بزرگنمايي:

راه ترقی- ورزش زنان ایران در دهه نخست انقلاب به دلیل دگرگونی در ساختارهای بنیادین و تقارن با دوران جنگ تحمیلی و شرایط حاکم بر جامعه به شدت کم رونق بود اما پایه های شکل گیری ساختار ورزش زنان در همین دهه کلید خورد تا با عبور از مرحله دوران انتقال؛ مقدمات لازم جهت آمادگی برای خیز (توسعه ورزش زنان) در دهه دوم انقلاب فراهم شود.
در این دهه به عبارتی دهه 70 هر چند روند توسعه ورزش زنان به لحاظ کمی به کندی پیش می رفت، اما این مقطع آغازگر اتفاقات خوبی برای ورزش زنان بود.
گزارش پیش رو به فعالیت‌های زنان ورزشکار ایران در دهه دوم انقلاب می پردازد که برای نخستین بار طعم اولین‌ پیروزی های خود را در عرصه‌های داخلی، ملی و بین المللی چشیده است.

**دهه دوم انقلاب - 68 تا 77
همانطور که پیش تر عنوان شد، در دهه نخست انقلاب با تشکیل «کمیته ورزش بانوان» در سال 60، کم کم با تقویت تشکیلات سازمانی و اداری و تشکیل انجمن های ورزشی زنان در 48 رشته طی سال های 64-65 ساختار ورزش زنان پایه‌گذاری شد و ثمره آن، ارتقاء پلکانی مدیریت ورزش زنان از سطح انجمن ورزشی به اداره کل و سپس معاونت ورزش زنان سازمان تربیت بدنی وقت است.
با این رویه «طاهره طاهریان» به عنوان نخستین معاون ورزش زنان پس از پیروزی انقلاب نام گرفت. وی یکی از بنیانگذاران اصلی ورزش زنان ایران بعد از انقلاب است که با عبور از روزهای سخت برای ورزش زنان توانست به جایگاه این قشر از جامعه اعتبار ببخشد.
با این توسعه محسوس در ورزش زنان، این اتفاق منجر به افزایش اعتبارات برای بخش ورزش زنان شد و کمتر از 30 درصد اعتبارات به این بخش اختصاص یافت که در مقایسه با دهه نخست 10 درصد رشد داشت.

** تشکیل نخستین فدراسیون اسلامی بین المللی ورزش زنان
در این فرایند نخستین فدراسیون اسلامی ورزش زنان با هدف برگزاری مسابقات ورزشی با حفظ اصول و موازین اسلامی، تقویت همبستگی در میان بانوان مسلمان، ارتقاء فرهنگ ورزشی و گسترش و تقویت کادر ورزشی در سال 69 در ایران تشکیل شد.
فدراسیونی که به گفته مدیران ورزشی بیشترین سهم را در توسعه ورزش قهرمانی زنان داشته است.

**نخستین حضور زنان ورزشکار محجبه در عرصه های آسیایی و بین المللی
با تشکیل این فدراسیون، زنان برای نخستین بار به بازی‌های آسیایی 1990 پکن راه یافتند؛ زنانی که تا 11 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در هیچ رشته ورزشی حضور نداشتند. در واقع سرآغاز فعالیت زنان در بازی‌های آسیایی 1990 پکن با حضور یک بانو در کاروان 125 نفره ایران کلید خورد.
«لیدا فریمان» نخستین بانوی ورزشکاری که در رشته تیراندازی به رقابت های آسیایی راه یافت. هر چند او مدالی کسب نکرد، اما حضور این بانوی محجبه سرآغاز تحول در ورزش زنان شد.
با این اتفاق تاریخی در بازی‌های آسیایی 1994 هیروشیما، علاوه بر فریمان‌، «لیلا تقی‎پور» نیز عازم مسابقات شد، هر چند آن ها موفق به کسب مدال نشدند، اما رکوردی بالاتر از حداقل ورودی المپیک را کسب کردند.
در این دهه زنان در بازی‌های آسیایی 1988 تایلند و 2002 کره جنوبی هم حضور یافتند؛ در مجموع زنان ورزشکار در این برهه چهار بار متوالی بدون آنکه مدالی کسب کنند در بازی های آسیایی حضور یافتند.

