بزرگنمايي:

راه ترقی- هفته پایانی آذرماه که به نام هفته ملی پژوهش لقب گرفته، از سال‌ها قبل زمان برداشت محصولات فناورانه و تجلیل از برترین دستاوردهای مراکز تحقیقاتی، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌هاست. این هفته امسال 24 تا 30 آذر به همت معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار و طی آن رویدادهای متعددی برای گرامیداشت پژوهش و مقام پژوهشگر و ارزش آن در مجموع پیشرفت علمی و اقتصادی کشور برپا شد.
در حالیکه از سال‌ها قبل نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی، فناوری و فن‌بازار هم‌زمان با این هفته برگزار می‌شد؛ امسال با ابتکار معاونت پژوهشی وزارت علوم نوزدهمین دوره این نمایشگاه سوم تا ششم دی و هم‌زمان با ششمین نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران به همت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برپا شد و در نهایت سالن‌های 5، 6، 7، 25، 27 و 43 در نمایشگاه بین المللی تهران میزبان برترین دستاوردهای فناورانه مراکز تحقیقاتی ایران بودند.
اما تغییر در زمان برگزاری، تنها تفاوت نمایشگاه امسال با دیگر دوره‌ها نبود و غیر از نمایشگاه عرضه فناوری دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی و فناوری وزارت علوم به عنوان برگزارکننده این نمایشگاه بخش دیگری را به آن نیز اضافه کرده بود؛ نمایشگاه تقاضای ساخت و تولید ایرانی یا مخفف آن تستا.
در این بخش که در دو سالن 7 و 27 برپا شده بود، دستگاه‌ها، وزارتخانه‌ها و شرکت‌های مختلف، نیازهای فناورانه خود را در بخش‎های گوناگون ارائه داده بودند و از شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور می‌خواستند در صورتی که در این زمینه‌ها فعال هستند به اطلاع آنها برسانند. یعنی مقابل غرفه‌های این سالن معمولا یا استندی به چشم می‌خورد که روی آن نیازهای فناورانه نوشته شده بود و بازدیدکنندگان حتی با عبور از مقابل غرفه از نیازها مطلع می‌شدند یا اینکه در غرفه‌های بزرگ‌تر، وزارتخانه‌هایی مانند وزارت دفاع تابلوهای لامپ‌های فلکسی دیده می‌شد که باز هم روی آنها نیازها ذکر شده بود؛ ضمن اینکه مسئولان غرفه‌ها نیز آماده ارائه اطلاعات درل این زمینه بودند.
به گفته معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم حدود 60 سازمان نزدیک به 900 نیاز فناورانه خود در این نمایشگاه ارائه کرده اند که سازمان‌های یادشده در 75 غرفه دو سالن مزبور جایابی شده اند.
مدیر کل دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی و فناوری وزارت علوم در مورد نوزدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی، فناوری و فن‌بازار اظهار داشت: در نوزدهمین دوره نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی فناوری و فن‌بازار چند کار انجام شده است؛ یکی بخش عرضه فناوری یا نوزدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی، فناوری و فن‌بازار، دیگری تقاضای فناوری که به طور خلاصه تستا نامیدیم و اولین دوره نمایشگاه تقاضای ساخت و تولید ایرانی است و این دو نمایشگاه هم‌زمان با ششمین دوره نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران.
دکتر «عبدالساده نیسی» ادامه داد: در نمایشگاه عرضه فناوری و دستاوردهای پژوهشی 199 دانشگاه، پژوهشگاه، پارک علم و فناوری، مرکز رشد و موسسات تحقیقاتی حضور دارند که از این تعداد 51 دانشگاه، 15 پژوهشگاه، 40 پارک علم و فناوری، 79 مرکز رشد و 14 موسسه تحقیقاتی هستند.
وی افزود: این مراکز دستاوردهای پژوهشی امسال و بهینه‌سازی دستاوردهای سال‌های قبل را ارائه دادند که در مجموع سه هزار و 200 دستاورد فناورانه داریم و از این بین 260 فناوری امسال و 600 فناوری متعلق به سال‌های قبل است، همچنین 75 فناوری تقاضای رونمایی کردند که از این تعداد 16 فناوری به عنوان برترین فناوری‌ها شناخته شدند و در غرفه وزارت علوم و تحقیقات در سالن 5 نمایشگاه دائمی بین المللی تهران به نمایش گذاشته شده‌اند.

