بزرگنمايي:

روی آوردن کودکان و نوجوانان به فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای نه تنها موجب شده تا هیجان واقعی از این نسل سلب شود بلکه محیط‌های کوچک آپارتمان نشینی و بی تحرکی این نسل، زمینه را برای رشد چاقی مفرط و تنبلی فراهم کرده است معضلی که هشدارهای آن از سوی وزارت بهداشت و سایر نهادهای مرتبط به خانواده‌ها داده می‌شود. این مشکل زمانی برای خانواده‌ها کلافه کننده خواهد بود که تعطیلات طولانی مدت فصل تابستان و فراغت دانش آموزان از درس و مدرسه موجب خمودگی آنان می‌شود.

یکی از مهمترین زمینه‌هاِی تحرک در این گروه سنی، بازی‌های کودکانه است بازی‌هایی که ریشه در فرهنگ جامعه دارند و از سبک زندگی خانواده های ایرانی نشات می گرفتند. اما این بازی‌ها در شرایط کنونی تحت تأثیر مشکلات سبک نوین قرار گرفته و در حال فراموشی در غبار مدرنیته هستند. برخی از کارشناسان با اشاره به یکنواخت شدن زندگی مدرنیته، برای رهایی از چنین شرایطی تزریق هیجان با ابزار بازی‌های بومی محلی را پیشنهاد می‌دهند هیجانی که ریشه در فرهنگ و برخی از نمودهای سبک زندگی ایرانیان دارد.

«غلامرضا جعفری» رئیس فدراسیون ورزش روستایی و بازهای بومی- محلی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: هر چند در عصر کنونی به ویژه در کلانشهرها دیگر نمی‌توان نشانه های زیادی از بازی‌های بومی محلی را دید اما در گذشته‌های نه چندان دور این بازی‌ها به نوعی تمرین زندگی بودند. در این بازی‌ها کودکان و نوجوانان همبستگی، دوستی، مقاومت و پافشاری برای رسیدن به هدف و حفظ آن را تمرین می‌کردند.

وی با بیان اینکه برای عبور از یکنواختی‌های اوقات فراغت کودکان و نوجوانان در فصل تابستان برنامه‌های متنوعی در دستور کار است گفت: هیأت بازی‌های بومی محلی تهران در این زمینه برنامه‌های گسترده‌ای تدارک دیده است که یکی از آن اجرای 12 جشنواره بومی محلی است که در قالب برنامه‌های تفریحی و آئینی در سطح پارک‌های تهران برگزار می‌شود؛ برنامه‌هایی که نخستین آن شب گذشته (چهارشنبه) در منطقه پیروزی در شرق تهران اجرایی شد.

همچنین «حسن داورزنی» رئیس هیأت بازی‌های بومی محلی استان تهران به عنوان میزبان این جشنواره‌ها در زمینه ضرورت این طرح اعلام کرد: فصل تابستان برای دانش آموزان، دانشجویان و خانواده‌های آنان یک فصل ویژه است زیرا پس از فراغت آنان از درس و مدرسه فضای خانه برای برخی از این قشرها به فضایی کسل کننده تبدیل می‌شود. هیأت استان تهران با همکاری فدراسیون ورزش روستایی و بازی‌های بومی محلی در راستای پرکردن اوقات فراغت این اقشار و آشنایی نسل جدید با بازی‌های بومی و محلی اقدام، به برگزاری این جشنواره‌ها کرد.

داورزنی گفت: در این جشنواره‌ها آیتم‌های مختلفی مانند مسابقه، تمرین بازی‌ها، آموزش و راهکارهای فراگیر شدن در دستور کار قرار می‌گیرد. همچنین در کنار مسابقات بومی محلی برای ایجاد یک فضای شاد و هیجان انگیز موسیقی و رقص اقوام نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.

او تصریح کرد: در این جشنواره‌ها سعی بر آن است که در کلان شهر تهران که متشکل از فرهنگ‌های مختلف است بازی‌های متنوعی از فرهنگ‌های مختلف به نمایش گذاشته شود تا شهروندان مختلف با آن آشنا شوند. همچنین در این جشنواره برنامه‌هایی در نظر گرفته می‌شود که هیجان واقعی را به جامعه تزریق کند.

او با اشاره به تأثیرگذاری برنامه‌های گذشته این فدراسیون عنوان کرد: یکی از نمونه‌های موفق اجرای برنامه‌های بومی محلی در سطح تهران در فرهنگسرای اشراق بود که با استقبال خوبی مواجه شد. در تلاش هستیم با برگزاری این جشنواره‌ها بازی‌های بومی و محلی را از سطح نظری و تبلیغاتی به عینیت درآوریم. در صورت تحقق این مهم بدون شک نقش مهمی در پرکردن اوقات فراغت نسل‌های مختلف دارد.