** نخستین میزبانی ایران در بازی‌های اسلامی زنان
اما پس از 2 سال از تشکیل فدراسیون اسلامی ورزش زنان، نخستین دوره بازی‌های اسلامی زنان در سال 71 به میزبانی تهران و در هفت رشته برگزار شد که در نهایت ایران بر سکوی نائب قهرمانی ایستاد. اما کشورمان در دومین دوره این بازی‌ها در سال 75 طعم قهرمانی را چشید. در مجموع زنان ورزشکار ایران در 10 سال دوم انقلاب در این 2 رویداد 207 نشان مختلف کسب کردند.

** کسب نخستین سهمیه المپیک و پارالمپیک زنان ایران
همچنین نخستین سهمیه بازی‌های المپیک 1996 آتلانتا با هدف گیری مناسب فریمان، اولین بانوی تیرانداز المپیکی کشور و اولین پرچمداری کاروان ایران در المپیک کسب شد.
در بخش زنان ورزشکار معلول، برای نخستین بار 6 سهمیه پارالمپیک دشت شد. «منصوره اسودی»، «معصومه کارگر»، «سارا عزیزی» و «مهناز کاظمی» در رشته تنیس روی میز نخستین سهمیه های پارالمپیک 1992 بارسلون را کسب کردند و «فاطمه راعف» و «زهرا علی بیگی» در تیراندازی 2 سهمیه برای پارالمپیک 1996 آتلانتا کسب کردند اگر چه در این رقابتها مدالی دشت نشد.

**نخستین مدال های بین المللی زنان ورزشکار معلول
اما نخستین حضور بین‌المللی بانوان معلول ایران در رقابت های قهرمانی جهان (1370-1991) در انگلیس بود که نخستین مدال به نام «معصومه کارگر ذوقی» از خطه آذربایجان شرقی در رشته تنیس روی میز ثبت شد. سپس در سال 74 «ناهید بدیع باهر» از همین استان دومین نشان بین المللی را در تنیس روی میز و اولین نقره ایران را کسب کرد. سپس «زهرا علی بیگی» در رقابت‌های تیراندازی دانمارک سال 75 یک برنز برای ایران گرفت.
در رقابت های قهرمانی جهان انگلیس در سال 1998 در دوومیدانی «فاطمه منتظری» از تهران یک نقره و یک برنز، «صغری چرخابی» و «الهام فاضلی نیا» از خوزستان به ترتیب یک نقره و برنز دست یافتند. بر این اساس زنان ورزشکار معلول در دهه دوم با وجود کسب 6 سهمیه پارالمپیک و بدون مدال در بازی های 1992 بارسلون و 1996 آتلانتا موفق شدند 7 نشان مختلف در رقابت های بین المللی بدست آوردند.

** افزایش چهار برابری زنان ورزشکار در بخش قهرمانی و همگانی
بر این اساس شمار ورزشکاران زن در بخش قهرمانی و همگانی چهار برابر افزایش یافت که در ورزش قهرمانی 300 هزار نفر و در همگانی 850 هزار نفر اعلام شده است. همچنین تعداد رشته های ورزشی زنان از 10 رشته به 28 رشته، تعداد مربیان از 365 مربی به 15 هزار و 16 مربی افزایش قابل توجهی داشته است.
همچنین شمار داوران زن ورزشی در سطح ملی و بین المللی از 526 نفر به 8 هزار و 297 داور در دهه 60 رسید.

**کسب 6 کرسی بین المللی
با این احتساب برای نخستین بار زنان ورزشکار صاحب 6 کرسی بین المللی شدند و تصدی گری مدیریتی زنان در دستگاه های ورزشی از 52 نفر در دهه نخست انقلاب به 90 نفر افزایش یافت.
در عین حال زنان برای اولین بار صاحب 95 باشگاه مجزا در استان های مختلف کشور شدند و علاوه بر آن تعداد باشگاه های دو منظوره از 653 باشگاه در دهه نخست به سه هزار 725 باشگاه رسید.
و اینکه برای نخستین بار 70 باب خانه‌های ورزش روستایی برای زنان احداث و تجهیز شده است.
در مجموع در این دهه علاوه بر روند تکمیل زیرساخت های ورزشی بانوان، فعالیت های ورزشی مدارس و دانشگاه ها نیز جان گرفت و برای نخستین بار فوتسال زنان راه اندازی و رقابت‎های استانی هم برگزار شد.
در این رهگذر فوتبال بانوان هم نفسی تازه کرد و شطرنج در مدارس و کانون‎های خارج از آن به زمینه مناسبی برای معرفی و حضور استعدادهای متفاوت مبدل گشت.
در این دهه ورزش زنان به سمت خودکفایی و استقلال پیش رفت هر چند مشکلات همچنان پابرجا بود.