بزرگنمايي:

راه نو- نوول آبزرواتور (فرانسه)، در مقاله ای به قلم پیر هسکی، با طرح سئوالاتی به تحولات مهم احتمالی جهان در سال 2018 پرداخت؛
آیا در ایران و کره شمالی جنگ رخ خواهد داد؟ یا این که در یکی از این دو کشور جنگ آغاز خواهد شد؟ تلاش خواهیم کرد پنج مسئله را در سال ٢٠١٨  بررسی کنیم.
چشم انداز روابط بین الملل در سال ٢٠١٨ به چه شباهت خواهد داشت؟ جنگ یا صلح؟ رویارویی یا همکاری؟ به نظر نمی رسد زمان آرامش باشد، درست است، اما اروپایی ها علاقه مندند که در جهان در حال انحطاط، خود را قابل اعتماد نشان دهند.
پس از سال شوم ٢٠١٦ (حملات تروریستی، برگزیت، ترامپ...) همه در مورد سال ٢٠١٧ بیم داشتند اما به طور نسبی بهتر از آنچه که در شرایط بد بین المللی پیش بینی می شد، تحقق یافت.
قربانی اصلی سال ٢٠١٧ چندجانبه گرایی است، این نگرش از جهان برای حل مشکلات بین کشورها بیشتر همکاری ها را به وجود آورد تا رویارویی و رجزخوانی. آیا این گرایش منفی ادامه خواهد یافت؟
١- آیا در ایران و کره شمالی جنگ روی خواهد داد؟ یا این که در یکی از دو کشور جنگ رخ خواهد داد؟
در واشنگتن بسیاری این سوال را با این عبارات... قبل از این که رئیس جمهور آمریکا با به رسمیت شناختن بیت مقدس به عنوان شهری مقدس برای سه دین توحیدی به عنوان پایتخت اسرائیل، یک «جبهه سوم»، بیت المقدس، را بگشاید، مطرح می کردند. این نشانه دیگری از اشتیاق به «اختلال» دیپلماتیک رئیس جمهور آمریکا است، حتی اگر توازن های محلی، منطقه ای و بین المللی را از بین ببرد.
ایران و کره شمالی مسائلی هستند که از دیدگاه دونالد ترامپ از ابتدای دوره ریاست جمهوری اش در «محور شرارت» قرار دارند. او تمایل زیادی به جنگ با «مرد موشک» (بدین گونه کیم جون اون را توصیف می کند) و با ایران دارد.
کره شمالی مشکل دوگانه ای را برای آمریکا به وجود آورده است: علاوه بر سلاح هسته ای که تا کنون نشان داده که فناوری آن را به دست آورده است، یک برنامه موشک بالستیک که از لحاظ نظری قادر است به خاک آمریکا و حتی پایتخت آن واشنگتن اصابت کند، گسترش می دهد و رهبر بسیار محبوب آن از خشمگین ساختن گاوچران کاخ سفید بسیار لذت می برد.
دونالد ترامپ اعتبار خود را به خطر انداخت: او با صدای بلند اعلام کرد که این مشکل را حتی در صورت لزوم با «آتش و خشم» حل خواهد کرد، اما ژنرال هایش و رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه اش، می دانند که جنگ با کره شمالی بهای سنگین انسانی و خطر زورآزمایی هسته ای واقعی که جهان از دهه ها پیش تا کنون تجربه نکرده است، خواهد داشت. اگر در هفته های آینده تیلرسون از سوی ترامپ عزل شود، همان گونه که در رسانه های آمریکا بسیار بحث شده است، خطر زورآزمایی شدت خواهد یافت.
مسئله ایران ماهیت دیگری دارد: ایران به طور مستقیم آمریکا را تهدید نمی کند، اما «دوستان» دونالد ترامپ در منطقه (عربستان سعودی و اسرائیل به ویژه) ایران را  تهدیدی مستقیم می دانند.
اما به خصوص، ترامپ بخشی از مبارزات انتخاباتی خود را به محکوم کردن توافق هسته ای که باراک اوباما با تهران پس از مذاکرات طولانی بین المللی امضاء کرده بود، اختصاص داد و با این موضع گیری از «تأیید» این توافق خودداری کرد و به کنگره اجازه داد تا درباره تحمیل تحریم های جدید بر ضد ایران تصمیم بگیرد.
