بزرگنمايي:
راه ترقی- چند روز پیش روز جهانی "یادواره قربانیان حوادث ترافیکی جاده‌ها" بود؛
این روز به منظور توجه به افرادی که به دلیل حوادث ترافیکی جان خود را از
دست داده و یا دچار نوعی معلولیت شده‌اند نام‌گذاری شده است. آمارهای ثبت
شده در این زمینه نشان می‌دهد افرادی که در این حوادث عضوی از خانواده‌شان
را از دست داده و یا عزیزشان تا پایان عمر با نوعی معلولیت دست و پنجه نرم
می‌کنند، به فراموشی سپرده می‌شوند.
سالانه بیش از 50 میلیون نفر در جهان در اثر تصادفات جاده‌ای مجروح می‌شوند
بر اساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت، سالانه حدود 1/24 میلیون نفر
در جهان در اثر سوانح جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند و بیش از 50
میلیون نفر دیگر مجروح می‌شوند. حوادث جاده‌ای دلیل اصلی مرگ در بین افراد
جوان سنین 29-15 سال است و پیش‌بینی می‌شود که اگر این روند همین گونه
ادامه یابد و هیچ گونه اقدامی انجام نشود، تا سال 2020 سالانه 1/9 میلیون
مرگ در جهان در اثر سوانح جاده‌ای رخ دهد. همچنین پیش‌بینی می‌شود تا سال
2020، تعداد موارد مرگ ناشی از تصادفات رانندگی تا 65 درصد در سطح جهان و
تا 80 درصد در کشورهای با درآمد کم یا متوسط افزایش یابد که تا سال 2020
این میزان در کشورهای با درآمد بالا تا 30 درصد کاهش خواهد یافت. این آمار
نشان می‌دهد اتخاذ سیاست‌های مدیریتی مناسب برای کنترل حوادث رانندگی از
اهمیت بالایی برخوردار است.
تصادفات رانندگی از عوامل اصلی مرگ و میر در ایران
«تصادفات» 20 درصد پدیده «بی‌سرپرستی» را شکل داده است
با این وجود آمارهای سال 95 انجمن مددکاری ایران نشان می‌دهد که
امروزه تصادفات رانندگی یکی از سه عامل اصلی مرگ و میر در ایران و نهمین
عامل مرگ و میر در جهان محسوب شده و سومین علت بی‌سرپرستی زنان تحت پوشش
سازمان بهزیستی تصادفات رانندگی به شمار می‌رود و همین مسئله موجب
آسیب‌پذیری کودکان و نوجوانانی است که آینده‌سازان کشور هستند. همچنین طبق
آخرین سرشماری‌های سال 90، 20 درصد پدیده بی‌سرپرستی ناشی از «تصادفات»
بوده است.
سالانه 60هزار نفر در اثر سوانح ترافیکی معلول می‌شوند
حدود 90 درصد از معلولان حوادث ترافیکی به بهزیستی ارجاع داده می‌شوند
براساس اعلام سازمان اورژانس کشور سالانه حدود 60 هزار نفر در اثر
سوانح و حوادث جاده‌ای دچار انواع معلولیت‌ها می‌شوند که طبق برآوردها حدود
90 درصد از این تعداد، توسط بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به سازمان
بهزیستی ارجاع داده می‌شوند. با این وجود ده هزار و 85 نفر از این افراد با
ضایعه نخاعی ناشی از تصادفات مواجه شده‌اند که دو هزار و 166 نفر از آنها
را جمعیت زنان و هفت هزار و 919 نفر از آنها جمعیت مردان را تشکیل می‌دهد.
میانگین سنی آنها 39.5 سال اعلام شده است.
در همین راستا حسین نحوی‌نژاد، معاون توانبخشی سازمان بهزیستی درباره
نحوه خدماتی که این سازمان به این معلولان ارائه می‌کند بیان کرد: این
سازمان طیف متنوعی از انواع معلولیت‌ها را شامل خدمات توانبخشی در حوزه
تجهیزات کمکی و بهداشتی، خدمات مراقبتی، حق پرستاری، دسترسی و مناسب‌سازی
محیط زندگی، خدمات کلینکی، خدمات رفاهی و توانمندسازی ارائه می‌کند.
