بزرگنمايي:

راه ترقی- حجت الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رئیسی در نشست با وکلا به قضاوت فضای عمومی جامعه نسبت به وکالت اشاره کرد و این مساله را نیازمند واکاوی دقیق دانست و افزود: شفاف سازی و واقعی سازی حق الوکاله‌ها دو واقعیتی است که در نگاه عمومی جامعه نسبت به وکلا بسیار تاثیرگذار است و باید به این دو مقوله توجه بیشتری شود.

وی افزود: حق الوکاله واقعی و سپس شفاف سازی آن، هم برای وکلا و هم برای اداره دارایی و هم برای اصحاب دعوی بسیار ضروری است و از بسیاری از بدبینی‌ها کم می کند و راهکار این است که برای حذف این بدبینی‌ها تعرفه‌ها، واقعی و شفاف شوند و لازم است حتماً مقدمات این کار فراهم شود.

نقش وکلا در صدور آرای سالم

رئیس قوه قضاییه افزود: اساساً برای اینکه طرح دعاوی در دادگستری‌ها کمتر شود و ما شاهد کاهش ورودی پرونده‌ها به دادگستری‌ها باشیم، قطعاً وکلا نقش عمده‌ای دارند و در جهت اتقان احکام همه باید کمک کنند. نهاد وکالت می‌تواند در کشف حقیقت نقش اساسی داشته باشد و وکلا در جهت احقاق حق و ابطال باطل و صدور آرای سالم بسیار نقش آفرین هستند.

وی افزود: بدون تردید وکالت هم در فرهنگ اسلامی و هم در قانون اساسی و قوانین موضوعه دارای جایگاه ویژه‌ای است. نهاد وکالت امروز یک نهاد قانونی و رسمی است؛ اما دارای مشکلاتی است که باید با همکاری خود وکلا این مشکلات حل شود.

ضرورت ساماندهی نهاد وکالت

رئیس دستگاه قضا بر موضوع ساماندهی امر وکالت در کشور تاکید کرد و گفت: از نکات مهم جامعه وکلا ساماندهی جریان وکالت و نهاد وکالت است که در جهت تحقق این مسئله همه باید مساعدت و همراهی کنند؛ هم مرکز وکلای قوه قضاییه و هم کانون وکلا باید کمک کنند تا ما شاهد ساماندهی جریان وکالت در کشور باشیم و این مسئله را بتوانیم به صورت قانونی و هدفمند دنبال کنیم تا یک حرکت یکپارچه دراین رابطه صورت گیرد و حتی اگر لازم باشد، مقرراتی تصویب شود تا این کار به صورت خوبی محقق شود.

وی افزود: این احساس مردم که جریان وکالت جریان با انصاف و با عدالت است، خیلی مهم است. احساس انصاف در وکیل و احساس عدالت در جریان دادرسی در کشور برای مردم بسیار مهم است و نهاد وکالت در شکل‌گیری این احساس می تواند بسیار نقش آفرین باشد؛ لذا تصمیم بگیریم یک نگاه متفاوت از گذشته به این موضوعات داشته باشیم.

رئیس دستگاه قضا افزود: به این جهت از وکلای محترم دعوت کردم که بیاییم یک نگاه متفاوت داشته باشیم و یک گام متفاوت در گام دوم انقلاب اسلامی در این عرصه برداریم. اگر نواقصی هم در گام اول در عرصه قضا وجود داشته، رهبری معظم انقلاب اسلامی برای رفع آن از بنده به عنوان کسی که با دستگاه قضایی، با جریان وکالت، با حوزه و اساتید حوزه و با اساتید دانشگاه آشنایی دارد، یک تحول خواستند.

وی افزود: از جمله تحولات جدی در این دوره از مدیریت قوه قضاییه تحول در جریان وکالت است و این کاری است که باید با همراهی خود شما صورت گیرد و ما آن را بطور متمرکز دنبال می‌کنیم.

نقش وکلا در تهیه لوایح و قوانین

رئیس دستگاه قضا به نقش وکلا در تهیه لوایح و قوانین هم اشاره کرد و گفت: نقش وکلا در همکاری برای تهیه لوایح و قوانین، یک نقش کلیدی است که می‌تواند بر غنای مقررات بیافزاید؛ به خصوص که وکلا در بحث دانش و تجربه بسیار توانمند هستند و می توان از ظرفیت آن‌ها در تهیه لوایح و قوانین استفاده کرد.

