بزرگنمايي:
راه ترقی- افزایش سطح تنش در خلیج فارس به واسطه اقدامات تحریک آمیز آمریکا و
همچنین اعمال تحریم های شدید بر مردم ایران، تصمیم ایران برای عبور از برخی
محدودیت های برجامی در پی ناکامی اروپا در تحقق تعهدات خود، نشست شورای
امنیت سازمان ملل متحد را که قرار بود هفتمین گزارش دبیرکل این سازمان را
درباره چگونگی اجرای قطعنامه 2231 بررسی کند، بیش از پیش پررنگ کرد.
حضور پر تعداد خبرنگاران در مقابل شورای امنیت و حتی انتظار آنها برای
حضور سفیر ایران، حکایت از آن داشت که جایگاه دیپلماسی و همچنین اقتدار ملی
ایران در کانون توجه جهانی قرار گرفته است.
مقاومت و ایستادگی در برابر زیاده خواهی، تنبیه متجاوزان و تلاش های
حقوقی و بین المللی برای احقاق حق ویژگی این روزهای مردم و مسئولان ایران
است و نشست روز چهارشنبه شورای امنیت هم نشان داد که آنکه به واسطه حق طلبی
ایران، منزوی شده، «ایالات متحده آمریکا» است.
از گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد گرفته تا گزارش ارسالی مدیر کل آژانس
بین المللی انرژی اتمی، کمیسیون مشترک برجام و بیانیه های 14 عضو شورا به
اضافه اتحادیه اروپا و ایران یک موضوع اصلی را در خود جای داده بود «خروج
آمریکا از برجام و اعمال تحریم های یکجانبه» تاسف بار است.
این 16 عضو به همراه دبیرکل سازمان ملل متحد ادعای آمریکا درباره فعالیت
های هسته ای ایران را مردود دانستند و دلیل خود را 15 بار گزارش تایید
کننده آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان تنها مرجع بازرسی و نظارت بر
این فعالیت ها معرفی کردند.
15 گزارشی که به گفته همین اعضای شورای امنیت تحت شدیدترین بازرسی ها و
نظارت ها از سایت های هسته ای ایران تهیه شده است و هیچیک از آنها انحرافی
را نشان نمی دهد.
«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارش خود با تاکید بر اینکه
«ضروری است این تلاش های دیپلماتیک و دستاوردهای صعب الوصول آن حفظ و
تکمیل شود»، اضافه کرد: در این راستا، متاسفم که ایالات متحده به دنبال
خروج از برجام در 8 ماه می 2018، تصمیم گرفته است معافیت مربوط به خرید نفت
از جمهوری اسلامی ایران را تمدید نکند و به پروژه های هسته ای صلح آمیز
ایران در چارچوب برجام به طول کامل معافیت ندهد.
وی تصریح کرد: این اقدام خلاف اهداف ترسیم شده در برجام و قطعنامه 2231
شورای امنیت سازمان ملل متحد است. این اقدامات ممکن است همچنین مانع
توانایی جمهوری اسلامی ایران در اجرای مقررات خاص این برنامه و قطعنامه
شود.
دبیرکل سازمان ملل متحد درباره منافع اقتصادی ایران از برجام هم تصریح
کرد: رساندن منافع اقتصادی ملموس به مردم ایران به منظور تداوم برجام، از
سوی همه طرف ها مساله اساسی است. تداوم اجرای برنامه جامع اقدام مشترک و
قطعنامه 2231 با حمایت گسترده جامعه بین المللی محقق می شود.
گوترش از همه دولت های عضو سازمان ملل متحد خواست با طرف های این توافق
به صورت موثر در حفاظت از آن همکاری کنند که شامل ایجاد شرایط لازم برای
فعالان اقتصادی آنها به منظور تجارت با جمهوری اسلامی ایران مطابق این
قطعنامه می شود.
**اتحادیه اروپا
نماینده اتحادیه اروپا به نیابت از «فدریکا موگرینی» هماهنگ کننده
کمیسیون مشترک برجام و عالی ترین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دیگر
سخنران این نشست بود که او هم آمریکا را به خاطر خروج از برجام مورد سرزنش
قرار داد و از تصمیم اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن برای حمایت از اجرای
کامل برجام مادامی که ایران به تعهدات خود عمل می کند، خبر داد.
«والی دی المیدا» برجام را یک عنصر کلیدی در معماری منع گسترش سلاح های
اتمی در جهان دانست که به طور اجماع مورد تایید قطعنامه 2231 شورای امنیت
هم قرار گرفته است و گفت: اتحادیه اروپا و تمام 28 کشور عضو، عمیقاً از
خروج ایالات متحده از توافق هسته ای ایران متاسف هستند.
