راه نو- در حالي‌که حدود دو هفته تا مراسم تحليف رييس جمهور باقي‌مانده، همچنان
گمانه‌زني‌ها درباره ترکيب کابينه دولت دوازدهم ادامه داشته و هر روز اخبار
ضد و نقيض و البته تاييد نشده درباره وزراي دولت بعدي مطرح مي‌شود. اين
اخبار در حالي مطرح مي‌شود که دولتي‌ها مي‌گويند که رييس‌جمهور در حال
ارزيابي از عملکرد وزراي دولت يازدهم و نظرخواهي از جريان‌هاي سياسي مختلف
براي انتخاب وزراي جديد بوده و هنوز ليست وزرا تهيه نشده است. البته برخي
وزرا خودشان اعلام کرده‌اند که در دولت بعدي حضور نخواهند داشت و برخي هم
گفته‌اند که نام آنها در ليست وزراي پيشنهادي روحاني به مجلس وجود خواهد
داشت.
در اين بين اخباري هم از فشار برخي گروه‌ها و جريان‌هاي سياسي
و برخي نهادها بر روحاني براي انتخاب اعضاي کابينه وجود دارد که محمدباقر
نوبخت سخنگوي دولت در اين‌باره مي‌گويد:« روحاني بسيار مقاوم است و هيچ
فشاري بر او موثر نخواهد بود. کابينه بدون توجه به
هيچ فشاري و براساس مطالبات مردم شکل مي‌گيرد و هيچ‌گونه حرف، اقدام و کنش
سياسي، غيرسياسي و قضايي در تشکيل کابينه تاثيري نخواهد داشت.»
دولتي‌ها تاکنون درباره اسامي وزراي پيشنهادي حرفي نزده‌اند اما
رييس‌جمهور از تغيير نيمي از کابينه خبر داده و شاخص‌هاي مختلفي براي وزرا
از جمله «جوان‌تر بودن کابينه دوازدهم»، «اعتدال‌گرا» و « فراجناحي بودن
کابينه» را مطرح کرده است.
روحاني در جلسه اخير هيات دولت درباره کابينه دوازدهم
گفت:«بنده هم با افراد مختلف در جناح‌هاي گوناگون اصولگرا، اصلاح طلب،
ميانه رو يا اعتداليون مشورت کرده و نظرات آنها را جويا شده ام و همچنين به
دوستان ديگر هم گفتم اگر نظر خاصي نسبت به کابينه دوازدهم دارند، بگويند و
اين در حالي است که نظرات برخي افراد در بعضي از روزنامه‌ها، سايت‌ها و
رسانه‌ها منعکس شده اما در عين حال بايد همه بدانند که دولت دوازدهم مانند
دولت يازدهم، دولتي تک‌جناحي نبوده و فراجناحي خواهد بود.»
رييس‌جمهوردر عين حال تاکيد مي‌کند که «افرادي که در دولت دوازدهم عهده
دار مسئوليت مي شوند بايد خواسته و نظر اکثريت مردم که در انتخابات راي
دادند را به طور کامل باور و قبول داشته باشند و اگر کسي اينطور نيست نمي
تواند مسئوليت سنگين را برعهده بگيرد.»
نوبخت هم با اشاره به اينکه «رئيس‌جمهور معتقد است افراد
معتدل چه اصولگرا و چه اصلاح‌طلب مي‌توانند توازن را در کابينه برقرار
کنند» مي گويد که« شاخص اعتدال يکي از شاخصه‌هايي است که رئيس‌جمهور بر
اساس آن تصميم‌گيري مي‌کند. وي به جريان اصولگرا هم اعتماد مي‌کند و اگر افرادي از اين جناح با دولت همفکر و همراه باشد چرا از آنها استفاده نشود؟»
با اين وجود شاخصه‌هاي ديگري از جمله « همراهي و همدلي با
دولت و رييس‌جمهور» و « آمادگي براي هزينه دادن در دفاع از دولت» بايد در
انتخاب اعضاي کابينه مدنظر باشد. روحاني کمي بعد از انتخابات 29 ارديبهشت
از همراه نبودن برخي وزرا گلايه کرده بود. واقعيت هم همين بود؛ برخي وزرا
آنطور که بايد حامي برنامه‌هاي دولت و مدافع رييس‌جمهور در برابر هجمه‌ها و
حملات مخالفان دولت نبودند و بار اصلي دفاع از دولت و پاسخ به تخريب ها را
روحاني و جهانگيري بر عهده داشته و برخي وزرا حاضر نبودند براي دولت هزينه
بدهند.
فعالان سياسي نيز تاکيد دارند که افرادي بايد وارد کابينه
شوند که به برنامه‌هاي رييس‌جمهور و مطالبات مردم اعتقاد داشته باشند و
هزينه دفاع از دولت را بدهند. حسن رسولي فعال سياسي اصلاح‌طلب و عضو بنياد
باران با بيان اينکه «وزرايي بايد براي دولت دوازدهم انتخاب شوند که هماهنگ
با رييس‌جمهور بوده و آمادگي هزينه‌دهي در جهت تحقق برنامه‌ها و وعده‌هاي
دولت را داشته باشند» مي‌گويد: «کابينه مطلوب دولت دوازدهم کابينه‌اي خواهد
بود که تک تک وزرا معيارهايي از قبيل کارداني، کارآمدي، پاکدستي و مشهور
بودن به مبارزه با فساد را داشته باشند. اين وزرا بايد معتقد به گفتمان
سياسي و انتخاباتي رييس‌جمهور و متعهد و مقيد به دفاع از مواضع و
ديدگاه‌هاي دولت باشند.»