رئیس هیأت ورزش روستایی و بازی‌های بومی محلی تصریح کرد: برنامه آن است که برای آشنایی بیشتر شهروندان بتوانیم شیوه برگزاری این بازی‌ها را در قالب بروشور به آنان عرصه کنیم تا بتوانند در خانه با کودکان خود بازی‌ها را کار کنند.

راه ترقی- داورزنی در زمینه امکان پرکردن اوقات فراغت نسل‌های مختلف با این برنامه‌ها گفت: شاید انتظار این نباشد که با یک یا دو جشنواره این بازی‌ها فراگیر شوند اما تاکید وزارت ورزش و فدراسیون بر احیا و ترویج این بازی‌ها موجب شده تا چشم اندازی در نظر گرفته شود که جشنواره‌ها به گونه‌ای طراحی شود که نیازی به تبلیغات نداشته باشد بلکه در آینده شهروندان کلانشهرها خود مشتاق اطلاع از زمان و مکان برگزاری این بازی‌ها باشند.

او با ارزیابی خود از نخستین جشنواره بومی و محلی در منطقه پیروزی تهران گفت: استقبال خوب و امیدوارکننده بود بدون شک اگر در مناطق مختلف تهران استقبال به اینگونه باشد نسبت به آینده و احیای بازی‌های بومی باید بیش از پیش امیدوار بود.

با توجه به آنچه گفته شد ضرورت احیای بازی‌های بومی و محلی به ویژه بازی‌های کودکان در شرایط کنونی می‌تواند افزون بر ایجاد هیجان واقعی و نشاط اجتماعی، خمودگی تعطیلات تابستانی را به یک تحرک واقعی تبدیل می‌کند.

تحرکی که معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش در چند سال گذشته با عنوان سواد حرکتی از آن یاد می‌کنند. سوادی که به گواه برخی از طراحان این طرح می‌تواند بالاتر از سواد تحصیلی باشد زیرا در سواد تحصیلی ذهن فرد قدرت جبران یک سال عقب افتادن از علم را دارد اما در سواد حرکتی فرد توانایی بازیابی و آموزش پایه‌های ورزش و فعالیت بدنی را ندارد.

توسعه سواد حرکتی طرحی بود که سال گذشته از سوی «مهرزاد حمیدی» معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش برای مدارس دخترانه اعلام شد. او مردادماه سال گذشته گفت: اگر در مقطع ابتدایی که دوران طلایی تحصیل است دانش آموزی از تحصیل بازبماند می‌توان با ارائه آموزش‌ها او را توانمند کرد اما اگر دانش آموزی بازمانده از حرکت شود و سواد حرکتی در دوره ابتدایی و پیش دبستانی آموزش داده نشود، تبعات آن را به هیچ عنوان نمی‌توان جبران کرد.

اما اجرایی کردن طرح سواد حرکتی در مدارس بدون هماهنگی با خانواده نمی‌تواند آنچنان مثمر ثمر باشد زیرا تناقض در شیوه تربیت ورزشی کودکان نه تنها نمی‌تواند سواد حرکتی را پیش ببرد بلکه آسیب زا نیز می‌باشد. «محمد رسول کلهر» رئیس دپارتمان توسعه بازی‌های بومی محلی با اشاره به ضرورت توسعه سواد حرکتی در خانواده‌ها گفت: خانواده و مدرسه در توسعه سواد حرکتی نقش مکمل دارد و بنا به تعاریف این سواد، کودک باید فعالیت‌ها را از ساده به سمت پیچیدگی بیاموزد.

وی تاکید کرد: در بازی‌های بومی و محلی هر چند اسمی از سواد حرکتی نیست اما زمانی که بازی‌های کودکانه را مورد بررسی قرار می‌دهیم می‌بینیم که کودک در زمان مشارکت در بازی‌های محلی بازی بزرگان را انتخاب نمی‌کند بلکه این نسل بازی‌هایی دارد که اساس آن متناسب با مقتضیات سن او است. حرکاتی که از ساده شروع و در نهایت به پیچیدگی و سختی‌های بازی بزرگسالان می‌رسد.

کلهر تصریح کرد: این شیوه از آموزش در بازی محلی نشان می‌دهد که در شرایط کنونی نیز می‌شود در مدارس از بازی‌های بومی و محلی استفاده کرد. همچنین در فصل تابستان فضاهای سبز و مکان‌های خاص شهرداری می‌تواند جایی برای تفریح کودکان در قالب بازی‌های هیجان انگیز باشد بازی‌هایی که بدون شک هم آمادگی جسمانی و هم تمرکز این نسل را تقویت می‌کند.