وی اظهار داشت: اعمال مجدد تحریم های یکجانبه آمریکا، تصمیم بر عدم
تمدید معافیت تجارت نفت و عدم تمدید کامل معافیت طرح های هسته ای غیر
تسلیحاتی، تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد ایران داشته است.
نماینده اتحادیه اروپا در سازمان ملل متحد تصریح کرد: همانطور که در
بیانیه موگرینی درتاریخ 4 می 2019 همراه با وزرای خارجه فرانسه، آلمان و
انگلیس آمد، نماینده عالی اتحادیه اروپا همچنان در فراهم کردن نتایج ملموس
اقتصادی و منافع آن برای مردم ایران متعهد است.
دی الیمدا با اشاره به سازوکار مالی اینستکس گفت: این ابزاری برای کمک
موثر به کانال های مالی است که در حال پیشرفت است و تجارت مشروع با ایران
را با قوانین و مقررات بین المللی و اروپایی امکان پذیر می سازد.
**بلژیک
با پایان یافتن دوره عضویت ایتالیا و هلند در شورای امنیت، بلژیک عهده
دار نقش تسهیلگری در اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت شده است که گزارشی از
روند شکلی اجرای این قطعنامه ارائه داد اما از ظرفیت کشور خود هم به این
مساله پرداخت.
«مارک پستین دی بایسور» نیز از خروج آمریکا از برجام و از اینکه آمریکا
تحریم های یکجانبه را بازگردانده و همچنین معافیت های مربوط به فعالیت های
صلح آمیز هسته ای ایران را به طور کامل اعطا نکرده است، ابراز تاسف کرد.
وی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را بیش از یک توافق هسته‌ای بلکه
ابزاری برای ایجاد اعتماد بین المللی دانست و تصریح کرد: تخریب برجام ما را
در موقعیت بهتری قرار نمی دهد.
**فرانسه
«فرانسوا دلاتره» نماینده فرانسه در سازمان ملل متحد هم بار دیگر از
حمایت فرانسه از برجام و تلاش برای اجرای تعهدات و حفظ این توافق تاکید
کرد.
وی با تاکید بر اینکه برجام در شرایط تعادلی شکننده ای قرار گرفته است،
گفت: از بین رفتن برجام یک عقبگرد خطرناک است که پیامدهای وخیمی را برای
منطقه و رژیم منع گسترش سلاح اتمی و امنیت جهانی خواهد داشت.
نماینده فرانسه در سازمان ملل متحد هم به خروج آمریکا از برجام اشاره
کرد و در حالی که پیش از این هم گفته بود فشار حداکثری زمانی موثر خواهد
بود که دیپلماسی حداکثری هم وجود داشته باشد، اقدام آمریکا را ایجاد کننده
مسیری مبهم و نگران کننده دانست.
دلاتره به مسایل منطقه ای هم اشاره کرد و خواستار کاهش تنش در منطقه شد و
آمادگی کشورش را برای میانجیگری بین طرف های منطقه ای اعلام کرد.
وی همچنین اعلامیه تهران در کاهش محدودیت های برجامی خود را نگران کننده
دانست و افزود هرگونه تضعیف حتی جزئی از سوی تعهدات ایران، عواقب خطر
گسترش تسلیحات اتمی و بی ثباتی در منطقه را به همراه خواهد داشت.
این دیپلمات فرانسوی اظهار کرد: از نظر فرانسه همیشه مذاکره و گفت وگو
ممکن است. این امر مستلزم برخورد احترام آمیز طرف ها و تضمین آن است تا همه
متوجه شوند که در آن، منافع بیشتری نسبت به مقابله دارند.
دلاتره خاطرنشان کرد: فرانسه از رویکرد جهانی مورد تایید اتحادیه اروپا
مبنی بر حفظ برجام و در عین حال پاسخگویی ایران درباره برنامه اتمی و
همچنین موشک های بالستیک و درگیری های منطقه ای حمایت می کند.
**انگلیس
«کارن پیرس» نماینده انگلیس هم در این نشست همچون بقیه کشورهای عضو
شورای امنیت از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم ها علیه ایران ابراز
تاسف کرد.
وی با تاکید بر اینکه انگلیس از اجرای کامل برجام حمایت می کند، تنها به
این جمله اکتفا کرد که کشورش هرکاری که بتواند برای حمایت از این توافق
انجام خواهد داد.
نماینده انگلیس که مشخص نکرد حمایت های مورد نظر این کشور سلطنتی که
اکنون خود در بحران خروج از اتحادیه اروپا گیر کرده، چیست، گفت: اگر ایران
به محدودیت های برجام به ویژه مربوط به منع گسترش سلاح های اتمی عبور کند،
مزایای این توافق از بین خواهد رفت.