بنا بر نظرسنجی ها «تنها» مشکل افکار عمومی آمریکا پس از یک دهه جنگ و کشتار در افغانستان و عراق تمایلی به جنگ جدید ندارد. آیا این موضوع برای بازداشت ترامپ کافی است؟
٢- آیا ترامپ بر مسند ریاست جمهوری باقی خواهند ماند؟
شیوه دیگری برای مطرح کردن این سوال این است که بپرسیم آیا «ارتباط با روسیه» که هر روز بیشتر مطرح و افشاء می شود، تأثیری بر شیوه دونالد ترامپ برای اداره آمریکا و جایگاه آن در جهان خواهد داشت؟
به طور قطع پاسخ آن مثبت است. تاریخ گذشته نشان می دهد تا چه حد ریچارد نیکسون، رئیس جمهور «مهاجم» سابق، برای دروغ خود در ماجرای واترگیت، که با تحقیق درباره آن به ستوه آمده بود، عزل شد. «دیک حیله گر - احتمالاً لیندن جانسون»، «ریچارد مزور – به احتمال ریچارد نیکسون» با چشم دوختن به سیاست داخلی آمریکا و سرنوشت آن به جنگ ویتنام منجر شد، همان گونه که مجموعه مستند آرته درباره جنگ مهم تاریخ اخیر آمریکا آن را به طور عجیبی نشان داد.
در اواخر سال ٢٠١٨ دونالد ترامپ وعده انتخاباتی مهمی، انتخابات «میان دوره ای» در نیمه دوره ریاست جمهوری را دارد که می تواند درباره سرنوشت وی تصمیم بگیرد. اگر حزب جمهوری خواه به خوبی آن را پشت سر بگذارد و اگر رئیس جمهور با «تحقیقات درباره ماجرای روسیه» رسوا نشود، می تواند تا پایان دوره ریاست جمهوری خود بر سرقدرت باقی بماند، و اگر انتخابات برای جمهوری خواهان یک شکست باشد، بقیه دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ با مشکل همراه خواهد شد، این بهترین تعبیر است.
از این رو این تصور وجود دارد که رئیس جمهور به شرایط بین المللی بحران یا حتی جنگ نیاز دارد تا نشان دهد که به گفته خودش مانند اوباما «ضعیف» نیست بلکه پر انرژی است، فقط یک سال برای شخصیت بی ثبات دونالد ترامپ باقی مانده تا بدون تردید پشت سر بگذارد... باید گفت که در مورد مسایل بین المللی است که وی بیشترین قابلیت را برای ابتکار عمل دارد، در حالی که اصلاحات داخلی وی برای مثال در زمینه بهداشت و درمان بی درنگ به اقدامی طولانی و پیچیده تبدیل شده است.
در کمتر از یک سال او از توافق های پاریس درباره آب و هوا و یونسکو و سازمان ملل متحد درباره سیاست های مهاجرت خارج شد و توافق با ایران را «رد کرد» و احتمال دارد به اختلافات در جنگ اسرائیل و فلسطین دامن بزند و شبکه اتحادهای آمریکا با اروپا و آسیا را بی ثبات کرد... بنا بر این باید برای سال ٢٠١٨ کمربندهایتان را محکم ببندید.
٣- آیا پوتین دوباره انتخاب خواهد شد؟
اگر شما درباره پاسخ آن تردید دارید، به بررسی مجدد نیاز دارید... سرانجام ولادیمیر پوتین تصمیم خود را برای انتخابات ریاست جمهوری در هیجدهم مارس ٢٠١٨ اعلام کرد، اما نباید یک «کارشناس کرملین» ماهر بود تا پیشگویی کرد که وی در برابر کسنیا سوبچاک، دختر آناتولی سوبچاک، مربی پوتین که قرار نیست چندان نگران باشد، پیروز خواهد شد.
در نتیجه همان گونه که یک ناظر فرانسوی به تازگی خاطرنشان ساخت، ولادیمیر پوتین در رکورد طولانی بر سر قدرت در کرملین به استالین پیوسته است.
ولادیمیر پوتین در یک شرایط کنترل کامل بر حکومت مسکو که با تعدادی مدیران خبره جرگه سالار، تکنوکرات و مردان در سایه در اطراف وی تجدید، تقویت و احیاء شده است، برگ برنده های متعددی را در اختیار دارد.
او توانست از جنگ سوریه به نفع خود استفاده کند و در برابر تحریم های غرب که پس از الحاق کریمه در سال ٢٠١٤ بر ضد روسیه تحمیل شد، دوام بیاورد و مجموعه اتحادهای کم و بیش محکمی را در اختیار دارد که انزوای آن را که غربی ها برایش فراهم کرده اند، از بین می برد: پوتین از چین تا ترکیه یا ایران، نفوذ اتحاد جماهیر شوروی سابق را در اختیار ندارد، اما به طور قطع برگ برنده هایی را دارد که وی را در رأس بازی جهانی قرار می دهد.
تنها سوالی که وجود دارد، به تازگی از سوی یک تحلیلگر اروپایی مطرح شده است: آیا پوتین برای حفظ ثبات در کشورش به جنگ نیاز دارد؟ به خصوص اگر اقتصاد آن پس از یک دوره افول تثبیت شود، به شدت به بخش هیدروکربورها وابسته باقی می ماند.
