بزرگنمايي:

راه ترقی- رضا سلیمان‌نوری- در خصوص حسینیه‌ها و روضه‌خوانی‌های قدیمی مشهد اظهار کرد: مبحث روضه‌خوانی بحث کهنی است که از گریه کردن بر سیدالشهدا شروع می‌شود و در مشهد باید به دنبال روضه‌خوانی‌هایی از عهد تیموری به بعد باشیم. همچنین، شهر مشهد در دوران صفویه یک شهر شیعی کامل می‌شود، اما تخریب‌های پس از دوران فتحعلی‌شاهی، باعث شده که ما آثار آنچنانی قبل از دوران فتعلی‌شاه را نداشته باشیم. یعنی به لحاظ تایم زمانی به عصر قاجار می‌رسیم و باید به دنبال خاندان‌های قدیمی ساکن مشهد از دوران قاجار به بعد باشیم.

وی افزود: قطعا یکی از این بزرگترین خاندان‌ها، خاندان سادات رضوی است که سال‌ها نقیب آستان قدس بودند و همان‌گونه که می‌دانیم، «نقیب» عنوانی است که قبلا برای نایب تولیت استفاده می‌شده است. پس حسینیه سادات رضوی، سال‌ها یکی از مهمترین مکان‌ها برای برگزاری آیین عزاداری بوده است و این یعنی عزاداری سادات رضوی به دوران قاجار بازمی‌گردد.

این ادامه داد: اگر حسینیه‌ها و تکیه‌ها به معنای امروزی که بین مردم مصطلح است مد نظر باشد، چهار پاتوق بزرگ عزاداری از 100 سال اخیر در مشهد داریم؛ یکی از آن‌ها در منطقه چهارباغ بوده که هنوز هم مستقر است و متعلق به خاندان آیت‌الله سیستانی و روضه پدری ایشان بوده که بعدها حاج‌آقا جواد سیستانی، برادر ایشان آن را اداره می‌کنند و در حال حاضر توسط فرزندان حاج‌آقا جواد سیستانی اداره می‌شود که تقریبا سبقه این روضه، حدودا مظفرالدین‌شاهی است و صدسال را گذرانده است.

سلیمان‌نوری عنوان کرد: دوم «روضه شیخ محمدتقی بجنوردی» است که منزل ایشان قبلا در خیابان شیرازی 1 بود و سال 76 تخریب شد و در حال حاضر در منطقه میدان شهدا، کوچه سجادی است که توسط نوه ایشان اداره می‌شود و روضه آن تقریبا حدود 90 سال عمر دارد.

وی اضافه کرد: مورد سوم، روضه آقای شاه‌حیدری است که در منطقه گنبد سبز، سرشور 21 واقع شده و در حال حاضر، توسط نوادگان آن اداره می‌شود. چهارمین مورد هم روضه آقای واعظ عیدگاهی است که در کوچه امام رضای 3 واقع شده است. ضمن آن که قدمت «روضه شاه‌حیدری» تقریبا سه نسل است و خود آقای شاه‌حیدری در حدود سال 1340 زنده بوده؛ ولی روضه‌اش قدیمی‌تر است. همچنین دو مورد آخر، یعنی «روضه واعظ عیدگاهی» و شاه‌حیدری حداقل از اواخر دوران احمدشاهی را شامل می‌شود.

این خراسان‌پژوه بیان کرد: این چهار مورد، روضه‌خوانی‌های خاندانی و بدون موقوفاتِ در حال برگزاری است. همچنین، روضه خاندان مقیم که در چهارباغ برگزار می‌شد، در تغییر نسل‌هایی که انجام شده، از روضه صبح زنانه و مردانه، تبدیل به یک روضه زنانه بعدازظهر شده که سابقه آن حدود 80 سال بوده و بین سه الی چهار نسل‌شان گشته است. پس این‌ها روضه‌هایی است که هیچ‌یک موقوفه‌ای ندارند و یک‌سری روضه‌ها در تکیه‌ها و حسینیه‌ها برگزار می‌شود که دارای موقوفه است؛یعنی فردی زمینی را برای روضه وقف کرده است که به طور مثال، «تکیه علی‌اکبری‌ها» که در مشهد برگزار می‌شود و یا «مسجد جعفری‌ها» در «بالاخیابان» از این نوع هستند که هرکدام حداقل 60 سال عمر دارند. پس بعد از روضه داخل حرم و سادات رضوی، این چهار الی پنج مورد دارای قدمت بالایی در مشهد هستند.