بزرگنمايي:
راه ترقی- ایران کشوری با اقلیم های مختلف است از این رو تنوع گونه ای گیاهی و
جانوری فراوانی دارد، تالاب های زیادی در گستره این کشور پهناور وجود دارد و
حتی نخستین معاهده محیط زیستی دنیا با نام کنوانسیون رامسر که به تالاب
های جهان مربوط است در ایران شکل گرفت این یعنی اینکه این کشور مهد تمدن و
توجه به مقوله محیط زیست است، اما در همین بین مشکلاتی مانند آلودگی هوا
گریبان کلانشهرهای کشور را گرفته و مثلا در تهران قدمت این مشکل به حدود 50
سال پیش بر می گردد اما چرا بعد از گذشت این همه سال و با رغم داشتن قانون
هوای پاک باز همچنان شاهد آلودگی هوا در شهرهای بزرگ هستیم.
25 تیر سال 1396 بود که خبر خوش تصویب قانون هوای پاک بعد از سه سال
تلاش به گوش رسید و بدون فوت وقت به دستگاه های اجرایی ابلاغ شد تا مسوولان
بلافاصله شروع به کار کنند و بندهای مربوط به دستگاه خود را اجرا کنند تا
در نهایت آسمانی آبی و هوایی سالم داشته باشیم اما این خوشی دیری نپایید
چون بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست دستگاه ها به وظایف خود آنطور که
باید عمل نکردند چون اگر غیر از این بود الان هوای بهتری داشتیم.
مثلا در شهری مانند تهران هر وقت بادی وزید وضعیت هوا مناسب بود اما اگر
طبیعت خساست می کرد و بشر از بخشش محروم می شد، آن زمان بود که دود
عملکرد نادرست انسان ها در قالب هوای آلوده و آسمانی سیاه و غبار گرفته به
چشم انسان می رفت، اما سوال مهم این است که چرا با وجود داشتن قانونی در
این زمینه باید همچنان هوای آلوده تنفس کنیم؟ آیا این شرایط متوجه کم کاری
برخی مسوولان است یا مشکلات دیگری مانند تحریم ها و نبود درآمد ارزی مشکل
ساز شده است؟
در واقع در حالی شاهد هوایی آلوده هستیم که در قانون هوای پاک وظایف
دستگاه‌های مرتبط در راستای کاهش آلودگی هوا مشخص و به آنها ابلاغ شده است،
در این قانون وضعیت سوخت، خودروها، موتورسیکلت ها، صنایع و حمل و نقل به
طور دقیق و کامل مشخص شده اما گویی راه به جایی نرسیده است، مسعود تجریشی
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست چندی پیش به ایرنا گفته بود
که عملکرد دستگاه‌های متولی در زمینه اجرای قانون هوای پاک اصلاً قابل
قبول نیست چون اگر غیر از این بود امروز شرایط هوا باید در وضعیت بهتری
قرار می‌گرفت.
سازمان حفاظت محیط زیست در راستای وظیفه ذاتی خود عملکرد دستگاه در
راستای اجرای قانون هوای پاک را بررسی کرد و مشخص شد که برخی دستگاه‌ها در
انجام برخی وظایف خود خوب عمل کردند و برخی چندان موفق نبودند، مثلا وزارت
نفت که در تهیه سوخت استاندارد تا حدودی موفق بود به طوری که امسال بین 80
تا 85 درصد سوخت ها استاندارد است، اما در بخش دیگر وظیفه خود مانند اجرای
طرح کهاب چندان موفق نبود، همچنین با این تقسیم بندی مشخص شد که وزارت کشور
حدود 50 درصد، نفت بین 90 تا 100 درصد و نیرو هم 90 تا 100 درصد عملکرد
خوبی داشته اند اما چهار نهاد مانند وزارتخانه‌های صمت، آموزش و پرورش،
بهداشت درمان و آموزش پزشکی و صدا وسیما هیچ جوابی به سازمان ندادند که بعد
از ارزیابی مشخص شد که عملکردشان چندان قابل قبول نبوده است.
بنابراین به نظر می رسد مسوولیت و تعهد مسوولان در اجرای صحیح قانون
هوای پاک در داشتن هوای سالم بسیار حایز اهمیت است به طوری که یک روز از
هفته هوای پاک 26 دی تا دوم بهمن ماه به این مساله پرداخته و بر این اساس
دوم بهمن ماه روز «تعهد مسوولان و هوای پاک» نامگذاری شده است.
عیسی کلانتری معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست روز
پنجشنبه به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: سازمان محیط زیست در راستای وظیفه
ذاتی خود عملکرد دستگاه ها را در زمینه اجرای قانون هوای پاک بررسی کرد
اما نتایج چندان رضایت بخش نبود چون به رغم داشتن چنین قانونی مترقی نباید
همچنان هوای آلوده شرایط غالب کلانشهرها به ویژه تهران باشد.