جریان سالم قضایی با جریان سالم وکالت همراه است

رئیس قوه قضاییه گفت: مبارزه با فساد یک امر مهم است که همکاری همه بخش‌ها را می‌طلبد. اگر در میان وکلا یک وکیل ناسالم باشد، کل مجموعه آسیب می‌بینند و باید خود وکلا کمک کنند که این آسیب وجود نداشته باشد؛ همچنانکه اگر یک قاضی ناسالم باشد. ما باید خودمان مدعی مبارزه و برخورد باشیم.

وی با بیان اینکه سخن گفتن از سلامت قوه قضاییه بدون سلامت جریان وکالت امکان پذیر نیست، گفت: جریان سالم قضایی با جریان سالم وکالت همراه است. چون همه ما را یک مجموعه می‌بینند و چون یک مجموعه هستیم، هم ضابطان و هم کارشناسان و هم وکلا و هم قضات و هم مجموعه اداری باید آهنگ سلامت را داشته باشند.

رئیسی افزود: کوچک‌ترین ناسالمی در این مجموعه، همه اعضا را در برمی گیرد؛ لذا همه این اجزا از جمله ضابطین، وکلا، کارشناسان و قضات در امر مبارزه با فساد دخیل هستند و باید این امر را به عنوان یک وظیفه دنبال کنیم که کار وکالت توام با سلامت باشد.

وی اضافه کرد: چرا باید اجازه دهیم که یک قاضی، یک وکیل و یا کارمند ناسالم به جریان قضاوت و یا وکالت آسیب برساند؟ نگاه مردم با دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌ها عوض نمی‌شود؛ بلکه نگاه مردم در میدان عمل و اجراست که عوض می‌شود.

رئیس قوه قضاییه گفت: مردم در عمل باید احساس کنند که مجموعه رسیدگی به پرونده سالم بوده است و بگویند که من در همه مراحلِ سالمِ رسیدگی حضور داشتم و نهایتاً برای من یک رای سالم صادر شده است.

کرامت قضات، وکلا و اصحاب دعوی حفظ شود

رئیسی گفت: باید کرامت قضات، وکلا و اصحاب دعوی حفظ و صیانت شود. حتی باید کرامت متهم رعایت گردد و ما موظف هستیم که کرامت و شان همه را حفظ کنیم و همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند، باید از عزت و عزیز بودن قاضی صیانت شود.

وی افزود: همچنین دفاع از حق موکل نباید حقوق دیگران را نقض کند؛ یعنی دفاع از حق یک نفر نباید حائز تضییع حق یک فرد دیگر گردد. طبیعتاً آنچه که مورد نظر و هدف وکالت است، احقاق حق است و هر آنچه درآمد ناشی از ناحق باشد، باطل است. یعنی باید در ابتدا حق بودن یک مسئله اثبات شود و اگر دیدیم که آن مسئله حق نیست، نباید به دنبال آن برویم.

رئیس دستگاه قضا اضافه کرد: رعایت اخلاق در امر قضاوت یک مسئله بسیار جدی است. توجه به مبانی اخلاقی در کار قضاوت و وکالت یک امر مستحبی نیست؛ بلکه در برخی موارد رعایت اخلاق جزوِ واجبات امر وکالت و قضاوت است.

وی به تخصصی بودن امر وکالت هم اشاره کرد و گفت: تعیین وکلای تخصصی امر مهمی است و باید همانگونه که برخی از شعب ما تخصصی هستند، امر وکالت هم تخصصی باشد؛ چون در امر وکالت هم یک وکیل تخصصی می‌تواند به دادگاه و اصحاب دعوا کمک کند.

استقلال وکیل به معنای عدم نظارت نیست

رئیس قوه قضاییه به موضوع استقلال وکلا هم اشاره کرد و گفت: به موازات استقلال قضات، وکلا هم باید استقلال داشته باشند؛ اما منظور از استقلال وکیل چیست؟ منظور از مستقل بودن این است که وکیل در تشخیص موضوع و کشف حقیقت واقعاً مستقل بوده و نفوذناپذیر باشد.

