجي بين خود و ايران به منظور آرام کردن اوضاع و دستيابي به تفاهم و آسوده خاطر شدن به منظور پرداختن به مسائل بحراني بين رياض و تهران در مقابل استفاده ايران از نفوذ و تاثير خود بر برخي طيف هاي جامعه يمن به منظور پايان دادن به جنگ است. چرا که کليد متوقف کردن اين جنگ و خارج کردن عربستان از باتلاق يمن در دست تهران است نه ديگران هرچند کنترل همه چيز هم در اختيار ايران نيست. به اين صورت که ايران مي تواند بر حوثي ها و اطرافيان آنها تاثير بگذارد ولي نمي تواند به همين ميزان بر علي عبدالله صالح و اطرافيانش تاثير بگذارد. در اينجاست که نقش ابوظبي مطرح مي‌شود که آن هم بدون دريافت امتيازاتي از رياض حرکتي انجام نخواهد داد.

قطب نماي عربستان، تهران را نشان مي‌دهد
بدون مقدمه بايد گفت شخصيت هاي سياسي شيعه عراقي در اقدامي غيرمنتظره يکي‌ پس از ديگري راهي عربستان سعودي مي‌شوند که عجيب بودن اين اقدام کمتر از گام هاي قبلي عربستان سعودي مانند حمايت نامحدود و سريع از کودتاي نظامي در مصر، و جنگ عليه يمن، و سپس محاصره قطر نيست. به اين ترتيب زنجيره شگفتي ها کامل و نوعي ابراز دوستي و علاقه فزاينده به شخصيت هاي عراقي، در کنار سرعت قابل ملاحظه گشايش به سوي اين کشور زخم خورده ديده مي‌شود. اين ماجرا نشان مي‌دهد اتفاقاتي در پشت پرده جريان دارد و براي اعلام آن مقدمه چيني مي شود. از نظر من اين گام ها را نمي توان تفسير کرد مگر اين که چند نقطه را به يکديگر متصل کنيم.
نخستين عاملي که موجب شگفتي و پرسش درباره اقدامات غيرمنتظره شخصيت هاي عراقي مي‌شود، درز کردن ايميل هاي سفير ابوظبي در واشنگتن است که به شکل تدريجي و بخش به بخش منتشر شد تا نشان دهد گام هايي که چهار کشور بحران زده عربي به ويژه عربستان و امارات بر مي‌دارند نشان دهنده سرخوردگي و بحران شديدي است که گرفتار آن شده اند.
روشن است که رويکردي سريع به سمت عراق آغاز شده است که اطلاعات درز کرده اخير از ايميل هاي العتيبه آن را تاييد مي کند. بخشي از اين ايميل ها درباره ولي عهد عربستان سعودي و تماس او با شخصيت هاي سياسي آمريکايي به منظور بررسي راه حل هايي با هدف خارج شدن از پرتگاه يمن به هر شکلي است. اين ايميل ها نشان مي دهد عربستان سعودي مشکلي با راه حل هاي ديپلماتيک، و در صورت لزوم همکاري و تفاهم با ايران ندارد حتي اگر اين تفاهم زير نظر آمريکايي ها به دست آيد!
اما به نظر مي‌رسد آمريکا در اين زمينه عجله اي ندارد برعکس بن سلمان که به عجول بودن در بسياري از مسائل معروف است. بن سلمان از آمريکايي ها مي خواهد هرچه سريعتر مسئله جنگ در يمن را حل کنند که موجب تحليل رفتن بودجه عربستان شده و پيامدهاي منفي آن، بسياري از افتخاراتي را که ولي عهد عربستان سعودي به دنبال آن بود مخدوش کرده است. بن سلمان مي‌خواست از اين جنگ پيروز خارج شود تا به عنوان قهرماني ملي مورد استقبال و ستايش در سطح داخلي و منطقه اي قرار گيرد و آسان‌تر بر تخت پادشاهي بنشيند،‌ ولي جنگ يمن آسيب زيادي به وجهه او در داخل و خارج از عربستان وارد کرد.
وقت کشي يا اين دست و آن دست کردن آمريکايي ها در برآورده کردن خواسته ولي عهد عربستان سعودي، نوعي گوشمالي دادن طرفي که تصميم به آغاز جنگ گرفته است به نظر مي‌رسد و تا حدي با خط مشي آمريکا در تعامل با مسائل منطقه از جمله جنگ يمن تفاوت دارد. علاوه بر اين، آمريکايي ها درباره نحوه نجات دادن کشوري در حد و اندازه عربستان سعودي از باتلاق يمن، سرگردان هستند به اين صورت که نجات دادن عربستان به شکلي آبرومندانه نيازمند زمان و آماده کردن مناسب افکار عمومي چه در کشورهاي عربي چه در سطح جهاني است. پايان دادن ناگهاني جنگ در يمن بدون مقدمات و توجيهات منطقي از سوي عربستان سعودي، اين کشور و متحدانش را شکست خورده نشان خواهد داد و موجب ارتقاء شأن و جايگاه حوثي ها خواهد شد که به زيان عربستان سعودي به عنوان کشوري با ارتش بزرگ و امکانات عظيم است که حمله به يمن را آغاز کرد. از اين رو آمريکايي ها معتقدند خارج شدن عربستان از جنگ و نجات آن از مشکلات آن با سرعتي که محمد بن سلمان مي‌خواهد،‌ اين کشور را شکست خورده جلوه خواهد داد و اين مسئله بدون شک بر وجهه عربستان به عنوان کشوري بزرگ تاثير خواهد گذاشت که مدتهاست به عنوان کشوري مهم و قدرتي تاثيرگذار در حفظ امنيت و ثبات منطقه اي تلقي مي‌شود. آمريکا نمي خواهد قدرتمندترين متحدش در منطقه چنين سرانجام ناخوشايندي داشته باشد و شايد به همين علت آمريکايي ها در حمايت از خواسته بن سلمان اين دست و آن دست مي‌کنند.