وی افزود: از میان دستگاه های متولی عملکرد وزارت نفت خوب بود و از
نتایج آن راضی هستم چون تا حد زیادی سوخت های استاندارد تولید می کند چون
اگر وضعیت سوخت مانند 5 تا 6 سال گذشته بود دیگر شهری مانند تهران جای
زندگی نبود.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: عملکرد وزات نیرو هم قابل قبول
است البته این وزارتخانه نقش چندانی در هوای پاک ندارد و بستگی به سوختی
دارد که مصرف می کند. خوشبختانه بنزین و گازوییل ما برای مصرف شهری مناسب
است.
وی ادامه داد: اما در این میان شهرداری ها به وظایف خود خوب عمل نکردند
چون توانش را ندارند، مشکل مالی دارند، بر اساس قانون هوای پاک باید ناوگان
حمل و نقل نوسازی می شد که نشد، همچنین خودروسازان به تعهداتشان خیلی عمل
نمی کنند، پلیس راهور هم آنطور که باید در انجام وظایف خود موفق نبوده،
شاید اجرای برخی اقدامات به پول نیاز داشته باشد اما پلیس راهور می تواند
بدون پول هم کار کند مثلا می تواند با جدیت تمام خودروها و موتورسیکلت های
فرسوده و دودزا را متوقف و از تردد آنها در سطح شهر جلوگیری کنند.
کلانتری اظهار داشت: بر اساس قانون هوای پاک باید خودروهای دیزلی مانند
کامیون ها، اتوبوس و مینی بوس نوسازی شوند اما این کار انجام نشد
البته مشکل خودروهای دیزلی سوخت نیست بلکه مستهلک بودن آنها است که سهم
زیادی از آلودگی را به خود اختصاص داده اند.
وی تاکید کرد: خودروسازان هم به وظایف خود خوب عمل نکردند، 55 سال است
در کشور صنعت خودرو داریم اما در این مدت هیچ پیشرفتی نداشتیم، کره صنعت
خودروسازی خود را 10 سال بعد از ایران آغاز کرد اما امروز روی دست ژاپنی ها
و آلمانی ها بلند شده است.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همچنین موتورسیکلت ها آلاینده اند
حدود 90 درصد آنها کاربراتوری است که از این میزان بیش از 95 درصد مستهلک
هستند در حالی که یک موتورسیکلت به اندازه 5 تا 6 خودرو آلایندگی دارد، در
واقع فناوری های صنعتی ما عقب مانده و به روز نشده اند.
وی در پاسخ به اینکه آیا تحریم مقصر این عقب ماندگی است؟ توضیح داد: 4
سال پیش در زمینه تحریم مشکل چندانی نداشتیم و قرار بود سالانه 70 هزار
کامیون نوسازی شود اما نشد، این نشان می دهد که بخش هایی از محیط زیست برای
مسوولان اولویت نیست و برخی هم نمی تواند باشد، مثلا شهرداری ها می توانند
روی اتوبوس ها فیلتر دوده نصب کنند اما این کار را نمی کنند بخشی از این
اقدامات به نداشتن پول بر نمی گردد به اهمیت دادن به آن مساله مربوط می
شود، بخشی از مسائل محیط زیستی سخت افزاری است که پول می خواهد اما برخی
مسائل نرم افزاری است که پول نیازی ندارد که ما در هد دو مورد درست عمل
نکرده ایم، شاید چون هوای پاک زیاد در اولویت نیست.
کلانتری گفت: برخی صنایع ذاتا آلاینده اند مثلا در اروپا وسط شهر
کارخانه سیمان فعالیت می کند اما هیچ آلاینده ای ندارد اما در کشور ما
کارخانه ای که در 20 کیلومتری شهر وجود دارد هوای شهر مجاور خود را آلوده
می کند چون فناوری ها قدیمی است، مثلا از فیلتر استفاده نمی کنند یا ممکن
است سوخت مازوت یا گازوییل آنها با سولفور بالا باشد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست درباره برخورد این سازمان با صنایع آلاینده
و متخلفان افزود: سازمان محیط زیست به عنوان یک دستگاه نظارتی عملکردها را
بررسی و پایش می کند و گزارش های تخلفات را تهیه و به رییس جمهوری و
بازرسی کل کشور اعلام می کند، یعنی کار ما در همین حد است.
29 دی ماه روز هوای پاک نامگذاری شده است که با توجه به اهمیت موضوع
سازمان حفاظت محیط زیست یک هفته (26 دی تا دوم بهمن ماه) را هفته هوای پاک
نامگذاری کرده و برای هر روز یک شعار انتخاب کرده است که بر این اساس جمعه
26 دی ماه روز " آموزش و هوای پاک"، شنبه 27 دی ماه " صنعت و هوای پاک"،
یکشنبه 28 دی ماه " طبیعت و هوای پاک"، دوشنبه 29 دی ماه " قانون و هوای
پاک"، سه شنبه 30 دی ماه " مدیریت منابع آلاینده و هوای پاک "، چهارشنبه
یکم بهمن ماه " مشارکت مردمی و هوای پاک " و پنج شنبه دوم بهمن ماه " تعهد
مسوولان و هوای پاک " تعیین شده است. شعار روز هوای پاک امسال نیز "هوای
پاک، تعهد مسئولان، مشارکت مردم" تعیین شده بود.