وی افزود: همچنین قاضی هم وقتی همه اسناد و مدارک را دید، باید خدا را حاکم بر خود دیده و به موجب قانون رای دهد و کسی هم در او نفوذ نداشته باشد. استقلال به این معنی درست است؛ اما این استقلال به معنای عدم نظارت بر کار آن‌ها نیست. یعنی در قانون پیش بینی شده است که بر این‌ها نظارت شود.

رئیسی اضافه کرد: البته این نظارت به معنای بی اعتمادی به آن‌ها نیست؛ بلکه برای تداوم اعتماد به آن‌ها است؛ لذا ساز و کار نظارتی باید فعال بوده و ادامه داشته باشد.

عملکرد وکلا به افزایش اعتماد عمومی منجر می شود

وی بیان داشت: اینکه رسانه‌ها در چهره و وجه وکلا موثر هستند، حرف درستی است؛ اما آنچه که بیش از هر چیز بر چهره وکلا تاثیرگذار است، عملکرد آنان است؛ یعنی بالاترین نقش را در افزایش اعتماد عمومی به وکلا عملکردشان دارد؛ لذا بیش از هر چیزی باید به عملکرد توجه شود.

رئیسی به موضوع تعداد وکلا در کشور نیز اشاره کرد و گفت: اگر تعداد وکلا بیش از نیاز جامعه باشد، مشکل ایجاد می‌کند و فسادآور است. تعداد وکلا باید بر اساس جمعیت و نیاز کشور باشد.

ضرورت ساماندهی نهاد وکالت

رئیس دستگاه قضا به موضوع ساماندهی نهاد وکالت پرداخت و گفت: از حجت الاسلام و المسلمین مصدق، معاون حقوقی قوه قضاییه خواسته‌ایم که موضوع وکالت را به عنوان یک وظیفه کاری دنبال کند و ساماندهی نهاد وکالت را پیگیری نماید. البته حتماً با نظرات شما باید این کار دنبال شود. همچنن باید اصلاح قوانین وکالت با همکاری شما انجام شود.

وی افزود: موسسات حقوقی باید ساماندهی شوند و اینکه کسی بدون داشتن توانایی حقوقی لازم موسسه‌ای ایجاد کند، درست نیست.

جایگاه وکلا در گام دوم انقلاب

رئیس دستگاه قضا به جایگاه وکلا در گام دوم انقلاب اشاره کرد و گفت: جریان وکالت کشور باید در گام دوم انقلاب یک برنامه داشته باشد؛ به نحوی که در بسیاری از مسائل کشور می‌تواند پرچمدار باشد و برای دفاع از حقوق عامه یا دفاع از مستضعفان کشور و جهان حضور پررنگی داشته باشد.

وی اضافه کرد: باید نگاه وکلا به مسائل کشور نگاه انقلابی باشد؛ بنحوی که اگر کشور مواجهه با تحریم‌های ظالمانه شد، وکلا در جایی که می‌توانند در این راستا ورود کرده و پرچم دار باشند.

رئیسی اظهار داشت: ظلمی را که امروز استکبار جهانی نسبت به مردم یمن، فلسطین و لبنان می‌کند، می‌توان در قالب دفاع از حقوق مسلمانان جهان مورد توجه قرار داد و چه کسانی مناسب‌تر از حقوقدانان که به مبانی حقوقی آن آشنا هستند.

وی افزود: امروزه می‌بینید که استکبار به صورت علنی قوانین بین المللی را به راحتی نقض می‌کند و به چیزی پایبند نیست. درست است که دولت و وزارت امور خارجه وظیفه خود را انجام می دهند اما حضور کسانی که خودشان بیش از بقیه، مسائل حقوقی را در عرصه بین المللی متوجه می‌شوند، بسیار مهم است و وکلا در این مورد باید پای کار بیایند.

پیشنهاد تشکل حقوقدانان بدون مرز

رئیسی با تاکید بر لزوم ایجاد تشکل حقوقدانان بدون مرز گفت: داشتن حقوقدانان بدون مرز مانند پزشکان بدون مرز یک موضوع مهم در عرصه بین المللی است و این کار در جلب اعتماد عمومی بسیار موثر است؛ لذا حقوقدانان باید در این عرصه حضور فعال داشته باشند تا بتوانند از حقوق مظلومان دنیا دفاع کنند.