به گفته وی پرونده 23 هزار و 706 نفر فرد آسیب دیده نخاعی در بانک
اطلاعاتی سازمان بهزیسیتی ثبت شده است که 42 درصد آنان در اثر سوانح
رانندگی دچار آسیب نخاعی هستند که با احتساب سرانه هر فرد برای دریافت
حداقل خدمات مورد نیاز 150 میلیون ریال برای هر معلول ناشی از حوادث
ترافیکی در نظر گرفته شده و رقم کلی آن بالغ بر هشت هزار میلیارد ریال
برآورد شده است که بدون شک تامین این هزینه و ارائه خدمات بهینه به این
افراد مستلزم همکاری سایر دستگاه‌هاست.
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی معتقد است که ضایعه نخاعی در بین انواع
معلولیت‌ها بیشترین عوارض جسمی و روانی را برای فرد ایجاد می‌کند و بیشترین
هزینه‌های توانبخشی را به خانواده تحمیل می‌کند.
بهزیستی علی رغم پوشش معلولان حوادث ترافیکی سهمی از عوارض و جریمه‌های جاده‌ای ندارد
نحوی‌نژاد با بیان اینکه تصادفات رانندگی اغلب ناشی از کیفیت، سبک
رانندگی، طراحی معابر، نبستن کمربندهای ایمنی اتفاق می‌افتد، به منظور کاهش
تعداد قربانیان ناشی از حوادث ترافیکی از همکاری مشترک بین سازمان بهزیستی
و پلیس راهور ناجا خبر داد و افزود: در زمینه فرهنگ‌سازی و تغییر قوانین
راهنمایی و رانندگی با هدف معرفی انواع معلولیت‌ها به جامعه در این زمینه
با پلیس ناجا در حال همکاری هستیم که به طور قطعی با تداوم این همکاری،
شاهد افزایش سطح ایمنی حمل و نقل کشور برای جامعه خواهیم بود.
وی همچنین با اشاره به قانون "حمایت از حقوق معلولان" نیز گفت: تاکید
قانون بر ضرورت همکاری‌های بین بخشی در راستای احیای حقوق افراد دارای
معلولیت است که با همکاری دستگاه‌های مرتبط با سازمان بهزیستی در راستای
پیشگیری از بروز انواع معلولیت‌ها و ارجاع به موقع افراد حادثه دیده به
مراکز توانبخشی و ارائه خدمات بهینه به این افراد زمینه را برای رفاه
معلولان و فراهم می‌کند و امیدواریم که با اجرای این قانون این افراد بیش
از پیش در کانون توجه دستگاه‌ها قرار بگیرند.
نحوی‌نژاد در پاسخ به این سوال که آیا برای جبران خسارات وارده
به قربانیان حوادث ترافیکی بودجه‌ای از عوارض جاده‌ای از سوی وزارت راه به
سازمان بهزیستی تعلق می‌گیرد؟ بیان کرد: تعلق گرفتن سهمی از عوارض و
جریمه‌ها به بهزیستی نیازمند مصوبه‌ای از سوی مجلس است که متاسفانه در این
خصوص قانونی نوشته نشده و تاکنون هیچ مبلغی در این زمینه به بهزیستی پرداخت
نشده است.
دوپارگی وزارت رفاه و بهداشت برای ارجاع قطع‌نخاعی‌ها به بهزیستی
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی یکی از مشکلات این سازمان را نبود دسترسی
صحیح به اطلاعات معلولان ناشی از حوادث ترافیکی دانست و افزود: شناسایی و
مداخلات دیرهنگام در این زمینه از مسائلی است که می‌تواند مشکلات این نوع
از معلولان را تشدید کند این درحالیست که هنوز "سیستم ارجاعی" صحیحی به
منظور حمایت و تسهیل ارائه خدمات توانبخشی به سازمان بهزیستی ارائه نشده
است در همین راستا تلاش کرده‌ایم تا این حلقه را با طرح "توانمندسازی
آسیب‌دیدگان ضایعه نخاعی" برطرف کنیم اما لازم به ذکر است که معلولان به
صورت سیستماتیک به سازمان بهزیستی ارجاع داده نمی‌شوند.
