بزرگنمايي:

راه ترقی-هرچند دامنه اجرای آیین «پولکه‌گردانی» در استان آذربایجان شرقی و در روستاهای شهرستان عجب شیر مانند «شیشوان» و «هروان» متمرکز است اما اکثر شهرستان‌های این استان مانند بناب نیز از این آیین در عزاداری‌های دهه نخست ماه محرم بهره می‌برند.
معرفی و روایت چگونگی برگزاری آیین «پولکه‌گردانی» برای آن دسته از افرادی که تا به امروز این آیین را ندیده اند می‌تواند جذابیتی دوچندان داشته باشد.
«پولکه» در حقیقت نام یک توپ آتشین است که از پارچه‌های کتانی و نخی درست می‌شود که آن را با سیم‌هایی به هم می‌بندند و سپس با آغشته کردن نفت در حیم برگزاری مراسم آن را آتش می‌زنند. عده‌ای از پژوهشگران رفتارهای آیینی و عزاداری قومی ایرانی، آیین «پولکه‌گردانی» را در ادامه رسمی چون «مشعل‌گردانی» مناطق شمال خراسان و همچنین فلات مرکزی ایران می‌دانند.
در فرهنگ مردمان آذربایجان شرقی، «پولکه‌گردانی» در حقیقت گرامیداشت یاد و خاطره حضرت امام حسین علیه‌السلام و 72 یار با وفای ایشان است که همگی آنها هم‌زمان با غروب خورشید کربلا در روز عاشورا - دهمین روز از ماه محرم - شربت شهادت را نوشیدند. هرچند این آیین بیشتر در منطقه عجب شیر در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی صورت می‌گیرد؛ اما در برخی از مناطق مانند بناب که پیشتر به آن اشاره شد، در شب‌های پنجم، ششم و هفتم ماه محرم نیز شاهد برگزاری این آیین است.
در تبیین معنای تفسیری آیین «پولکه‌گردانی» اینگه گونه آمده است که: «پولکه‌گردانی» در حقیقت برای روشن کردن و به روز مانند ساختن فضای تاریک شب شهادت حضرت امام حسین علیه‌السلام و یاران باوفای ایشان است و نمادی بر فروزندگی آتش ایمان، آتش اراده و آتش اعتقاد راستینی است که ظلمات و تاریکی که در شب تاسوعا و عاشورای حسینی همسو با غربت لشکریان امام حسین علیه السلام همراه بود را آتش‌گردانان یا همان «پولکه گردانان» به روز روشن بدل کنند.
در فرهنگ اهالی روستای شیشوان نیز آیین «پولکه‌گردانی» نمادی از خیمه‌های آتش گرفته حضرت امام حسین علیه السلام در شب عاشوراست که در اجرای آن، یکی از اهالی معتمد و ریش سفیدان محله، مشعل اصلی و بزرگ را در در جلوی مسجد اعظم روستا یا مرکز میدان عزاداری به دست می‌گیرد و مردم به دور آن جمع می‌شوند.
عزادارانی که در کنار خیل علم و کُتل‌داران شروع به حرکت مرثیه‌خوانی و نوحه‌سرایی می‌‌کنند، هم‌زمان با غروب آفتاب یک به یک مشعل‌های خود را به آتش می‌‌کشند و آنها را در هوا می‌چرخانند، و زمانی که «پولکه‌ها» به انتهایشان رسید آنها را در سطل‌های آب تعبیه شده خاموش می‌کنند. در نهایت مشعل‌های کوچک را در کنار مشعل اصلی که در وسط میدان عزاداری قرار گرفته و متعلق به محله‌های مختلف و دسته‌های عزاداری دیگر است را دور هم جمع می‌کنند و همراه با خیل عزاداران حسینی، از جلوی مسجد محل به سمت میدان اصلی آنها را حرکت می‌دهند.
پایان بخش مراسم آیینی «پولکه‌گردانی»، زنجیرزنی دسته‌های عزاداری حول مشعل‌هایی (نمادی بر چادرهای سوخته اهل بیت امام حسین علیه السلام) است که به میدان اصلی شهر آورده شده و در نهایت با روضه و بر سرکوفتن عزاداران این مراسم به پایان می‌رسد.
در حقیقت آیین «پولکه‌گردانی» از آن دست آیین‌هایی است که می‌تواند برای مردمانی که در بخش‌های دیگر سرزمین‌مان زندگی می‌کنند، نمادی متفاوت از شیوه همراهی هم‌میهنان‌شان با هر زبان، نژاد و قومیت در راستای ثنا و مرثیه شهادت حضرت امام حسین علیه السلام و یاران با وفایش به شمار آید.