وی افزود: شما باید در جایگاهی باشید که در جهان اسلام و حتی دیگر کشورهای جهان بگویند که جریان حقوقی ایران اسلامی جریان دفاع از حق است؛ ولو اینکه درباره مردم یمن، لبنان و فلسطین باشند.

رئیس قوه قضاییه ادامه داد: زمانی سفری به آفریقا داشتیم و آنجا با یکی از دوستان قدیم نلسون ماندلا جلسه‌ای داشتیم. می‌گفت قانون اساسی شما را بین قوانین اساسی کشورهای مختلف از دو جهت بسیار برجسته دیدم. یکی اینکه شما، هم دموکراسی را در این قانون و هم آرمان را تضمین کردید و آرمان را در کنار دمکراسی هر دو را با هم تضمین کردید.

وی افزود: دوست نلسون ماندلا دو مرتبه ‌گفت "به نظر من از بهترین قوانین اساسی دنیاست" و تاکید کرد که با مطالعه می گوید قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بهترین قانون اساسی است که در دنیا سراغ دارد.

نهاد داوری را تقویت می کنیم

رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه نهاد داوری در دستور کار ما خواهد بود، تاکید کرد: ما برای تقویت نهاد داوری حتما گام برخواهیم داشت. نهاد داوری از نهادهایی است که می‌تواند در کاهش ورودی پرونده به دادگستری نقش داشته باشد.

آیین نامه حق مشاوره اصلاح می شود

حجت الاسلام و المسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای، معاون اول قوه قضاییه گفت: اصلاح آیین نامه و حق مشاوره موضوعی درست است و امیدوارم که زودتر رسیدگی شود. البته اینکه گفتند 13 سال از تعیین حق مشاوره قبلی گذشته، درست است اما خود آقایان طی این سال‌ها درخواستی برای اصلاح آن نکردند. در هر صورت ما آیین‌نامه مربوطه را پیشنهاد کردیم و منتظریم زودتر تصویب شود.

وی افزود: درخصوص موسسات حقوقی بنده فی الجمله با آقایان موافق هستم و معتقدم عملکرد برخی از موسسات حقوقی به ضرر جامعه است. برخی از اقداماتی که انجام می‌شود، به ضرر مردم است. ما باید تلاش کنیم به همه قانون عمل کنیم؛ نه به بخشی از قانون و هر وقت که بخشی از قانون را مغفول گذاشتیم، به همدیگر یادآوری کنیم که این بخش مغفول مانده و این بخش عمل نشده است. اگر به همه‌ قانون عمل کنیم، به نفع همه است.

معاون اول قوه قضاییه از ضرورت تعامل قضات با وکلا سخن گفت و افزود: اگر وکیلی به وظیفه قانونی و شرعی و سوگندی که خورده عمل نمی‌کند، شما خودتان بررسی کنید و واقعا اصلاح و برخورد کنید. ما هم همینطور؛ اگر یک قاضی و یک کارمند در دستگاه قضایی به وظیفه خود در جهت تحقق عدالت و در جهت کرامت طرفین پرونده و ایجاد عدالت و رسیدن به حقیقت عمل نمی‌کند، در مسیر اصلاح آن اقدام می‌کنیم.

سید مرتضی بختیاری رئیس حوزه ریاست قوه قضاییه گفت: رئیس دستگاه قضا این مشی پدرانه دیدار با گروه‌ها و مجامع مختلف را دنبال می‌کنند تا گرهی از مشکلات صاحبان حق و مردم گشوده شود.

وی افزود: شما وکلای فرهیخته که در این جمع حاضر هستید، می‌توانید در امر احقاق حق صاحبان حق خصوصاً در بحث حقوق عامه و همچنین حقوق عامه در عرصه بین الملل موثر باشید؛ چرا که ما افتخار می‌کنیم در کشور جمهوری اسلامی ایران همواره حامی مظلوم هستیم و در برابر ظالم می‌ایستیم و این از اصول لایتغیر انقلاب اسلامی و آموزه‌های امام (ره) است.

در این نشست مرتضی شهبازنیا رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای سراسر کشور، علی نجفی توانا رئیس سابق کانون وکلا، عیسی امینی رئیس کانون وکلای دادگستری، تعدادی از اعضای کانون های وکلای دادگستری، برخی از اعضای مرکز وکلای قوه قضاییه و تعدادی از اعضای مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران قوه قضاییه به بیان دیدگاه های خود پرداختند.