بزرگنمايي:

راه ترقی- این جلسه با حضور وزرای نفت و نمایندگان چهارده کشور عضو اوپک و تیمی متشکل از 10 تولیدکننده دیگر نفت که روسیه در راس آنها قرار دارد، روزهای دوشنبه و سه‌شنبه را به بحث و تبادل نظر در این باره می‌گذرانند.

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) یک کارتل بین‌المللی نفتی متشکل از کشورهای الجزایر، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، اکوادور، آنگولا، ونزوئلا و کنگو است. این سازمان با هدف حفظ منافع کشورهای تولیدکننده نفت تاسیس شد.
بخشی دیگر از کشورهای نفتی عضو اوپک نیستند اما در ماه‌های اخیر برای هماهنگی با اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت در گروه رسمی غیراوپک گرد هم آمده‌اند.
کشورهای عضو در کنار هم به «اوپک پلاس» معروف شده‌اند و از ماه ژانویه توافقی را به اجرا گذاشتند که عرضه نفت آنها را در مجموع 1.2 میلیون بشکه در روز کاهش داد. هدف از این تصمیم، تنظیم عرضه، جلوگیری از سقوط بهای نفت و حتی صعودی کردن آن بود.
اعتبار این توافق روز گذشته تمام شد. مواضع و اظهارات مقام‌های سعودی، روسی و عراقی نشان می‌دهد که به احتمال زیاد این توافق تا پایان سال جاری میلادی یا حداکثر تا ماه مارس 2020 تمدید خواهد شد.
افزایش تولید نفت آمریکا، کاهش رشد اقتصاد جهانی و مسائل فنی مربوط به استخراج طلای سیاه جزو مسائلی است که بر تصمیم‌گیری اوپک پلاس تاثیر می‌گذارد.

**پیشنهادهای متفاوت
هر چند برخی کشورها قبل از برگزاری رسمی جلسه رای خود را اعلام کرده و گفته اند که با تمدید محدودیت تولید نفت موافق هستند اما کشورهای دیگری در این گروه قرار دارند که یا علاقه‌ای به تمدید این محدودیت ندارند یا خواستار بالا بردن سقف آن هستند.
کشورهایی مانند گابن و کنگو در اوپک و یا برونئی و سودان در خارج از اوپک خود را به کاهش عرضه نفت متعهد نمی‌دانند. با این حال، توان آنها برای پمپاژ بیشتر نفت به بازار در حدی نیست که بتواند تغییر یا تاثیر قابل توجهی ایجاد کند.
از سوی دیگر، ایران و ونزوئلا که هدف تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند سعی می‌کنند سهم خود از بازار را حفظ کرده و در عین حال در تلاش‌ها برای جلوگیری از سقوط بهای نفت سهیم باشند. تارنمای «اس.پی گلوبال پلاتس» نوشته، ایران و عربستان هر چند اختلافاتی با هم دارند اما در مورد تمدید سقف عرضه نفت همسو هستند زیرا ایران می‌خواهد سهم خود از بازار را حفظ کند.
دو کشور عراق و نیجریه چندان به تعهدی که برای کاهش عرضه نفت ایجاد شده است، پایبند نبوده‌اند. عراق برای بازسازی خرابی‌های ناشی از حمله آمریکا و ایجاد اشتغال به پول نفت نیاز دارد. برخی منابع عربستانی گفته‌اند که ریاض عراق و نیجریه را تحت فشار قرار داده تا به این تعهد پایبند باشند. بغداد گفته که با تمدید محدودیت‌ها موافق است.
در عین حال، کشوری مانند روسیه که از سقف کاهش تولید نفت سود برده، به تمدید این محدودیت رای مثبت می‌دهد. «کریل دمیتریف» مدیر اجرایی صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه روز شنبه اعلام کرد توافق‌ها و هماهنگی‌هایی که مسکو طی سال‌های اخیر در مورد عرضه نفت داشته، باعث شده است که یکصدویازده میلیارد دلار به درآمدهای روسیه اضافه شود. این کشور همچنین به دلیل دشواری افزایش تولید نفت در ماه‌های سرد سال تمایل دارد که تمدید این سقف 9 ماهه باشد، نه 6 ماهه.
یکی از مشکلات موجود در توافق اوپک پلاس آن است که سهم کشور از کاهش تولید نفت، برابر نیست. به نوشته بلومبرگ، عرضه نفت خام ایران و ونزوئلا به دلیل تحریم‌های آمریکا کاهش یافته است اما کشوری مانند عراق به طور کلی افزایش تولید نفت را شاهد بوده است. طبق آمار این خبرگزاری، عراق در ماه «می» تولید خود را به 4.7 میلیون بشکه در روز افزایش داد.
در حالی که گروهی از کشورها بر سر سهم خود از بازار و لزوم پایبندی دیگران بر تعهد 1.2 میلیون بشکه‌ای چانه‌زنی می‌کنند، برخی دیگر نیز معتقدند که شاید نیاز باشد سقف تازه‌ای تعیین شده و نفت کمتری به بازار عرضه شود. وال استریت ژورنال نوشته، این سناریو در شرایطی قابل بررسی است که نیاز چین به نفت کاهش پیدا کند. احتمال می‌رود که بعضی از اعضای اوپک طرح کاهش بیشتر تولید نفت را ارائه دهند اما کشورهایی مانند عربستان با چنین ایده‌ای مخالف هستند.

