بزرگنمايي:
راه نو- محمدجواد ظریف که برای سخنرانی در
شورای روابط خارجی آمریکا به نیویورک سفر کرده است، در مصاحبه‌ای با نشریه
نشنال اینترست گفت: آمریکا تحت رهبری دونالد ترامپ تاکنون نیز عضو رسمی‌ای
از برجام نبوده است و می‌توان گفت تقریبا همه تعهدات واشنگتن در برجام را
نقض کرده است. بنابراین ما یک روند 16 ماهه را برای خروج از برجام از سوی
آمریکا تجربه کرده‌ایم. اگر آمریکا به طور رسمی از برجام خارج شود، تاثیر
آنی، رهایی ایران از الزامات موجود در برجام است.
مشروح این گفت و گو در ادامه آمده است:
مجری: ترامپ تا 12 مه فرصت تصمیم گیری درباره برجام را دارد. چه اتفاقی رخ می‌دهد اگر او خروج رسمی آمریکا از برجام را اعلام کند؟
ظریف: شما به نکته مهمی اشاره کردید ؛ خروج رسمی. چراکه آمریکا تحت
رهبری ترامپ در عمل طی 16 ماه گذشته عضوی از برجام نبوده است و تقریبا هیچ
یک از تعهدات خود را انجام نداده است. اگر آمریکا به طور رسمی از برجام
خارج شود تاثیر آنی این اقدام رها شدن ایران از الزامات برجام خواهد بود.
چه این موضوع باعث خروج فوری ایران از توافق بشود و چه نشود این تصمیمی است
که ما اتخاذ خواهیم کرد. اما این موضوع (نادیده گرفتن الزامات برجام )
پاسخ احتمالی ما به دستور ترامپ خواهد بود.
مجری: آیا شما در این صورت موضوع خروج از معاهده ان پی تی را نیز بررسی خواهید کرد؟
ظریف: خب برخی از افراد در ایران هستند که درباره این موضوع صحبت
می‌کنند، البته این موضوع به طور قطع موضع رسمی دولت نیست. اما ما یک موضع
علنی وشفاف داریم و همواره نیز در برابر افکار عمومی پاسخگو بودیم. اما
پاسخی که بر روی میز برای ما قرار دارد آن است که در پاسخ به خروج آمریکا
از برجام ما نیز قصد خروج از این توافق را داشته باشیم.
مجری : شماچگونه آمریکا یا بهتر بگویم دولت ترامپ را در راستای نقض برجام توصیف می‌کنید؟
ظریف: خب همه اظهار نظرهای دونالد ترامپ از زمان ورود او به کاخ سفید و
حتی پیش از آن در راستای نقض برجام بوده است. اما او از زمانی که ریاست
قوه مجریه آمریکا را بر عهده گرفت باید توجه داشت که اصولی وجود دارد که
اعضای ارشد قوه مجریه را از اظهار نظر علیه برجام و تضعیف این توافق و
همچنین گفت‌وگو با رهبران خارجی و نهادهای تجاری آنها برای جلوگیری از
سرمایه‌گذاری در ایران منع می‌کند. او همچنین تلاش کرده است تا از عادی
سازی روابط تجاری دیگر کشورها ، نه آمریکا با ایران جلوگیری کند. این
اقداماتی است که خود شخص ترامپ انجام داده است. همچنین وزارت خزانه داری
آمریکا نیز از صدور مجوز برای فروش هواپیما و دیگر اقداماتی که در برجام
ملزم به آن شده است خوداری کرده . دفتر کنترل اموال خارجی وزارت خزانه داری
آمریکا (ofac) نیز از صدور هر گونه مجوز برای فروش حتی یک هواپیما از زمان
ورود ترامپ خودداری کرده است؛ بنابراین موارد بسیاری از نقض‌های فنی از
سوی آمریکا انجام شده است. و حتی نقض‌های جدی‌تر برجام نیز از سوی این
دولت و همچنین اعضای آن صورت گرفته است.
مجری: آیا شما دونالد ترامپ را یک دشمن حیله گر، یک نادان، یا در واقع کسی می‌دانید که نسبت به روابط بین‌الملل بی توجه است
ظریف: من این موضوع را شخصی نمی‌کنم. معتقدم که سیاست آمریکا در نهایت و
تحت رهبری این دولت در راستای منافع صلح و امنیت بین‌المللی نیست و بهتر
بگویم حتی در راستای منافع خود آمریکا نیز نیست چرا که رئیس‌جمهور آمریکا
خود یک شریک غیر قابل اطمینان در مذاکرات است.
