بزرگنمايي:

راه نو- روزنامه انگليسي فايننشال تايمز قرارداد نفتي شرکت شل با ايران را نشانه تغيير قدرت در خاورميانه دانست.
اين روزنامه نوشت: قرارداد نفتي بين رويال داچ شل و ايران براي توسعه ميادين نفت و گاز در اين کشور، يک گام فوق العاده ديگر در مسير متحول شدن ايران در هجده ماه گذشته از يک منزوي بين المللي به يک قطب سرمايه گذاري محسوب مي شود. شايد گام هاي بيشتري برداشته شود از جمله اين که ايران به جاي اينکه منبع بي ثباتي در منطقه باشد، به منبع ثبات تبديل شود. خاورميانه، سالي ديگر مملو از بي ثباتي را پشت سر مي گذارد اما ايران تنها کشور بزرگ منطقه است که در پايان سال 2016 هم به لحاظ اقتصاد و هم سياسي قدرتمندتر شده است.

ايران به تنهايي به عنوان يک قدرت موثر در منطقه در حال ظهور است
عراق هنوز درگير تنش ها و کشمکش هاي داخلي است و برغم وجود ائتلاف بزرگي که از آن حمايت مي کند، تلاش ها براي بازپس گرفتن موصل از شبه نظاميان داعش طولاني تر از حد تصور شده است. عربستان سعودي استراتژي مجبور کردن ديگر کشورهاي اوپک را به کاهش توليد کنار گذاشت و خودش کاهش چهارصد و هشتاد و شش هزار بشکه اي را پذيرفت تا بلکه بتواند قيمت ها را تثبيت کند. اصلاحات اقتصادي در عربستان پيشرفتي نداشته و استانداردهاي زندگي افول کرده است. و با توجه به اين که سوريه در وسط يک جنگ لاينحل داخلي گرفتار است و ترکيه نيز مشکلات خاص خودش را دارد، ايران به تنهايي به عنوان يک قدرت موثر در منطقه در حال ظهور است.
پس از توافق هسته اي، روابط بين تهران و دنياي خارج احياء شده است. خارجي ها بي توجه به تحريم هاي باقيمانده آمريکا در ايران سرمايه گذاري مي کنند. اين کشور مشکلات متعدد دارد اما مسير تغيير، صحيح پيش مي رود. شايد مهمترين عامل تغيير اين باشد که ايران کشوري است که همچنان يک فرهنگ واقعي سياسي دارد- يک ملت واقعي با تاريخ خودش نه يک مخلوق تصادفي حاصل از تغيير خطوط در نقشه.

ايران مي تواند يک ميليون بشکه ديگر به توليد خود بيفزايد
توليد نفت در ايران از آغاز سال 2016 روزانه بيش از ششصد هزار بشکه افزايش يافته است. اين کشور ذخاير عظيم نفت و گاز دارد که با هزينه خيلي کم قابل استخراج است. فرانسه، آلمان و چين هيئت هايي را به تهران فرستاده اند اما تا وقتي قرارداد شل اعلام نشده بود، به نظر مي رسيد روس ها با برنامه سرمايه گذاري پنج ساله شان که در ماه ژوئيه امضاء شد، در صدر قرار دارند. قرارداد شل حاکي از آن است که برخي شرکت هاي غربي هم اکنون آمادگي دارند از رژيم تحريم هاي کنوني آمريکا فراتر فکر کنند. اين توافق که برچسب موقتي خورده است، نشان مي دهد که شل بار ديگر به فکر افتاده است و اهميت دسترسي به منابع کم هزينه را براي رقابت در آينده درک مي کند. ايران سهميه سه ميليون و هشتصد ميليون بشکه در روز از اوپک گرفته است اما براي اين کشور بويژه با توجه به سرمايه گذاري هاي روسيه و شرکت شل آسان است که يک ميليون بشکه ديگر به توليد خود بيفزايد. ايران قبل از انقلاب دهه هفتاد ميلادي، شش ميليون بشکه در روز توليد مي کرد. الان براي نوسازي ساختارهاي جامعه اي که دو دهه منزوي بوده است، پول لازم است و توليد نفت آسان ترين راه براي کسب درآمد محسوب مي شود. به تدريج ديگر توليدکنندگان اوپک و خارج از آن کنار مي روند و راه را براي افزايش توليد ايران باز مي کنند.

احتمال مذاکره مجدد ميان ايران و آمريکا وجود دارد
فايننشال تايمز در ادامه اين سوال را مطرح کرد که آيا دولت جديد آمريکا مانع پيشروي ايران خواهد شد؟ و افزود: در دوره کارزار انتخاباتي، دونالد ترامپ توافق هسته اي را يکي از بدترين توافقاتي دانست که تاکنون امضاء شده است. اما اين لفاظي هاي انتخاباتي بود و بيشتر،‌ انتقادات متوجه اوباما و کلينتون بود تا ايراني ها. حق با رابرت کاگان است که مي گويد حمله نظامي دولت ترامپ به ايران غيرممکن است. احتمال مذاکره مجدد وجود دارد و ايراني ها آنقدر باهوش هستند که درک کنند يک توافق با منفعت براي دو طرف در دسترس است. مشارکت شل در ايران فشارها بر دولت جديد آمريکا را افزايش مي دهد تا به شرکت هاي آمريکايي اجازه دهد با شرايط برابر وارد رقابت شوند. ترامپ توافق را دوست دارد و ممکن است مسائل فراتر از انرژي مطرح شود. ايران که در چهل سال گذشته يک نيروي بي ثبات کننده در خاورميانه به حساب مي آمده است، حالا مي تواند از قدرت مسلم خود براي تبديل شدن به عامل ثبات در منطقه استفاده کند چيزي که متحدان سنتي تر آمريکا مثل ترکيه و عربستان سعودي به راحتي قادر به انجام دادنش نيستند. در سوريه و لبنان و در جنگ با داعش و تروريسم که به نظر مي رسد، اولويت هاي ترامپ باشند، مشارکت ايران حساس و مثبت خواهد بود. بعد از يکسال تغيير قابل ملاحظه در همه جهات، محدوديت ها از بين رفته است و همگرايي راهبردي منافع، که تا يکسال قبل خيالي بيش نبود، حالا کاملاً‌ امکان پذير شده است.