بزرگنمايي:

راه ترقی- متن کامل سخنان اسحاق جهانگیری  در هفتمین نشست منطقه ای مجمع جهانی سلامت به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
میهمانان ارجمند، عالی جنابان
صاحب نظران، فعالان و مسئولان حوزة سلامت
حضور شما در هفتمین نشست منطقه‌ای مجمع جهانی سلامت را صمیمانه گرامی می‌دارم و از سیاست‌گذاران و دست‌اندرکاران این اقدام ارزنده کمال تشکر را دارم.
سلامت مساله نخست دیروز، امروز و فردای انسان و جامعه بشری است،‌ که اکنون ابعادی فراتر از تن و حتی روان یافته است. امنیت پایدار، توسعه همه جانبه و متوازن و موزون و دستیابی به جهانی عاری از ترس و زور و خشونت و فقر، امروز بیش و پیش از هر چیز وابسته به وجود ذهن، زبان، اندیشه، اخلاق و به طور خلاصه انسان و اجتماعی سالم است.
سلامت، آن گونه که سازمان جهانی بهداشت تعریف می کند معنایی بسیار فراتر از صرف نداشتن بیماری دارد. سلامت یکی از جنبه‌های اصلی حقوق بشر و بزرگترین مصداق "عدالت اجتماعی" است که تحقق آن از مهمترین وظایف دولت‌هاست. از این منظر سلامت تنها کالای عمومی است که هم پیش شرط، هم محصول و هم شاخص اندازه‌گیری پایداری توسعه جوامع انسانی به شمار می‌رود. به این اعتبار تحقق سلامت برای همه، باید به عنوان یک "ارزش همگانی" و یک "آرمان اجتماعی و سیاسی مشترک" مورد اجماع همه دولت‌ها قرار گیرد. علاوه بر این، اکنون با تعمیم مفهوم سلامت به سلامت جهانی، آن را لازمه توسعه پایدار با هدف عدالت بین نسلی و ایجاد زمینه جهت شکوفایی استعدادها و ظرفیت‌های همه شهروندان و نیل به جامعه سالم به شمار می‌آورند. در این تقسیم‌بندی جدید، مفهوم سلامت جهانی معادل "سلامت عمومی" است که کارکردهای "سلامت جهانی" را در سیاست خارجی برای برقراری ثبات و دموکراسی در کشورها، امنیت داخلی برای مقابله با بیوتروریسم و بیماری‌های عفونی و مقاومت‌های ضدمیکروبی، سرمایه‌گذاری برای تحقق ثبات اقتصادی و شکوفایی داخلی و بین‌المللی و انجام فعالیت‌های خیریه برای ریشه‌کنی فقر به عنوان دشمن اصلی توسعه برجسته می‌کند.
حضار گرامی خانم ها و آقایان
در جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصل بیست و نهم قانون اساسی و سیاست‌های کلان نظام سلامت بعنوان "حق اساسی و عمومی تمامی شهروندان" تعریف شده است و مسئولیت سیاستگذاری برای اجرای آن و اطمینان از دسترسی عموم به خدمات عادلانه و با کیفیتِ سلامت، به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سپرده شده است.
به رغم تنگناها و مسائل مختلفی که کشور ما در زمینه‌های مختلف با آنها روبرو بوده است، جای خشنودی و امیدواری است که می‌توانیم بگوییم یکی از مهمترین دستاوردهای کشور ما در چهل سالگی انقلاب اسلامی ایران در همین زمینه است. محصول همراهی و پیشبرد نظام سلامت ما امروز افزایش امید به زندگی از 54 سال به 76 سال، کاهش چشمگیر مرگ و میر مادران باردار و کودکان و نوزادان، افزایش دسترسی عادلانه به خدمات گوناگون در سطوح مختلف سلامت و در تمامی مناطق کشور و با هدف محرومیت‌زدایی، توسعه تربیت و آموزش منابع انسانی سلامت اعم از پزشک، پرستار، ماما و کارشناسان گوناگون فعال در این حوزه و در نتیجه افزایش مطلوب رضایت شهروندان بوده است. افزایش معنادار کمی و کیفی حضور دختران و بانوان ایرانی در این بخش که به برکت برنامه‌های مدون توانمندسازی زنان به دست آمده است، نیل به این موفقیت‌ها را شتاب و امکان بیشتری داده است. مایلم در اینجا از ایجاد شبکه مراقبت‌های بهداشتی اولیه که بیش از سه دهه پیش و در اوج جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و محدودیت‌های گوناگون مالی و اجرایی بر اساس مدل بومی بهورز شکل گرفت نیز یاد کنم. این شبکه به گواه سازمان جهانی بهداشت یکی از مدل‌های موثر و قابل تعمیم در جهان برای گسترشِ عدالت محورِ خدماتِ سلامت به مناطق دور افتاده و محروم به شمار می‌رود و سهم عمده‌ای در بهبود شاخص‌های سلامت کشور ما داشته است.