پیرس از ایران خواست به اجرای کامل تعهدات خود ادامه دهد و افزود: سیاست
انگلیس درباره ایران با سه انگیزه «تقویت رژیم منع گسترش سلاح اتمی در
جهان»، «ضرورت محدود کردن اقدامات ایران که ثبات منطقه را تهدید می کند» و
«امید به اینکه ایران روابط اقتصادی و دیپلماتیک خود را عادی سازد»، دنبال
می شود.
وی همچنین به مسایل منطقه ای اشاره کرد و با تکرار ادعای اثبات نشده
مبنی بر انتقال موشک از ایران به تعدادی از گروه های مسلح، گفت: از نظر
انگلیس انتقال چنین تسلیحاتی مخالف قطعنامه 2231 و 2216 شورای امنیت سازمان
ملل متحد محسوب می شود.
نماینده انگلیس در سازمان ملل متحد افزود: در اختیار قرار دادن چنین
موشک هایی به بازیگران غیر دولتی بی ثبات سازی برای منطقه است و این فعالیت
ها باید متوقف شود.
**آمریکا
«جاناتان کوهن» نماینده آمریکا شاید تنها کسی بود که ساز کاملاً مخالفی
را کوک کرد و نواخت. او تنها بخش بسیار کوچکی از گزارش 12 صفحه ای دبیرکل
سازمان ملل را دستاویزی برای توجیه سیاست های دولت خود در قبال ایران قرار
داد در حالی که همین بخش
گزارش هم نتوانسته است به طور قطعی تعیین کند که ایران مرتکب نقض
قطعنامه شورای امنیت شده است. هرچند که در ماموریت و وظیفه دبیرخانه هم
تشخیص چنین مساله ای وجود ندارد.
سرپرست نمایندگی آمریکا تمام بیانیه خود را به تکرار اتهامات واهی علیه
ایران در موضوعات منطقه ای اختصاص داد و در پایان هم با دوگانگی محض،
خواستار مذاکره با ایران برای رسیدن به یک توافقی که از نظر آنها جامع
باشد، شد.
**آفریقا
«جری ماتجیلا» نماینده آفریقای جنوبی در سازمان ملل متحد هم در این نشست
گفت: برجام یک توافق تاریخی است که پس از 12 سال تلاش های دیپلماتیک
پیچیده چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس، آمریکا، اتحادیه اروپا با
جمهوری اسلامی ایران به دست آمد.
وی افزود: ما از تلاش های دیپلماتیک که دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارش
خود هم به آن اشاره کرد، حمایت می کنیم که گفت دستاورد صعب الوصول باید
محافظت شود و ارتقا یابد.
نماینده آفریقای جنوبی در سازمان ملل متحد ادامه داد: آفریقای جنوبی از
این واقعیت که ایران همه تعهدات مربوط به برجام را بر اساس 15 گزارش آژانس
بین المللی انرژی اتمی اجرا کرده است، استقبال می کند. بسیار مهم است که
همه طرف های باقی مانده این توافق به طور کامل به تعهدات برجامی خود عمل
کنند.
ماتجیلا با بیان اینکه آفریقای جنوبی عمیقاً از تصمیم آمریکا برای خروج
از برجام و عدم معافیت کامل به برنامه صلح آمیز هسته ای ایران متاسف است،
اضافه کرد: این تصمیم آمریکا بر توانایی ایران در اجرای کامل تعهداتش مطابق
برجام و قطعنامه 2231 اثر خواهد داشت.
وی یادآوری این مساله را «مهم» دانست که «برداشته شدن تحریم های مربوط به فعالیت های هسته ای ایران، بخشی از برجام است.»
نماینده دائم آفریقای جنوبی در سازمان ملل متحد در بخش دیگری از اظهارات
خود به مساله خلع سلاح اتمی هم اشاره و تصریح کرد: آفریقای جنوبی حامی
سرسخت منطقه عاری از سلاح اتمی است و تاکید می کنیم تشکیل خاورمیانه به
عنوان منطقه عاری از سلاح اتمی و دیگر سلاح های کشتار جمعی ضرورت دارد.
ماتجیلا درباره افزایش تنش در خلیج فارس و اثرات آن بر صلح و امنیت بین
المللی هم ابراز نگرانی کرد و افزود: آفریقای جنوبی از همه طرف ها درخواست
می کند حداکثر خویشتنداری را به خرج دهند و اجازه ندهند که شرایط از کنترل
خارج شود.
**روسیه
«واسیلی نبنزیا» نماینده روسیه در سازمان ملل متحد اما رویکرد انتقادی
به بخشی از گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد و همچنین اقدامات آمریکا در قبال
ایران داشت.