در نهایت بدون تعجب هرگز غیرممکن نیست، تنها سوال واقعی که ناظران روسیه مطرح می کنند این است که بدانیم در سال ٢٠٢٤ چه اتفاقی خواهد افتاد، زمانی که احتمال دارد ولادیمیر پوتین ٧٠ سال شود و به نفع فرد دیگری کنار برود. در چه وضعیتی کشور را ترک خواهد کرد و کشور را به چه کسی خواهد سپرد؟
٤- آیا «الگوی چینی» فریبنده خواهد بود؟
این سوال می تواند تعجب آور باشد، اما چین در دوران شی جین پینگ که قدرتش با برپایی نوزدهمین کنگره کمونیست در پاییز امسال به طور قابل توجهی افزایش یافت، همواره خود را با فروتنی به جهان نشان نمی دهد و با صدای بلند قدرت و نفوذ خود را اعلام می کند.
«الگوی چینی» الگوی ضدغربی است: سرمایه داری استبدادی که به «سوسیالیسم با ویژگی های چینی» تغییر نام یافته، بر اساس شایسته سالاری در رأس، یک حکومت قدرتمند بدون تفکیک قوا و آزادی های مقدس در غرب (مطبوعات، انجمن، دین، سندیکا...)، یک بخش خصوصی به شدت تحت اختیار حزب است.
قدرت این الگو و کارایی آن در مورد چین است: این الگو توانست برخلاف همه انتظارات اقتصاد چین را در رتبه دوم و به احتمال روزی در رتبه نخست در جهان قرار دهد، یکی از نوآورترین الگو بدون دادن کمترین امتیاز سیاسی است. بخش کاملی از نظریه های سیاسی در دوران گذار از بین رفت...
اگر کشورهای در حال توسعه جهان با غبطه و تحسین به پکن نگاه می کنند تا غرب بی اعتبار، ضعیف و پراکنده، بیشتر از آن جهت است که چین با «جاده جدید ابریشم» خود دارای یک راهبرد نفوذی توأم با دسته چک تضمینی در جهان است.
پکن حتی تا اروپا آمده است تا با راهبرد زیربنایی خود که بدون شرایط عادی بین المللی تأمین می شود، «دوستان» جدیدی را به دست آورد. چین اجلاس «١+١٦» را تشکیل داد تا ١٦ کشورهای اروپای بالکان و نیز برخی از اعضای اتحادیه اروپا و اروپای مرکزی و شرقی را که از ثروت اقتصادی و سرمایه گذاری های قابل توجه برخوردارند، به بهای خوش خدمتی بزرگ گرد هم آورد.
آیا این گرایش دشوار در سال ٢٠١٨ ادامه خواهد یافت؟ به طور قطع جاده صاف کن چینی چیز زیادی برای ترسیدن به ویژه از دونالد ترامپ و ضد و نقیض گویی های وی در این دوره ندارد.
٥- آیا اروپا فرصت پیشرفت تازه ای را خواهد داشت؟
در نهایت این دشوارترین مسئله برای سال ٢٠١٨ است. تضعیف اروپا در سال ٢٠١٦ با توجه به برگزیت و سپس انتخاب ترامپ، موج پوپولیستی غیرقابل مقاومت را نشان می دهد که با وجود امتیازات زیاد پوپولیست ها و راست افراطی از جمله در آلمان، آرامش را در سال ٢٠١٧ به طور نسبی از بین برد.
امانوئل مکرون، «قهرمان» اروپا در سال ٢٠١٧ از افول انگلیس به علت شکست تاریخی که برگزیت برای پادشاهی انگلیس فراهم کرد، و آلمانی که درگیر مذاکرات پیچیده پس از انتخابات خود است، به وضوح سود جست تا خود را به عنوان رهبر اروپای در حال پیشرفت تازه اعلام کند. او پیشنهادات خود را در سخنرانی خود در سوربن ارائه داد و امیدوار است در سال ٢٠١٨ شریک آلمانی داشته باشد که قادر باشد با وی و کسانی از آنها حمایت می کنند به سرعت آینده ای مناسب برای اروپا به ارمغان بیاورند.
اما موفقیت در قاره ای که از اندکی بیشتر از یک دهه تا کنون، فریب و از دست دادن وعده هایش با تاریخ خود را آموخته است، قطعی نیست. با این حال این صدای از دست رفته اروپا در جهان با گذر از فشار تب ناسیونالیستی و پوپولیستی از جمله در درون اتحادیه اروپا (با در نظر گرفتن وعده انتخاباتی خطرناک آینده در کشور بزرگ ایتالیا در بهار ٢٠١٨)  است که با ماجراهای نظامی با عواقب غیرقابل پیش بینی تهدید شده است.
اروپا حتی به عنوان نمونه قادر است صلح، تعالی دمکراتیک، اجتماعی، زیست محیطی، انسانیت را که در هیچ جای دیگر در درجه نخست توجه قرار ندارد، تضمین کند، اگرچه بعید است در بین ٢٨ کشور اروپایی به طور کامل باشد. اما هنوز لازمه خواستن اروپا این است که مردمش آن را بپذیرند. در سال ٢٠١٨ است که این امر اجرا می شود، احتمالاً روزنه فرصت طلبی به زودی نمایش داده نخواهد شد.