دولت یازدهم در سال 1393 برنامه اصلی عدالت اجتماعی خود را با عنوان "طرح تحول سلامت" و با هدف نیل به پوشش همگانی سلامت آغاز کرد. این طرح که یکی از اساسی‌ترین برنامه‌های اجتماعی دولت به شمار می‌رود در دولت دوازدهم نیز ادامه یافت و به گواهی سازمان جهانی بهداشت، توانسته است گام‌های اساسی در زمینه افزایش دسترسی عادلانه به خدمات با کیفیت و کاهش دشواری‌های مالی با پوشش بیمه ای برای بیش از 95 درصد شهروندان بردارد.
علاوه بر این، اجرای ملی پوشش همگانی سلامت در ایران، دو سال پیش از تصویب اهداف توسعه پایدار توسط سازمان ملل متحد آغاز شد و به عنوان برنامه اصلی دولت و یکی از پایه‌های کلیدی تحقق حقوق شهروندی در جمهوری اسلامی ایران توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با همکاری سایر نهادها در حال اجرا است. در پی تصویب جهانی اهداف توسعه پایدار، کمیته ملی توسعه پایدار، ساختار خود را بر اساس یک مدل بومی با این اهداف هماهنگ کرده و از آن زمان با مسئولیت یکی از معاونان رئیس جمهور به کار خود ادامه می‌دهد.
میهمانان گرانقدر
به درستی گفته‌اند صلح، حفظ کره زمین، رفاه و کرامت، مردم و مشارکت، پنج رکن بنیادین اهداف توسعه پایدارند. در این میان نقش صلح و مشارکت به منظور ایجاد نظام حاکمیت مبتنی بر اصول توسعه پایدار و عدالت بین نسلی بسیار اساسی است. جمهوری اسلامی ایران در طول حیات چهل ساله خود همواره با تحریم‌های ظالمانه قدرت‌های بزرگ به ویژه آمریکا مواجه بوده که البته نتیجه آن تاب‌آوری و استقلال بیش از پیش کشور ما شده است. چنانکه بنا به گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی کشور ما امروز از جهت تولید علم در رده 20 کشور نخست دنیا قرار گرفته و در این میان، سهم علوم سلامت چهل درصد از آن را تشکیل می دهد.
متأسفانه امروز شاهد رفتارهای مخرب، غیرسازنده و ضدبشری دولت آمریکا علیه مردم ایران هستیم. آنها به بهانه‌های واهی و تحت تأثیر فشار لابی‌های صهیونیستی از برجام به عنوان یک توافقنامه و دستاورد مهم بین‌المللی که به صلح و امنیت منطقه و جهان کمک می‌کند، خارج شدند.
ایران در چارچوب توافقنامه برجام به تمامی تعهداتش عمل کرد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان مرجع ذی‌صلاح نیز بارها پایبندی کشورمان را تائید کرده است اما دولت آمریکا نه تنها به تعهداتش عمل نکرد بلکه به اذعان خودشان سخت‌ترین تحریم‌های ممکن را علیه ملت ایران اعمال کرده‌اند. آمریکائیها به دروغ می‌گویند که هدف تحریم‌ها دولت ایران است، حال آنکه تحریم‌ها بیشترین فشار را بر ملت ایران و معیشت آنها وارد می‌کند.
متأسفانه دولت آمریکا علی‌رغم قوانین حقوق بشری با دست زدن به اقدامات ضدانسانی و وضع سخت‌ترین تحریم‌ها بر بخش سلامت، عملاً امکان تأمین و واردات داروهای مورد نیاز بیماران خاص و تجهیزات پزشکی را با مشکلات جدّی مواجه کرده‌ است و جان بیماران زیادی را به خطر انداخته‌اند.
