بزرگنمايي:

راه ترقی - ایسنا /متن پیش رو در ایسنا منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
«عربستان سعودی با ویرایش کتب درسی و تابوزدایی از خطبه‌های مذهبی، در حال پافشاری بر نوع دیگری از عادی‌سازی بعد از انصراف از ایجاد روابط رسمی با اسرائیل است.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت: «عربستان سعودی گفته است که بدون راه‌حلی برای مسئله فلسطین، از متحدانش بحرین و امارات متحده عربی در ایجاد روابط دیپلماتیک پیروی نمی‌کند، حتی اگر این موضوع روابط پنهانی با اسرائیل را پرورش دهد.
اینکه عربستان سعودی به عنوان پایگاه قدرت عرب و مرکز ثقل اسلام، تفاهم مشابهی منعقد کند، جایزه دیپلماتیک نهایی برای اسرائیل است، اما پادشاهی سعودی هوشیار است که شهروندانش- در همدردی با آرمان فلسطین- از این موضوع با آغوش باز استقبال نخواهند کرد.
با این وجود، عربستان سعودی در حال فشار برای تغییر تصورات عمومی درباره یهودیان از طریق طرفداری پرخطر از جامعه‌ای است که مدت‌های مدید توسط نهاد روحانیت و رسانه‌های پادشاهی عربستان بدنام شده و از این طریق برای یک به رسمیت شناختن نهایی زمینه‌سازی کرده است.
کتب مدارس که روزگاری به بدنام کردن یهودیان و غیرمسلمانان با عناوین "خوک" و "شامپانزه" شهرت داشتند، به عنوان بخشی از کارزار شاهزاده ولیعهد محمد بن سلمان برای مبارزه با افراط‌گرایی در تحصیلات، در دست بازنگری هستند.
"نجاح العطیبی"، تحلیل‌گر سعودی می‌گوید: دولت سعودی همچنین تصمیم گرفته که توهین به مقدسات یهودیان و مسیحیان در مساجد را ممنوع کند.
سخنرانی‌های ضد یهود در نماز جمعه‌های امامان در مساجد رایج بود و به مسلمانان در سراسر جهان ارجاع می‌داد.
در یک چرخش خیره‌کننده، یک مبلغ در شهر مقدس مکه که درباره روابط دوستانه پیامبر (ص) با یهودیان صحبت کرد تا از تحمل مذهبی حمایت کند، این ماه در شبکه‌های اجتماعی توفانی به راه انداخت.
اوایل امسال، پادشاهی عربستان از نمایش فیلمی با موضوع هولوکاست برای نخستین بار در یک فستیوال فیلم خبر داد که البته این فستیوال به خاطر همه‌گیری کرونا لغو شد.
عربستان همچنین طرفداری جسورانه‌ای از چهره‌های یهود کرده است، از جمله در ماه فوریه که شاه سلمان برای نخستین بار در تاریخ معاصر، میزبان یک خاخام مستقر در قدس به نام "دیوید روزن" بود.
"عرب نیوز"، اصلی‌ترین روزنامه انگلیسی‌زبان عربستان، آخر هفته با تغییر مختصر بنر شبکه‌های اجتماعی خود در توییتر و فیسبوک و تبریک سال نوی یهودیان، در شبکه‌های اجتماعی جنجال به پا کرد.
این روزنامه اخیراً مجموعه‌ای طولانی درباره یهودیان لبنان منتشر کرده و در حال برنامه‌ریزی برای بخش مشابهی درباره یک جامعه یهودی باستانی است که در جایی زندگی می‌کنند که حالا عربستان سعودی نام دارد.
سردبیر این روزنامه "فیصل عباس" به آسوشیتدپرس گفت که این برنامه "ارتباطی با اسرائیل ندارد" اما "اتصال با یهودیان عرب در سراسر جهان" را هدف گرفته است.
این برنامه نشان‌دهنده تغییر شدید رسانه‌ها در پادشاهی مطلق است.
رسانه‌های عربستان سعودی پیش از این "دولت یهود" را دشمن "صهیونیستی" می‌نامیدند، اما توافقات اخیر منعقد شده اسرائیل با امارات متحده عربی و بحرین را بسیار تحسین کردند.
دو نمایش تلویزیونی در شبکه ام‌بی‌سی تحت کنترل سعودی در طول ماه رمضان امسال، زمزمه‌هایی درباره گرم شدن بی‌سرو صدای روابط این کشور با اسرائیل را به راه انداخته بودند.
در صحنه پربحثی در یکی از این فیلم‌ها با نام "خروج 7"، یکی از شخصیت‌های سعودی از انجام کسب و کار با اسرائیل تابوزدایی می‌کند و می‌گوید فلسطینی‌ها به خاطر توهین شبانه‌روزی به عربستان با وجود دهه‌ها حمایت این کشور از فلسطین، "دشمن" واقعی به حساب می‌آیند.
بنا به گفته ناظران، این اقدامات بیانگر آن هستند که پادشاهی عربستان بعد از دهه‌ها حمایت قاطعانه سیاسی و مالی از فسلطینیان، مخالف عادی‌سازی با دولت یهودی نیست.
اما "جورجیو کافیرو"، رئیس اجرایی یک مرکز تجزیه و تحلیل داده‌ها در خلیج فارس می‌گوید: اما تشکیل روابط از طرف اسرائیل با دولت‌های غیر منتخب، با صلح کردنش با مردم عرب یکسان نیست.
داده‌های یک نظرسنجی عمومی نادر در عربستان سعودی که ماه گذشته توسط "مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاورنزدیک" منتشر شده نشان می‌دهد که بسیاری از شهروندان سعودی طرفدار تفاهم‌نامه با اسرائیل نیستند.
با وجود طرفداری رسانه‌های سعودی از مردم اسرائیل و یهودیان، تنها 9 درصد سعودی‌ها موافقت کرده‌اند که مردم باید به خاطر ارتباطات، کسب و کار و ورزش، مجاز به رابطه با مردم اسرائیل باشند.»