بزرگنمايي:

راه نو- زهرا عليپور، در گزارش خود در المانيتور (آمريکا)، با عنوان " آيا تحريم مراسم اسکار از سوي فرهادي اين جايزه را براي وي به ارمغان آورد و موجب استقبال جمهوري اسلامي شد؟" نوشت:
هشتاد و نهمين مراسم اعطاي جايزه اسکار شاهد اهداي اين جايزه به اصغر فرهادي به علت کارگرداني بهترين فيلم به زبان خارجي بود. غيبت بحث انگيز وي در اين مراسم در روز ٢٦ فوريه در اعتراض به فرمان ممنوعيت سفر شهروندان ايراني به آمريکا زمينه را براي برپايي جشن از سوي خانه سينماي ايران در داخل اين کشور فراهم کرد.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در سال ٢٠١٢ از برپايي چنين مراسمي براي تجليل از فرهادي که فيلم "جدايي نادر از سيمين" وي برنده اسکار شده بود جلوگيري کرد. اما اين بار جامعه هنري ايران توانست برنده شدن فرهادي و تجليل از فيلم وي را در روز سوم مارس در موزه فيلم در تهران جشن بگيرد.
محمد علي موحد ٩٣ ساله و صاحب نظر عرصه تصوف و تاريخ و يکي از ميهمانان اين مراسم در سخنراني خود، فرهادي را مخاطب قرار داد و گفت: من به اينجا آمده ام تا از نزديک شما را ملاقات کنم و بگويم که تا چه اندازه از عزت نفس و هوشمندي شما در واکنش معقول و منطقي به وضعيت نامنتظره اي که فرمان ترامپ پديد آورده است شادمان شدم. پيام کوتاه و بي مانند شما، دنيا را شگفت زده کرد.
حال بايد ديد که اهميت پيام فرهادي که در مراسم اعطاي جوايز اسکار در مخالفت با فرمان ممنوعيت سفر شهروندان ايران و چند کشور اسلامي ديگري به آمريکا خوانده شد چيست؟ آيا اين پيام به واقع کوتاه و بي مانند و درخشان بود و واقعاً توانست جهان را به شگفتي وادارد؟ آيا فرهادي اعتراض کرد، آيا پيام وي و نمايندگاني را که براي دريافت جايزه و خواندن پيام خود انتخاب کرده بود، از چنان اهميتي برخوردارند که در تاريخ اسکار به يادگار بمانند؟
پويان عسگري منتقد فيلم درمصاحبه با المانيتور گفت به باور من فرهادي در پيام خود به بهترين شکل ممکن ديدگاه انتقادي خود را درباره فرمان جديد ترامپ و فضايي که اين پيام ايجاد کرده، بازگو کرده است. وي گفت فرهادي در عين حال تصويري واقعي و مسالمت جو از مردم ايران و شرقي ها به جهانيان ارايه داد، درست بر عکس تصوير غير انساني که در غرب از مردم ايران و مشرق زمين ارايه مي شود.
عسگري گفت اهميت پيام فرهادي در اشاره به سه نکته مهم است. نخست اين که وي در اين پيام يادآور شده است که علت حضور نيافتن وي در مراسم اعطاي جايزه اسکار، احترام گذاشتن به مردم کشورش و شش کشور ديگر است که ترامپ سفر آن ها را به آمريکا ممنوع اعلام کرده است. نکته مهم دوم پيام اين بود که وي از فيلمسازان خواست تا در فيلم هاي خود کليشه سازي نکنند و سرانجام نکته سوم پيام درخواست وي از مردم براي نشان دادن همبستگي و يک دلي با يکديگر بود.
عليرضا مجمع، سردبير بخش سينمايي روزنامه اصلاح طلب وقايع اتفاقيه مي گويد عدم حضور فرهادي در مراسم اعطاي جوايز اسکار تنها عاملي بود که سبب شد پيام وي تأثيرگذار شود. وي در مصاحبه با المانيتور گفت پيام فرهادي فقط از ارزش تبليغ صلح برخوردار است و نه چيز ديگري. فرهادي چند سال پيش نيز وقتي خود شخصاً جايزه اسکار را براي فيلم جدايي نادر از سيمين دريافت مي کرد پيامي مشابه با تأثيري مشابه داشت.
به عقيده عسگري، اعطاي جايزه اسکار به فرهادي يادآور اعطاي جايزه بهترين هنرپيشه به مارلون براندو در سال ١٩٧٣ به خاطر ايفاي نقش در فيلم "پدرخوانده" بود. درآن سال مارلون براندو مراسم اعطاي جايزه اسکار را در اعتراض به تصوير ناخوشايندي که هاليوود از سرخپوستان آمريکا که بوميان اين سرزمين هستند، تحريم کرد. وي نيز همانند فرهادي نماينده اي را براي دريافت جايزه اسکار معرفي کرد که ساچين ليتل فدر بود که خود يک فعال مدافع حقوق سرخپوستان بود. وي به نمايندگي از براندو از دريافت جايزه خودداري کرد.
