بزرگنمايي:

راه ترقی- مهندسان پزشکی "دانشگاه دوک"(Duke University) آمریکا، نوعی اسکنر "مقطع‌نگاری همدوسی اپتیکی"(OCT) ابداع کرده‌اند که کم‌هزینه و قابل حمل است و شاید به زودی جایگزین نسخه‌های قدیمی شود.

این اسکنر به خاطر طراحی خاص خود، 15 برابر سبک‌تر و کوچک‌تر از سیستم‌های موجود در بازار است و با استفاده از موادی ساخته شده که هزینه کمتری دارند. این اسکنر در نخستین آزمایش بالینی توانست 120 تصویر ارائه دهد که 95 درصد قوی‌تر از تصاویر ارائه شده توسط سیستم‌های تجاری کنونی هستند و می‌توانند امکان تشخیص دقیق بالینی را فراهم کنند.

روش مقطع‌نگاری همدوسی اپتیکی که از سال 1990 به کار می‌رود، به روشی استاندارد برای تشخیص بیماری‌های شبکیه از جمله "دژنراسیون وابسته‌به‌سن ماکولا"(AMD)، "رتینوپاتی دیابتی" (Diabetic retinopathy) و آب‌سیاه تبدیل شده است. با وجود این، روش مقطع‌نگاری همدوسی اپتیکی به خاطر هزینه بالای دستگاه‌های آن که بیش از 100 هزار دلار است، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

"آدام وکس"(Adam Wax)، استاد مهندسی پزشکی دانشگاه دوک گفت: هنگامی که بینایی از بین می‌رود، بازگرداندن آن دشوار است؛ در نتیجه تنها روش پیشگیری از نابینایی، تشخیص به موقع است. هدف ما این است که روش مقطع‌نگاری همدوسی اپتیکی را به یک روش کم‌هزینه تبدیل کنیم تا بیشتر پزشکان بتوانند از آن استفاده کنند.

روش مقطع‌نگاری همدوسی اپتیکی، با ارسال امواج صدا به بافت‌های مورد نظر و اندازه‌گیری مدت زمان بازگشت آنها کار می‌کند اما از آنجا که سرعت نور از صدا بیشتر است، به زمان بیشتری برای اندازه‌گیری نیاز دارد. ابزار مقطع‌نگاری همدوسی اپتیکی برای اسکن بازگشت امواج نور از بافت، از یک طیف‌سنج استفاده می‌کند.

پژوهشگران دانشگاه دوک، نوعی ابزار جدید مقطع‌نگاری همدوسی اپتیکی ارائه داده‌اند که هزینه کمتری دارد و طیف‌نگار آن توسط وکس و "سانگون کیم"(Sanghoon Kim)، دانشجوی سابق او طراحی شده است. طیف‌نگارهای قدیمی، با استفاده از ترکیبات فلزی و نور مستقیم ساخته می‌شوند و به لنزها و آینه‌های زیادی نیاز دارند. اگرچه مجموعه این عناصر می‌تواند امکان تشخیص دقیق را فراهم کند اما گاهی تغییرات کوچک مکانیکی و یا حتی تغییر دما، به بروز اشتباه منجر می‌شود.

طراحی طیف‌نگار "وکس" به گونه‌ای است که نور را روی یک مسیر دایره‌ای به کار می‌گیرد که روی محلی ساخته شده از پلاستیک چاپ سه‌بعدی قرار دارد. از آنجا که مسیر نور طیف‌نگار دایره‌ای است، می‌تواند تعادل عناصر نوری را حفظ کند.

دستگاه‌های قدیمی مقطع‌نگار همدوسی اپتیکی معمولاً بیش از 27 کیلوگرم وزن دارند و قیمت آنها بین 50 هزار تا 120 هزار دلار است؛ در حالی که وزن دستگاه جدید دانشگاه دوک، حدود دو کیلوگرم است و با قیمت کمتر از 15 هزار دلار به فروش خواهد رسید.

وکس ادامه داد: دستگاه‌های کنونی مقطع‌نگاری همدوسی اپتیکی، به یک اتاق جداگانه نیاز دارند اما این دستگاه جدید، به راحتی روی یک قفسه و یا روی میز کار قرار می‌گیرد و استفاده از آن نیز بسیار ساده است.

وی افزود: ما مشتاق هستیم این دستگاه جدید را برای جمعیت محروم جهان به کار ببریم و امکان ارزیابی دقیق با این فناوری را افزایش دهیم.

این پژوهش در مجله "ARVO" به چاپ رسید.