**چشم‌انداز بهای نفت
توافقی که از ماه ژانویه به اجرا درآمد باعث شد که بهای نفت تا ماه آوریل 22 درصد افزایش پیدا کند. برخی گزارش‌ها حاکی است که افزایش تولید نفت آمریکا و کاهش رشد اقتصاد جهانی که باعث کاهش تقاضا برای نفت می‌شود، افزایش بهای آن را متوقف می‌کند. بنابراین بعضی کشورهای اوپک نگران هستند که تمدید نکردن توافق برای کاهش عرضه، وضعیت را وخیم‌تر کند.
اوپک طی حدود سه دهه گذشته دستکم 30 درصد از نفت خام دنیا را تولید کرده است. به نوشته بلومبرگ، در صورتی که توافق بر سر کاهش تولید این ماده حیاتی تمدید شود و این روند تا اوایل 2020 ادامه پیدا کند تولید نفت این بلوک برای اولین بار از سال 1991 به زیر 30 درصد کاهش خواهد رسید.
«آمریتا سن» تحلیلگر ارشد شرکت مشاوره‌ای «انرژی اسپکتس» می‌گوید که عربستان به سیاست تعیین سقف تولید نفت راضی است «اما اگر بهای نفت افزایش پیدا نکند این سیاست پایدار نخواهد بود.»

**فاکتور آمریکایی
جلسه امروز اوپک پلاس در تصمیم‌گیری خود یک فاکتور مهم به نام آمریکا را مدنظر قرار می‌دهد. این جلسه تعیین خواهد کرد که اوپک چگونه به پرونده تنش‌آفرینی آمریکا با ایران، نزاع تجاری واشنگتن با پکن و رقابت با تولید نفت شیل آمریکا واکنش نشان می‌دهد و برای افزایش بهای نفت تلاش می‌کند.
عرضه نفت شیل آمریکا طی پنج سال گذشته دو برابر شده است و پیش‌بینی می‌شود میزان تولید این کشور در سال‌های آتی به عنصری تعیین‌کننده در قیمت نفت تبدیل شود.
تولید روزانه نفت خام در آمریکا طی سال‌های گذشته به لطف افزایش تولید نفت شیل، رشد قابل توجهی داشته و از حدود 9.2 میلیون بشکه در روز در ابتدای 2016 به 12.4 میلیون بشکه در روز در حال حاضر رسیده است. به این ترتیب صنعت نفت خام آمریکا موفق شده طی حدود سه سال بیش از 3.2 میلیون بشکه در روز به تولیداتش بیفزاید.
رشد تولید نفت آمریکا یکی از عوامل اثرگذار بر مازاد عرضه و فشار به قیمت‌ها به شمار می‌رود. هرچند کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت خام مانند عربستان نسبت به رشد تولیدات شیل آمریکا ابراز نگرانی نمی‌کنند اما روسیه کشوری است که همواره نگرانی بیشتری در این زمینه دارد. با این حال روند نزولی قیمت‌ها می‌تواند مانعی بر سر راه رشد بیش از اندازه تولید نفت شیل باشد چرا که تولید آن هزینه زیادی می‌طلبد و استخراج آن در شرایط ارزانی نفت، به‌صرفه نخواهد بود.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در ماه‌های گذشته برای بازی‌سازی در بازار نفت و اعمال فشار بر تولیدکنندگان بارها از اوپک خواست تا قیمت نفت را کاهش دهد. اگر اوپک در تصمیمات خود به خواسته‌های ترامپ تن دهد گام بعدی آمریکا که همانا تصاحب سهم اوپکی‌ها در بازار نفت است، به زودی برداشته خواهد شد.
اوپک به دلیل تعیین سقف محدودیت در تولید، 1.2 میلیون بشکه از سهم خود را در بازار از دست داده است. همزمان با آن تولید آمریکا به برکت افزایش استخراج نفت شیل رکودرزنی کرده است. اگر اوپک با محدودیت خودخواسته وارد سال 2020 شود و یا بعد از آن نیز این سقف تمدید شود آمریکا این فرصت را خواهد یافت که جای نفت خالی اوپکی‌ها را در بازار پرکند.
این تغییر معادله موجب می‌شود که آمریکا به بازیگری مهمتر از روسیه و عربستان تبدیل شده و حتی استراتژی تعیین قیمت نفت را نیز در دست بگیرد. لذا جلسه اوپک پلاس در وین صرفاً محدوده زمانی 6 یا 9 ماه آینده را پوشش نمی‌دهد بلکه دستبرد آمریکا به بازار نفت در سال‌های آینده نیز جزو دغدغه‌های صاحبان چاه‌های نفت خواهد بود.