وی تنها راه حفظ برجام را عمل به تعهدات همه طرف‌ها دانست و گفت: ضروری
است که ملاحظات ترس و خودخواهی را کنار گذاشته و اجرای سازوکار ویژه مالی
را در اولویت قرار دهیم. نباید اجازه دهیم فشار سیاسی، استبداد اقتصادی و
نیروی نظامی تنها راه حل های مسائل بین المللی قلمداد شوند.
این دیپلمات روس، اقدام آمریکا در خروج از برجام و اعمال تحریم ها را
"مغایر اهداف قطعنامه 2231 و برجام" دانست که "توانایی ایران را در اجرای
این برنامه تضعیف می‌کند".
نبنزیا ادامه داد: متأسفانه مسائل امنیت و
ثبات جهانی، صرف سیاست داخلی برخی دولت‌ها شده است. آمریکایی ها نه تنها
قطعنامه 2231 شورای امنیت که خودشان هم در تصویب آن سهیم بودند را رعایت
نمی‌کنند بلکه برای کشورهایی که بخواهند این تصمیم شورا را اجرا کنند،
مجازات در نظر می‌گیرند.
وی با اشاره به «دوگانگی های متعدد در میان مقامات آمریکایی» افزود: از
یک سو می‌گویند نمی‌خواهند در ایران تغییر رژیم انجام دهند و از سوی دیگر
با تحریم‌های شدید و وارد کردن ضربات سخت، تهدید می‌کنند. از یک طرف
می‌گویند خواستار مذاکره هستند و از سوی دیگر نیروهای نظامی خود را به
منطقه گسیل می‌سازند.
نماینده روسیه در سازمان ملل متحد تاکید کرد: چنین علائمی که حتی یک
رمزنگار با تجربه نیز نمی‌تواند رمزگشایی کند، تنها می‌تواند وضعیت را به
نقطه بازگشت ناپذیر برساند.
نبنیزیا بار دیگر تنها راه حفظ برجام را عمل به تعهدات همه طرف‌ها دانست
و گفت: ضروری است که ملاحظات ترس و خودخواهی را کنار بگذاریم و اجرای
سازوکار ویژه مالی را در اولویت قرار دهیم. ما نباید اجازه دهیم فشار
سیاسی، استبداد اقتصادی و نیروی نظامی تنها راه حل های مسائل بین المللی
قلمداد شوند.
وی از همه طرف‌های برجام خواست اقدامات علمی و نه شعاری در حفظ برجام
انجام دهند تا ایران دلیلی برای انجام تعهدات خود داشته باشد، این خواسته
مشروع تهران است.
نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد با انتقاد از بخشی از گزارش
دبیرکل سازمان ملل متحد درباره منشأ برخی تسلیحات مورد استفاده در یمن که
مستمک برخی طرف ها در شورای امنیت شده بود، گفت: اینکه منشأ این تسلیحات
کجا بوده و از چه زمانی به یمن منتقل شده است، در مأموریت دبیرخانه سازمان
ملل متحد نیست.
نبنزیا افزود: این مساله در گزارش‌های دبیرخانه به طور مداوم تکرار
می‌شود و در نهایت هم نتیجه می‌گیرد که نمی‌توانیم مشخص کنیم که منشأ این
تسلیحات کجا است و از چه تاریخی ارسال شده است. اگر استدلال لازم برای نقض
ایران از قطعنامه 2231 را ندارید، پس چرا آن را در گزارش‌های خود تکرار
می‌کنید؟
وی تنش در منطقه خلیج فارس را عامل ناامنی و تهدیدی برای صلح دانست و
خاطرنشان کرد: شواهد ارائه شده درباره نفتکش‌ها نشان نمی‌دهد که ایران
مرتکب آن شده است. تلاش برای ایجاد ارتباط بین ایران و القاعده و همچنین
انفجار نفتکش‌ها که ایران کمتر از هرکسی دیگر از آن منتفع می‌شد، بیشتر شبه
مارس 2003 است.
نماینده فدراسیون روسیه در سازمان ملل متحد توضیح داد: شبیه آن زمانی
است که برای راه اندازی جنگ و حمله به عراق استدلال می‌کردند و همه ما به
خوبی پیامدهای آن را میبینیم.
سایر کشورها هم در اظهاراتی مشابه، خروج آمریکا از برجام را مورد سرزنش
قرار دادند و تاکید کردند حق مشروع ایران آن است که از منافع اقتصادی برجام
بهره مند شود.
آنها همچنین خواستار خویشتنداری در تنش های منطقه ای شدند و از طرف های
منطقه خواستند با گفت وگو و مذاکره این مشکلات را برطرف سازند.