بزرگنمايي:

راه ترقی- دونالد ترامپ در حال تضعیف نهادهای چندجانبه است و کشورهای متحد آمریکا دیگر به این کشور به عنوان یک شریک قابل اعتماد نگاه نمی‌کنند. اکنون دولت ترامپ با اعمال تحریم‌های یکجانبه بر ضد ایران در حال فرسایش دلار است. آمریکا تهدید کرده است جلوی دسترسی شرکت‌هایی که با ایران کار کنند به بانک‌های آمریکایی را خواهد گرفت. این تهدید از آنجایی جدی است که بانک‌های آمریکایی منبع اصلی دلارهای مورد استفاده در پرداخت های فرامرزی هستند و به گفته سوئیفت، بیش از 50 درصد تراکنش‌های فرامرزی جهان بر مبنای دلار است که بسیار بیشتر از سهم اقتصاد آمریکا از اقتصاد جهانی است.

آلمان، فرانسه و انگلیس در کنار چین و روسیه، در پاسخ به موضع ترامپ اعلام کرده‌اند برنامه‌هایی برای دور زدن دلار، بانک‌های آمریکایی و بررسی‌های موشکافانه دولت آمریکا دارند. در صورت عملیاتی شدن این برنامه‌ها، شرکت‌هایی که روابط خود با ایران را حفظ خواهند کرد به احتمال زیاد از یورو به جای دلار استفاده خواهند کرد تا از وابستگی به نظام بانکی آمریکا رها شوند.

آیا چنین برنامه‌ای برای رهایی از دلار ممکن است؟ در حالی که از نظر فنی موانع کمی برای این کار وجود دارد، این کار احتمالا خشم ترامپ را برخواهد انگیخت و او این کشورها را با وضع تعرفه بیشتر تجاری مجازات خواهد کرد.

این حقیقت که دلار به صورت گسترده‌ای در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، حرکت به سمت استقلال از دلار را دشوار می‌سازد و تعویض دلار با ارزی دیگر نیازمند تعامل گسترده‌ای است. با این حال با توجه به اعلام سه کشور بزرگ اروپایی برای همکاری با یکدیگر بر سر این موضوع، این سناریو می‌تواند محقق شود.

اگر ایران بتواند نفت خود را به یورو بفروشد و به یورو کالاهای مورد نیازش را بخرد و شرکت‌ها در دیگر نقاط جهان نیز کار با یورو را به جای دلار آغاز کنند، بانک‌های مرکزی دلایل کمتری برای نگهداری دلار به منظور حفظ ارزش پول ملی خود خواهند داشت و در این مرحله، دیگر بازگشتی به عصر دلار نخواهد بود.

یکی‌از دلایل انگیزه اروپایی‌ها برای ایجاد چنین سازوکاری، رهایی اروپا از وابستگی به دلار است که اتفاقا چین‌ هم با پروژه جهانی‌سازی یوان خود، همین هدف را دنبال می کند. موفقیت این کشورها بستگی به میزان‌همکاری آن‌ها با یکدیگر خواهد داشت.