***نمایشگاه تستا با هدف استقلال در بومی‌سازی همه اجزای فناوری
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر حضور دانشجویان و اعضای واحدهای فناور در این نمایشگاه گفت: نمایشگاه تستا را با هدف توجه و بومی‌سازی همه اجزای فناوری برگزار کرده‌ایم.
وی با ارائه یک مثال افزود: وقتی قیمت دلار افزایش یافت، بعضی محصولات نایاب شد و مثلا پماد سوختگی نبود، بررسی کردیم و متوجه شدیم ماده پماد سوختگی وجود دارد ولی تیوب آن وارداتی است و با قمیت جدید دلار به صرفه نیست؛ بنابراین فهمیدیم بومی‌سازی همه اجزای یک محصول اهمیت دارد و باید به این سمت رفت.
نیسی تصریح کرد: اقتصاد و صنعت ما این ایراد را دارد که همه اجزای فناوری بومی نشده و برخی اعضای آن هنوز وابستگی دارد؛ بنابراین یکی از اهداف ان این است که وابستگی را کم کند.
وی با اشاره به اینکه اولین دوره از این نمایشگاه برگزار می‌شود، خاطرنشان کرد: شاید خیلی قوی نباشد، ولی حرکت خوبی است که باید ادامه یابد و ما به عنوان مسئولان وزارت علوم آماده ایجاد اکوسیستمی هستیم که محل اتصال درخواست‌کنندگان فناوری با واحدهای فناور و محققان باشد.

***برگزاری نمایشگاه تستا مفید بود یا نبود؟
کارشناس فروش شرکت سبز دشت که با نیازهای فناورانه مختلف از جمله اتوماسیون کشتارگاه‌های طیور، مکانیزه بارگیری مرغ زنده، ابزار دقیق وزن‌کشی و نظایر آن در نمایشگاه شرکت کرده بودند در مورد مفید بودن برگزاری این نمایشگاه به خبرنگار علمی ایرنا گفت: تاکنون در نمایشگاهی مشابه شرکت نکرده بودیم و معمولا در نمایشگاه‌های تخصصی حوزه خود حضور داریم.
حمید طاهری نژاد ادامه داد: از نظر من برگزاری نمایشگاه به این شکل لازم نبود؛ زیرا حتی اگر یک سامانه اطلاع‌رسانی هم وجود داشت برای ما کافی بود و می‌توانستیم نیازهای خود را در آن ثبت کرده و از توانایی‌های فناورانه شرکت‌های مختلف مطلع شویم.
وی افزود: کار دیگری هم که برگزارکنندگان می‌توانستند انجام دهند این بود که قبل از حضور ما در این نمایشگاه، اطلاعات را در سامانه‌ای ثبت کرده و زمینه آشنایی ارائه‌دهندگان فناوری را با نیازمندان آن فراهم کنند تا به این شکل بهتر بتوانیم با هم ارتباط برقرار کنیم.
با وجود اینکه، این شرکت‌کننده در نمایشگاه تستا برگزاری آن را چندان مفید نمی‌دانست، مدیر فن‌بازار شرکت شهرک‌های صنعتی استان قزوین معتقد بود برگزاری نمایشگاه مفید است.
زهرا علیزاده گفت: طی مدتی که من در نمایشگاه بوده‌ام شرکت‌های زیادی از استان‌های مختلف به غرفه ما مراجعه کرده و راهنمایی خواسته‌اند یا نیازهای فناورانه خود را اعلام کرده‌اند.
وی ادامه داد: حتی بعضی از این شرکت‌ها نیاز فناورانه ندارند ولی نمی‌دانند در هر بخش متولی چه کسی است و با گفت‌وگو و ملاقاتی که زمینه آن در نمایشگاه فراهم شده است می‌توانند بسیاری مشکلات خود را حل کنند.
ابوالفضل فرهادی از شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان نیز در این مورد گفت: شرکت ما نیازهای فناورانه خود را در قالب ساخت قطعات مورد نیاز مانند ترمز جغجغه‌ای یا امثال آن فهرست کرده و نزدیک به 50 قطعه را لازم داریم که به مراجعه‌کنندگان در مورد آنها اطلاع‌رسانی می‌کنیم.
