بزرگنمايي:

راه ترقی- یکی از مباحث مهم جهانی و ملی حقوق شهروندی است. حقوق شهروندی نیز مولفه ها و مصادیق بسیاری را در بر می گیرد که حضور زنان در ورزشگاه ها به عنوان برخورداری برابر از امکانات یکی از آن مصادیق است.

این در حالی است که بارها برخی از سطوح مطالبه گری اجتماعی از سوی زنان برای مثال حضور در ورزشگاه به عنوان یک کنش و فعالیت سیاسی تلقی شده و در بسیاری از موارد با این خواست زنان مقابله شده است.

اما اینکه چگونه حضور زنان در ورزشگاه را می توان به عنوان یک مطالبه با ماهیت اجتماعی در جامعه تبیین کرد امری مهم است که سبب شد با «احمد بخارایی» جامعه شناس و استاد دانشگاه به گفت و گو بنشینیم.

حضور زنان در ورزشگاه؛ مطالبه اجتماعی انکارناپذیر

بخارایی درباره حضور زنان در ورزشگاه به عنوان یک مطالبه اجتماعی گفت: موضوع حضور زنان در ورزشگاه ها در سه سطح قابل توجه است. سطح خرد، میانی و کلان. در سطح خرد می توان گفت انتخاب خود زنان است که می خواهند در جامعه به عنوان یک عضو اجتماعی از این حق برخوردار باشند تا بتوانند راه، روش و مسیر خود را انتخاب کنند. بحث حضور در ورزشگاه ها تا حدودی با بحث اوقات فراغت مرتبط است. در واقع زنان برای گذراندن اوقات فراغت خود می خواهند از حقوقی برخوردار باشند و خود انتخاب کنند که چگونه از زمان بیکاری و فراغت استفاده کنند. بنابراین زنان هم باید حق داشته باشند تا مانند مردان در موارد مختلف انتخاب کنند.

وی افزود: در سطح میانی، بحث سازمان ها است. سازمان های ورزشی ما باید بصورت برابر با زنان و مردان رفتار کنند. همانطور که در ورزش در بیش از 30 رشته، زنان می توانند حضور داشته باشند و وارد ورزش های حرفه ای شوند، بنابراین حضور آنان در ورزشگاه یک امر عادی خواهد بود و این امر به سازمان ورزش برمی گردد که بتواند مقدمات حضور زنان در ورزشگاه را سامان دهد و زیر ساخت های لازم اش را فراهم کند. در سطح میانی چیزی که مهم است این است که سازمان های دیگر مثل صدا و سیما هم نقش مهمی دارند. آنها هم باید فرهنگ سازی کنند. درست است که عدم حضور زنان در ورزشگاه به تجهیزات و امکانات و زیر ساخت های لازم برگردد اما بخشی از موانع هم امور اجتماعی و فرهنگی است. برای مثال ممکن است خانواده زنان موافق حضور آنان در ورزشگاه ها نباشند.

در سطح کلان باید بگویم که ما در قرن 21 زندگی می کنیم و برابری حقوق شهروندی میان زنان و مردان یک امر پذیرفته شده جهانی است. ما نمی توانیم در ایران زندگی کنیم و خواهان ایجاد ارتباط با دنیای بیرون باشیم اما در سایر عرصه ها بر اساس اندیشه های سنتی و کلیشه های ذهنی خود زندگی کنیم. یکی از مصادیق بحث تساوی حقوق زن و مرد، حضور زنان مانند مردان در ورزشگاه است. این امر هم نیاز به یک حکومت قرن بیست و یکمی دارد که موضوع را پذیرفته و در برابرش مقاومت نکند تا جامعه مجبور شود هزینه خودکشی ها و خودسوزی ها را بدهد.

آسیب شناسی ماندنِ زنان پشت سد ورزشگاه‌ها و تغییرات اجتماعی ناشی از سدشکنی

بخارایی در خصوص آسیب های عدم حضور زنان در ورزشگاه ها گفت: آسیب زمانی است که امری اتفاق می افتد و بعد آسیب شناسی می شود. در اصل انگار حضور زنان در ورزشگاه نه عدم حضور آنها آسیب شناسی می شود. اما عدم حضور این تبعات را دارد که به واسطه اینکه تعاملات اجتماعی زنان در آن سطحی که می خواهند و دوست دارند گسترش پیدا نمی کند، همان ساختارهای فکری و فرهنگی که تبعیض را تاکنون تقویت کرده، بازتولید می شود. زن در جامعه ما نیازمند گسترش تعاملاتش است. یکی از مصادیق این تعامل هم حضور آنان در ورزشگاه است.

وقتی این اتفاق نمی افتد و آن ساختار سنتی که عدم تساوی و تبعیض را تقویت می کرد دوباره با این شرایط تقویت شود و تداوم پیدا کند، تبعیض هم تقویت می شود. در اینجا است که دیگر بحث فقط حضور زنان در ورزشگاه نیست بلکه وقتی زنان از سطحی از آگاهی برخوردار می شوند به نارضایتی هم می رسند. ناآگاهی، به آسیب های بزرگ تر می انجامد و این پیامدها حلقه های بهم پیوسته یک زنجیرند که منجر به آسیب های دیگر می شود.

بخارایی در خصوص تغییرات اجتماعی همراه با حضور زنان در ورزشگاه گفت: قطعا وقتی برای زن امکاناتی فراهم می شود که در صحنه وسیعتری حضور پیدا کند، به دنبال این امر افزایشی در سطح درک و آگاهی فرد نیز ایجاد می شود و احساس هویت شخصیتی متناسب با هویت اجتماعی شکل می گیرد. وقتی فرد احساس هویت بیشتر می کند قطعا بیشتر می تواند در جامعه موفق باشد و در جامعه نقش های مختلف را ایفا کند و در نهایت بهتر احقاق حق کند؛ احقاق حق نه تنها در سطح خانه و خانواده بلکه در سطح اجتماع برای مثال در شغل، تحصیل و موارد دیگر.