در نگاه کلان ترامپ و یا اوباما در دو سال پیش در واقع نماینده ایالت
متحده آمریکا در جامعه بین‌المللی بوده‌اند . جامعه بین‌الملل نباید با
سیاست‌های داخلی هر کشور درگیر شود. در جامعه بین‌الملل ما با دولت‌ها سر و
کار داریم. در مورد برجام نیز دولت آمریکا وارد مذاکرات چند جانبه و
آزادانه شد. نه تنها در مورد برجام بللکه در رابطه با معاهده آب و هوایی
پاریس و دیگر توافق ها نیز همین موضوع مطرح است. اما اکنون بخش‌هایی از
توافق که ترامپ آنها را زیر سوال می‌برد و احتمالا مهمترین بخش‌ها هستند و
بیشترین مذاکرات در مورد آنها انجام شده است در این موارد آمریکا به بخشی
ازخواسته‌های خود رسید و بخشی را دریافت نکرد. اما به جای بخش‌هایی که
می‌خواست چیزهای دیگری را دریافت کرد. منظورم این است که این یک روند دادو
ستد است. در هر گونه مذاکراتی دو طرف باید تعادل میان امتیازاتی که اعطا
می‌کنند ودریافت می‌کنند را برقرار کنند. اکنون آمریکا می‌گوید چیزی که به
من مربوط است مال من است اما موضوعاتی که در مورد شما است باید مورد مذاکره
قرار گیرد.اماهر امتیازی که به شما اعطا شده است را باید پس دهید. با این
منطق چه کسی حاضر خواهد بود دوباره با آمریکا در مورد هرگونه توافق مذاکره
کند. این تاثیر سیاست‌های ترامپ در بلند مدت برای آمریکا خواهد بود.
مجری :اکنون ترامپ با اشتیاق فراوان به دنبال مذاکره با کره
شمالی است، درسی که شما از اشتیاق و عدم تمایل همزمان ترامپ برای مذاکره با
کره شمالی که دشمن دیرینه آمریکا محسوب می‌شود می‌گیرید چه خواهد بود؟
ظریف: در واقع او به مذاکره با ایران نیز مایل است، اما واقعیت این است
که ما یک توافق داریم؛ بنابراین شما نمی‌توانید یک توافق را مورد مذاکرهخ
مجدد قرار دهید. همچنین ما به توافقی دست یافته‌ایم که علاوه بر آمریکا 5
کشور دیگر نیز در آن حضور دارند.
مجری: آیا شما فکر نمی‌کنید که بهتر است یک بمب هسته‌ای در اختیار داشتید و سپس در پای میز مذاکره حضور می‌یافتید .
ظریف: نه نه نه . این ممکن است نتیجه‌ای باشد که برخی از این موضوع
استنباط می‌کنند اما من قطعا این طور فکر نمی‌کنم اما معتقدم که این رفتار
یک پیام بسیار غلط را به جامعه جهانی مخابره می‌کنند. پیامی که می‌گوید پس
از مذاکره با آمریکا و دستیابی به توافق نمی‌توانید به یان کشور اعتماد
کنید.
مجری: تاثیر خروج احتمالی ترامپ از برجام در صحنه داخلی ایران چه خواهد بود.
ظریف: معتقدم این موضوع باعث افزایش اتحاد میان اقشار مختلف جامعه در
ایران خواهد شد.در طی این چهار سال گذشته بحث‌هایی در ایران مبنی بر این که
با آمریکاوارد مذاکرهخ شویم یا خیر؟ انجام شده اما در صورت خروج آمریکا
از برجام دیگر هیچ بحثی در این زمینه مطرح نخواهدشد؛ چراکه پس از این اقدام
درها بسته خواهد شد.
مجری: هم اکنون بحث‌های فراوانی در آمریکا در مورد حضور ایران
در سوریه و همچنین لبنان انجام می‌شود، آیا تبدیل ایران به یک هژمونی در
خاورمیانه محتمل است.
ظریف : تبدیل شدن به هژمونی برای هیچ کس و در هیچ منطقه‌ای امکان پذیر
نیست. برخی معتقدند که بهخ دنبال پایان جنگ سرد آمریکا انگیزه‌های تبدیل به
یک هژمونی را در سطح جهان داشته است همانطور که ترامپ پیش‌تر عنوان کرد،
دراین زمینه 7 تریون دلار صرف شده است و نتیجه مورد رضایت هیچ کس نیست؛
بنابراین موضوع تبدیل شدن به یک هژمونی در جهان امروز بیشتر شبیه یک توهم
است. بنابراین حتی در تئوری نیز انگیزه‌های هژمونیک بیش از این که شبیه به
واقعیت باشد توهم آمیز هستند. ایران به دنبال تبدیل شدن به یک هژمونی در
منطقه نیست. و ما معتقدیم که دوره این اقدامات بهاتمام رسیده است
مجری: بنابراین چرا اسرائیل جنجال زیادی را در مورد حضور ایران در سوریه دفاع می‌کند.
ظریف: آنها همیشه تلاش کردند تا با تیره کردن فضا اقدامات خصمانه خود را
توجیه کنند که این اقدامات شامل نقض حقوق بشر در مورد فلسطینی‌ها ، و
همچنین نیاز برای پوشش گذاشتن در مشکلات داخلی انجام می‌شود.
مجری: و سوال نهایی این که آیا فکر می‌کنید که اعتراض‌های ترامپ به برجام در واقع دستاویزی است که حمله نظامی علیه ایران صورت بگیرد؟