امروز با افتخار اعلام می‌کنیم که با تلاش و همت محققان و دانشمندان کشورمان بخش قابل توجهی از نیازهای دارویی کشور در داخل تولید می‌شود که حتی مازاد بر نیازهای داخلی قابلیت صادرات به کشورهای نیازمند را دارد و واردات ما محدود به مواردی خاص و تهیه مواد اولیه است که کارشکنی دولت آمریکا و تهدید شرکت‌ها برای قطع همکاری با ایران مانع خرید و انتقال این اقلام به کشور شده است.
خوشبختانه طی سال‌های اخیر موفقیت‌های چشمگیری را محققین جوان کشورمان برای دانش بنیان شدن بخش سلامت داشته‌اند که از این میان می‌توان به دستاوردهای فراوان در حوزه های پزشکی هسته‌ای، سلول‌های بنیادی، ترمیم سیستم‌های عصبی، تولید داروهای مختلف برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج و دهها دستاورد دیگر اشاره کرد.
با وجود این انتظار ما از مجامع بین‌المللی به ویژه مجمع جهانی سلامت اینست که در مقابل سیاست‌های یکجانبه و غیرقانونی دولت آمریکا به خصوص در حوزه سلامت که ارتباط مستقیمی با جان مردم دارد و موضوعی کاملا انسانی است سکوت نکند و از تمامی ابزارها و اهرم‌های در اختیار علیه اقدامات و سیاست‌های غیرانسانی و ضدبشری دولت آمریکا استفاده کند.
همچنین درخواست ما از کشورهای منطقه اینست که با گسترش همکاری‌های منطقه‌ای در زمینه تولید دارو و تجهیزات پزشکی و نیز ایجاد زیرساخت‌های تعامل و همکاری میان مراکز و شرکتهای فعال در بخش سلامت در کشورهای منطقه بتوانیم بر مشکلات فرامنطقه‌ای نظیر تحریم غلبه کنیم چرا که ما معتقدیم با توجه به نقش ایران در تأمین بخش بزرگی از نیازهای دارویی کشورهای منطقه، تحریم بخش سلامت ایران به معنای تحریم حوزه سلامت کشورهای منطقه است.
دانشمندان ما در حیطه‌های گوناگون و به ویژه در علوم سلامت، در بسیاری از مناطق جهان سرآمد هستند. دانشگاه‌های ما علی رغم تحریم و دشواری‌های آن هزاران دانشجو از سراسر دنیا را به خود جذب کرده‌اند و پروژه‌های پژوهشی فراوانی با مشارکت دانشمندان دانشگاه‌های برتر جهان در این کشور در حال اجرا است. لازمه تحقق سلامت و پیشبرد آن به مفهوم متعالی‌اش، برخورداری از فضای ایمن، همزیستی و صلح است. ایران در تمامی تاریخ چند هزار ساله خود، سرزمین مهر و دوستی و مهد علم و دانش و هنر و ادبیات بوده است، اقوام ایرانی با رنگین کمانی از فرهنگ‌ها، زبان‌ها، گویش‌ها و اعتقادات مختلف در سراسر تاریخ، پذیرای ملل و اقوام دیگر بوده و میهمان‌نوازی آنها زبانزد جهانیان بوده و هست. امروز هم ما همان ملتیم که در پی ساختن جهانی سالم و سرشار از صلح و جامعه ‌برخوردار و در مسیر توسعه همه جانبه و پایدار با محوریت سلامت است. ما به دنبال دور کردن همه تهدیدها و تحریم‌ها و نزدیک کردن دنیایی عاری از زور و خشونت و ناامنی هستیم.
عالیجنابان، اندیشمندان و محققان ارجمند
برای ما مایه امید و برای دشمنان ما مایه عبرت است که ما در عین سختی‌ها توان بالیدن و شکفتن داریم.
باعث خوشوقتی است که در همین شرایط سخت تحریم، دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان تنها عضو از منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا توانسته است در مجمع جهانی سلامت حضور یابد و در فرایند دستورسازی سلامتِ جهان به عنوان سفیر ایران زمین، نقش معنادار و فعال ایفا کند.