وی ادامه داد: افراد مختلف و افرادی از واحدهای فناور به غرفه ما مراجعه کرده‌اند، اطلاعات را به آنها می‌دهیم و حتی نقشه قطعاتی را که لازم داریم و اطلاعات تماس آنها را هم می‌گیریم تا بعد با آنها تماس بگیریم و اگر توانستند قطعه را برای ما با کیفیت نمونه خارجی بسازند از آنها بخریم.
فرهادی در مورد نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری و اینکه سطح فناوری‌های عرضه شده در این بخش در حوزه کاری وی چطور است، گفت: سطح فناوری‌ها بد نیست ولی ما در اصفهان هم یک نمایشگاه بومی‌سازی قطعات برگزار می‌کنیم که سطح فناوری دستاوردهای ارائه شده در آن بهتر است.

***فاصله ادعا تا عمل در نمایشگاه تستا سنجیده می‌شود
وزارت دفاع نیز در این نمایشگاه پر رنگ حاضر شده بود و نیازهای فناورانه خود را به دانشمندان و محققان ایرانی ارائه داده بود. مدیر بومی‌سازی قطعات وزارت دفاع گفت: ما 96 نیاز فناورانه را در 16 سرفصل ارائه کرده‌ایم که وزارت دفاع علاقه دارد از خرد جمعی و امکانات داخل کشور برای تولید آنها استفاده کند.
مجید عسگری در مورد مفید بودن این نمایشگاه اظهار داشت: این نمایشگاه که با هدف ارائه نیازهای فناورانه به بدنه عمومی کشور و شرکت‌های دانش‌بنیان برگزار شده، می‌تواند فاصله بین ادعا تا عمل را کاهش دهد.
وی افزود: افراد بسیاری برای نمونه به ما مراجعه می‌کنند که می‌توانند دستگاهی را تولید کنند یا کاری را انجام دهند ولی در عمل نمی‌توانند و باید بدانیم جزئیات در اجرا مهم است.
عسگری با اشاره به فناوری‌های عرضه شده در نوزدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش و فناوری گفت: سطح فناوری‌ها خوب است اما ما باید این دستاوردها را با نیازهای خود تطبیق دهیم.
غیر از غرفه‌های یادشده، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با درخواست‌های فناورانه شامل تجهیزات پر سرعت با قابلیت پوشش‌دهی و سرویس‌دهی صدا، تصویر بی‌سیم و دیتا، همچنین روتر سوئیچ و امنیت شبکه و گروه‌های صنعتی مانند گروه فولاد مبارکه اصفهان، شرکت ملی گاز، فناوران توسعه امن ناجی، ایرانسل و اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این نمایشگاه حاضر بودند.
با توجه به اینکه رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان و اهمیت به فناوری‌های ساخت داخل به زیست‌بومی متشکل از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف غیر از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیاز دارد، شاید فایده دیگر برگزاری نمایشگاه تستا غیر از آشنایی دو طرف نیازمند فناوری و واحدهای فناور همکاری این سازمان‌ها در اجرای یک اقدام ملی و نزدیک شدن دیدگاه‌های آنها با یکدیگر نیز باشد.
با وجود این، به نظر می‌رسد جایابی شرکت‌ها یا سازمان‌هایی که نیازهای فناوری در یک حوزه دارند در کنار هم به بازدیدکنندگان و واحدهای فناور بیشتر کمک کرده و ارتباط این شرکت‌ها را با هم تسهیل می‌کند، برای نمونه اگر صنایع غذایی یک بخش و صنایع فولادی هم در یک بخش جایابی شده بودند هم نظم بهتری در نمایشگاه وجود داشت و هم دست‌کم شرکت‌ها می‌توانستند از نقاط قوت و ضعف فناورانه یکدیگر مطلع شوند.
این نمایشگاه که از روز دوشنبه (سوم دی) با حضور دو وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و وزیر دفاع همچنین معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری افتتاح شد، امروز پنجشنبه به کار خود پایان می دهد و امید است که در فرصت تقریبا سه روزه برپایی بتواند زمینه را برای آشنایی و ارتباط دو جزء اصلی تعمیق و گسترش فناوری یعنی فناور و واحدهای نیازمند فناوری به اندازه‌ای فراهم کند که تا سال آینده اخبار خوشی از توسعه زیست‌بوم نوآوری و اقتصاد دانش بومی و استقلال همه اجزای تولید یک محصول به گوش ایرانیان برسد.