وی وجود "ارجاعی سیستماتیک" را فرآیندی مهم در سیستم مراقبت‌های بهداشتی
و درمانی دانست و گفت: در زمانی که افراد دچار معلولیت می‌شوند تنها
می‌توانند از طریق رسانه‌های عمومی و یا آشنایان خود با سازمان بهزیستی
آشنا شوند و هنوز نظامی برای این منظور شکل نگرفته است.
به گفته نحوی‌نژاد نوعی دوپارگی میان وزارت تعاون و رفاه اجتماعی و
وزارت بهداشت و درمان وجود دارد که همین مسئله باعث شده آسیب دیدگان
معلولیت ناشی از حوادث ترافیکی در این زمینه با مشکلات جدی مواجه باشند این
در حالیست که در سراسر دنیا افراد در زمان مواجه با مشکلات ناشی از حوادث
ترافیکی بسته‌ای کامل کمکی به منظور رفاه معلولان دریافت می‌کنند.
خدمات بهزیستی به آسیب‌دیدگان ضایعه نخاعی و زنان بی‌سرپرست
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی با بیان اینکه طرح "توانمندسازی معلولان
آسیب‌دیده ضایعه نخاعی" توانسته این دوپارگی میان وزارت تعاون و رفاه
اجتماعی و وزارت بهداشت و درمان را سازماندهی کند گفت: براساس این طرح
گروهی به منازل معلولان آسیب‌دیده ضایعه نخاعی اعزام و بعد از شناسایی و
ارزیابی اولیه محیط زندگی آنها، درصورت نیاز به مناسب‌سازی محیط به سیستم
ارجاع داده می‌شوند و نیازمندان به هر نوع خدمات توانبخشی و مشاوره‌ها نیز
به بخشهای مربوطه ارجاع داده می‌شوند. همچنین معلولانی که با مشکلات معیشتی
مواجه هستند می‌توانند از کمک هزینه‌های پرستاری و مالی سازمان بهزیستی
استفاده کنند.
به گفته نحوی نژاد اجرای این طرح نحوه ارائه خدمات به آسیب‌دیدگان را تسهیل کرده و شناسایی معلولان با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
وی همچنین "مناسب‌سازی محیط زندگی معلولان شدید" را یکی از خدمات مهم
سازمان بهزیستی دانست و افزود: این خدمات در قالب طرح‌ها و برنامه‌های
مختلف به معلولان تعلق می‌گیرد.
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی
درباره ارائه خدمات این سازمان به زنانی که همسر آنها را در اثر سوانح
ترافیکی دچار نوعی معلولیت شده و یا جان خود را از دست داده‌اند نیز بیان
کرد: خانواده‌های بی سرپرست نیز تحت پوشش حوزه اجتماعی سازمان قرار
می‌گیرند و می‌توانند خدماتی نظیر مستمری، مسکن، هزینه دانشجویی، درمان و
اشتغال دریافت کنند.
بروز حوادث ترافیکی یکی از ناگوارترین اتفاقاتی است که
ممکن است افراد با هر قشری از جامعه به دلیل بی‌احتیاطی آن را تجربه کنند
اما بی‌شک احداث پل‌های عابر پیاده، مناسب سازی جاده‌ها، توجه به کیفیت
خودروها از عوامل اصلی است که می‌تواند بروز این وقایع را کاهش دهد لذا
لازم است به منظور رفاه و زندگی مطلوب افراد جامعه همه دستگاه‌ها و نهادها
خود را مسئول بدانند و برای بهتر شدن این مشکلات گامی موثر بردارند.