مجمع گفت اما رفتار فرهادي با کاري که براندو انجام داد تفاوت دارد چون شرايط متفاوت بود. وي ضمن تجليل از نمايندگاني که فرهادي براي دريافت جايزه اسکار معرفي کرده بود گفت براندو براي تبليغ به تحريم اسکار مبادرت نکرد و يک زن ناشناس سرخپوست را به جاي خود به اين مراسم اعزام کرد. نکته ديگر اين که براندو از دريافت جايزه اسکار خودداري کرد. اما فرهادي نه فقط غيبت خود را به ابزاري براي تبلغ تبديل کرد بلکه نمايندگان وي جايزه اسکار را به نمايندگي از جانب وي دريافت کردند و در ايران موفقيت وي جشن گرفته شد.
همان گونه که منتقدان فيلم در ايران پيش بيني کرده بودند فرمان ترامپ و اعتراض فرهادي به اين فرمان، از قرار، اقبال وي را براي بردن دومين جايزه اسکار افزايش داد. از ديدگاه عسگري، اين مسئله در انتخاب هيئت داوران براي بررسي فيلم "فروشنده" فرهادي کاملاً نمايان بود. وي در مصاحبه با المانيتور گفت اسکار همواره ماهيت سياسي و در مواقعي به شدت سياسي داشته است. در سال ١٩٥٥، جايزه اسکار به خاطر فيلم "در بارانداز" به الياکازان اهداء شد تا از وي دلجويي شود و در ضمن به پيامدهاي مک کارتيزم (مبارزه با عناصر چپ گرا در آمريکا) واکنش نشان داده شود. در سال ١٩٦٨ نيز جايزه بهترين فليم به نورمن حوئيسون به خاطر فيلم "در گرماي شب" اعطا شد چون اين فيلم در زمينه مسئله نژاد پرستي بود که از ديدگاه بنياد اسکار از اهميت فراواني برخوردار است، به ويژه در سالي که فيلم "باني و کلايد" و "تحصيل کرده" نامزد دريافت جايزه اسکار بودند. در سال ٢٠١٠ نيز جايزه اسکار به يک فيلم ضد جنگ به نام "مهلکه" اعطا شد در حالي که فليم "آواتار" که رويدادي سرنوشت ساز در تاريخ سينما محسوب مي شد، استحقاق دريافت اسکار را داشت.
دريافت کنندگان جايزه اسکار به نمايندگي از سوي فرهادي دو آمريکايي – ايراني تبار سرشناس بودند: انوشه انصاري، نخستين زن ايراني گردشگر فضايي و فيروز نادري، دانشمند و از مديران پيشين ناسا. در حاشيه مراسمي که به مناسبت اعطاي جايزه اسکار به فرهادي در موزه فيلم در تهران برگزار شده بود فرهادي در پاسخ به پرسش خبرنگاران در باره علت انتخاب اين دو نفر به عنوان نماينده خود گفت آن ها دو فرد موفق ايراني هستند که از فراز فضا به دنيا نگاه مي کنند و نه از فراز مرزها.
در اين مراسم، فرهادي گفت که امشب شب آخري است که در تهران است و براي مدتي طولاني از ايران به دور خواهد بود و از حضار خواست تا دعا کنند تا خداوند به وي نيروي کافي عنايت کند تا به ايران بازگردد و بار ديگر در اينجا فيلم بسازد. وي گفت با تمام حاشيه ها وقتي من در ايران فيلم مي سازم با قلبم فيلم مي سازم و در غرب با خرد و انديشه ام.
فرهادي اکنون در اسپانيا به سر مي برد و سرگرم نوشتن يک فيلمنامه است که موضوع آن داستان زندگي يک خانواده اسپانيايي است که در آن پنه لوپه کروز و خاوير باردن بازي خواهند کرد. فرهادي پس از دريافت دومين جايزه اسکار در مصاحبه با نشريه "واريته" گفت يکي از بزرگ ترين روياهاي زندگي اش ساختن فيلم کمدي در بازگشت به ايران است. فرهادي در زمينه ساخت فيلم کمدي تجربه دارد و فيلمنامه فيلم دايره زنگي را که يک کمدي اجتماعي است در سال ٢٠٠٨ نوشت و اين فيلم را همسر وي پريسا بخت آور کارگرداني کرد. اين فيلم در رديف فيلم هاي پرفروش در ايران قرار گرفت.
پس از دريافت دو جايزه از جشنواره فيلم کن، اعتراض به فرمان ترامپ و دريافت دومين جايزه اسکار و تجليل از وي در موزه سينما، بايد منتظر ماند و ديد که فرهادي در اسپانيا چه خواهد کرد. عسگري گفت فيلمي که فرهادي در اسپانيا مي سازد همانند فيلم "گذشته" که محصول مشترک فرانسه، ايتاليا و ايران است برايش چالشي جدي خواهد بود چون زمينه فليم با پيشينه فرهنگي و جغرافيايي فيلمساز کاملاً تفاوت دارد. اما مهم ترين نکته اين است که ساختن چنين فيلمي به فهرست آثار اين فيلمساز افزوده و باعث گسترش عرصه فيلمسازي وي خواهد شد. نکته مهم اين که فرهادي نبايد دچار تکرار شود و بايد با کسب تجربيات تازه به فيلمسازي منحصر به فردتر که هم اکنون نيز در زمره آن قرار دارد تبديل شود.