برگزاری همین نشست منطقه‌ای مجمع جهانی سلامت در هنگامه‌ای که کشور عزیز ما آماج ناجوانمردانه‌ترین و شدیدترین تحریم‌های تاریخ خود قرار گرفته است در خور تقدیر است. حضور بیش از یک‌صد دانشمند صاحب‌نظر جهانی از حدود 50 کشور جهان در این نشست مهم نشانه آن است که اگرچه سلامت نیز امروز مقوله‌ای سیاسی شده است، اما دانشمندان و صاحب نظران نظام سلامت با هدف بهبود زندگی انسان، فارغ از مرزهای سیاسی و براساس اصول مشارکت علمی و التزام اجتماعی می‌اندیشند و می‌کوشند. جامعه، نهادهای علمی پژوهشی و اجرایی و کشور ما برای دستیابی به این اهداف از هر نظر مناسب و مساعد است.
کشور ما و منطقه‌ای که در آن قرار داریم از جهت موقعیت اقلیمی و مناسبات سیاسی در معرض تحولات گسترده و عمیق قرار دارد اما توانسته است دشواری‌های گوناگون را با موفقیت پشت سر بگذارد. منطقه ما بیشترین ضربه را از افراطی‌گری و تروریسم بین‌المللی متحمل شده است اما در آستانه زدودن کشورها از این خطر ضد انسانی است.
وقوع سیل اخیر در ایران، آزمونی جدّی برای محک شعارهای پر طمطراق حقوق بشری دولت آمریکا بود. در حالی که ایران درگیر سیلی ویرانگر بود و به بیش از نیمی از استان کشور ما خسارات سنگینی وارد شد اما مانع تراشی ها و تحریم های ظالمانه آمریکا مانع از کمک رسانی سایر کشورها و سازمان های بین المللی به سیل زدگان گردید. در این میان حتی سازمان های امدادی نظیر هلال احمر جمهوری اسلامی ایران هم از تحریم ها مستثنی نشدند و عملا در مسیر امداد رسانی های بین المللی به سیل زدگان محدودیت های زیادی ایجاد شده است.
البته این افتخاری است بزرگ برای جمهوری اسلامی ایران که اعلام کنیم به رغم همه این کارشکنی‌ها و مانع تراشی ها و به همت همه دست اندرکاران بخش سلامت کشورمان اعم از پزشکان،‌ پرستاران، بهیاران و مدیران این بخش، به حول و قوه الهی به رغم گستره وسیع مناطق سیل زده، ‌تاکنون هیچگونه بیماری اپیدمی و همه گیری در این مناطق مشاهده نشده است که جا دارد از همه کسانی که در این زمینه به صورت شبانه روزی تلاش کردند، تشکر نمایم.
خانم ها و آقایان
اکنون هم ما در معرض بحران‌های گوناگون طبیعی حاصل از دخالت انسان‌ها قرار گرفته‌ایم. سِیلی فراگیر در هفته‌های گذشته کشور ما را دچار مشکلات گوناگونی از جمله در زمینه سلامت کرده است، اما ملت و دولت و حاکمیت در امداد و کمک چیزی فروگذار نکرده‌اند. بیش از نیمی از پناهندگان و آوارگان حاصل از جنگ و تروریسم دنیا در این منطقه از جهان هستند. از جمله کشور ما در طول چهار دهه گذشته بیش از 3 میلیون نفر مهاجر و پناهنده را در خود جای داده و با گشاده‌رویی خدمات سلامت و سایر نیازهای مهاجرین را با کمترین استفاده از کمک‌های بین‌المللی در اختیار آنان قرار داده است.
اکنون هم مدیریت اجرایی کشور در کنار همه مردم و نهادهای مدنی به دنبال آنند که شهروندان آسیب دیده از حادثه سیل از تهدید سلامت چه جسمی، چه روانی و چه فردی و چه اجتماعی دور شوند. مساله امروز ما بازسازی سالم شهرها و روستاها در مسیر توسعه‌ای پایدار است. طبیعتا سلامت سنگ بنای این تلاش است.
در پایان مایلم از تلاش همه دست اندرکاران این نشست، از دانشگاه علوم پزشکی تهران، از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، از معاونت علمی و فناوری رییس جمهور، از مجمع جهانی سلامت و همه سازمان‌ها و افرادی که در برنامه‌ریزی و اجرای این همایش نقش داشته‌اند، مجدداً تشکر کنم. امیدوارم حاصل گفتگوها و تبادلات علمی این نشست گامی دیگر در جهت نیل به توسعه پایدار سلامت و گسترش همکاری‌های علمی و فنی در این منطقه و در سایر مناطق جهان باشد. برای یکایک شما توفیق و سلامت هر چه بیشتر آرزو می‌کنم.