اما محمد بن سلمان به عجول و بي‌پروا بودن و حرکت ناآگاهانه و بررسي نشده معروف است، گويا او به نوعي بيماري مبتلا است که در روانپزشکي به آن «اختلال کنترل رفتار» (IDC (Impulse disorder control مي گويند. کسي که به اين اختلال مبتلا است به عواقب رفتار و کارهايش فکر نمي کند و به اين ترتيب به خودش و ديگران آسيب مي رساند... از آنجا که بن سلمان به اين اختلال دچار است نتوانست در برابر درنگ آمريکا در مسئله پايان دادن به جنگ در يمن صبر کند به همين علت ناگهان تصميم گرفت به شيعيان عراق روي آورد با اين تصور که زير پاي ايران را در آنچه به شيعيان عراق مربوط مي شود خالي کند. اما اندکي بعد مشخص شد چنين کاري شدني نيست.
ساده لوحانه بودن ايده خالي کردن زيرپاي ايران به سرعت آشکار شد و به همين علت ايده ديگري با عنوان حرکت به سوي ايران و اقدام مشابه امارات و سپس بحرين و مصر ترويج داده شد تا نوعي فشار بر تهران براي تشديد محاصره قطر ايجاد شود. به اين ترتيب پايگاه هاي ارتباط اجتماعي از اين تفکر و سخن مغاير با واقعيت و شرايط، پر شد.
تفسيري که به واقعيت هاي کنوني درباره روي آوردن عربستان به سمت ايران نزديک تر است و بعد از متصل کردن همه نقاط قبلي به يکديگر به دست مي آيد اين است که عربستان به دنبال استفاده از عراق به عنوان ميانجي بين خود و ايران به منظور آرام کردن اوضاع و دستيابي به تفاهم و آسوده خاطر شدن به منظور پرداختن به مسائل بحراني بين رياض و تهران در مقابل استفاده ايران از نفوذ و تاثير خود بر برخي طيف هاي جامعه يمن به منظور پايان دادن به جنگ است. چرا که کليد متوقف کردن اين جنگ و خارج کردن عربستان از باتلاق يمن در دست تهران است نه ديگران هرچند کنترل همه چيز هم در اختيار ايران نيست. به اين صورت که ايران مي تواند بر حوثي ها و اطرافيان آنها تاثير بگذارد ولي نمي تواند به همين ميزان بر علي عبدالله صالح و اطرافيانش تاثير بگذارد. علي عبدالله صالح همچنان مهره مهمي در صحنه يمن است که هنوز ارزش خود را از دست نداده است... صالح به دنبال اعلام توقف جنگ از سوي عربستان با دريافت غرامتي سخاوتمندانه است و بدون شک عربستان هم مدتهاست به همين مسئله فکر مي کند. ولي مشکل در کارگرداني مناسب براي اعلام توقف جنگ و تفاهم با صالح است که ايران در اينجا نفوذ زيادي ندارد. در اينجاست که نقش ابوظبي و توانايي آن براي پايان دادن به معضل نمايان مي شود ولي ابوظبي طبعا چنين کاري را براي رضاي خدا انجام نمي دهد بلکه به دنبال منافعي راهبري است که بدون شک تفاهم ايجاد شده بين رياض و ابوظبي بر سر تقسيم يمن در همين چارچوب قرار مي گيرد.
خلاصه اين که، عربستان از زماني که روي ايجاد تغييرات در مصر شرط بندي کرد و کمک هايي سخاوتمندانه در اختيار کودتاچيان قرار داد که همچنان هم ادامه دارد، از يک بحران وارد بحران ديگري مي شود که احتمالا بحران با همسايه اش قطر، آخرين نخواهد بود. بحران با قطر، بحراني رسوا کننده بود که نادرست بودن و کودکانه بودن تصميم گيري ها و عمق شرط بندي روي رويکردهاي ابوظبي را نمايان کرد که نتيجه اي جز زيان براي عربستان نداشت.
ايران خواستار پايان جنگ در يمن نيست و ادامه آن را به نفع طرح راهبردي خود مي‌داند و صرفا زماني اين جنگ را متوقف خواهد کرد که عربستان که همه قدرت هاي سني اطراف خود را از دست داده است دچار فرسايش شود. اين قدرت ها مثل عراق و مصر اگر حال و روز مناسبي داشتند و با يکديگر به عنوان جبهه سني در برابر جبهه شيعه ايران متحد مي‌شدند، مي توانستند امروز به داد عربستان برسند. اما اکنون عربستان نه تنها عراق و مصر را از دست داده است بلکه با احتمال از دست دادن ترکيه نيز مواجه است مگر اين که به سرعت طرحي بينديشد و روابط راهبردي خود را با اين کشور تقويت کند که البته چنين اقدامي به ويژه بعد از بحران محاصره کردن قطر،‌ دشوار به نظر مي‌رسد.
عربستان در تابستاني داغ، روي صفحه‌اي داغ قرار دارد و چالش هاي اين کشور در حال افزايش است نه کاهش. آيا اين کشور از عهده چالش ها بر خواهد آمد و به سمت آرام کردن اوضاع اطراف خود و نگاهي عميق‌تر به اوضاع خود و ديدگاهي راهبردي بدون نفوذ و تاثير ابوظبي پيش خواهد رفت؟ اميدوارم اين گونه باشد پيش از آن که دير شود.