محمدجواد حق‌شناس عضو شوراي مرکزي حزب اعتمادملي و منتخب مردم
تهران در پنجمين دوره انتخابات شوراي شهر هم درباره لزوم همراهي همه اعضاي
کابينه و مديران دولت با برنامه‌هاي رييس جمهور اظهار کرد: «آقاي روحاني
در اين زمينه گلايه‌هايي دارند که کاملاً هم درست است اما بايد اين گلايه
را از خودشان داشته باشند. بخش‌هاي قابل توجهي از کابينه يازدهم، معاونان
وزرا و استانداران نه تنها با روحاني همراه نبودند و باوري به برنامه‌هاي
دولت نداشتند، بلکه همراه با رقيب او بودند. در اين
دوره بايد از نيروهايي استفاده شود که توانايي و قابليت کافي را داشته و
به لحاظ سياسي برنامه‌هاي دولت را قبول داشته باشند و همچنين هزينه‌هاي
لازم براي حمايت از دولت را پرداخت کرده باشند.»
نجفقلي حبيبي فعال سياسي اصلاح طلب هم با اشاره به
اينکه«دولت فراجناحي در شرايطي موفق مي شود که وزرا دنبال منافع ملي باشند
نه منافع جناحي خود. اگر وزرا دنبال منافع جناحي خود باشند، در دولت کشمکش به وجود مي آيد که آخرش معلوم نيست چه مي شود.
بايد دولت از مجموعه وزاري توانمند شکل گيرد که بتوانند با هم کار کنند.
دولت بايد خيلي مراقب باشد که درگير کشمکش جناحي نشود. انسجام دولت براي
تحقق مطالبات مردم و حل مشکلات کشور لازم است.»
کمال الدين پيرموذن نماينده پيشين مجلس شوراي اسلامي نيز با
بيان اينکه «نبايد از افراد دو شخصيتي در کابينه بهره برد»، خاطرنشان کرد:
«از افرادي که در انتخابات شکست خورده‌اند نبايد در سطح وزير يا استاندار
استفاده شود اما از همه افراد صاحب خرد و مجرب جامعه مي‌توان در ساير سطوح
بهره برد... روحاني بايد از کساني استفاده کند که در ايام انتخابات اگر
براي رييس جمهور خودشان را قرباني نکردند، حداقل براي او تب کرده باشند.»
علي محمد حاضري عضو شوراي مرکزي انجمن اسلامي مدرسين
دانشگاه‌ها با اشاره به اينکه «وزراي دولت دوازدهم بايد خود را جزء
کابينه‌اي بدانند که براساس مطالبات مردم در انتخابات 96 تشکيل شده است»
گفت: «کابينه دوازدهم بايد متناسب با دو انتخابات سال 94 و 96 فهميده شود.
رئيس‌جمهور بايد از افراد جوان، خوش فکر و کساني که حاضرند هزينه بدهند
استفاده کند. استفاده از افرادي که حتي حاضر نبودند در ستاد روحاني حضور
يابند، به همراه مردم باشند ظلم به راي مردم است. بايد کساني به کابينه
بيايند که حاضر باشند براي آرمان‌هاي مردم هزينه بدهند. روحاني هم بايد
ببيند که چه کساني از وي حمايت کرده و از بين آنها نيروهاي متعهد و کاردان
را انتخاب کند.»
مسلما ادامه حضور وزاريي که حاضر به دفاع از دولت نباشند نه
تنها کارايي دولت را کاهش مي دهد، بلکه مردم را از رايي که داده‌اند مايوس
خواهد کرد. رييس‌جمهور يا معاون اول او و تعداد معدودي از وزرا به تنهايي
نمي توانند بار دولت را بر دوش بکشند و هر روز با مخالفان و تخريب‌گران
گلاويز شوند. سوال اينجاست آيا وزيري که از جناح حاميان دولت نبوده و در
انتخابات براي روحاني هزينه نداده است آيا در دولت دوازدهم حاضر است در
برابر هجمه برخي از دوستان جناح خود از دولت دفاع کند؟ چنين وزيري تا چه حد
به مطالبات مردمي که به روحاني راي داده‌اند اعتقاد دارد؟ آيا اين فرد
حاضر است براي دولت هزينه بدهد يعني در برابر هجمه‌ها ميدان را خالي نکند؟
آيا حاضر است در مقابل خواسته‌هاي غيرقانوني برخي نهادها و شخصيت‌ها بايستد
و برنامه‌هاي دولت را ادامه دهد؟ آيا حاضر است به دفاع از دستاوردهاي دولت
بپردازد و اگر به اين نتيجه رسيد که به هر دليلي نمي تواند برنامه هاي
رييس‌جمهور را محقق کند، داوطلبانه جاي خود را به فرد ديگري بدهد؟
از سويي اين نکته را بايد در نظر گرفت که ديگر «دولت قبلي»،
دولت يازدهم يعني دولت خود حسن روحاني است نه دولتي با رويکرد و گرايش
مخالف اين دولت. دولت يازدهم وارث مشکلاتي بود که از دولت نهم و دهم به او
رسيده بود و تلاش دولت در اين چهار سال آواربرداري بود اما دولت روحاني
حالا ديگر تجربه چهار ساله داشته و مردم در دولت دوم او انتظار دارند که
دستاوردهاي برجام براي آنها محسوس‌تر شده و سنگيني مشکلات اقتصادي از جمله
بيکاري و رکود (در بخش‌هايي از اقتصاد کشور) کمتر شود.
اين خواسته‌ها و مطالبات به حق جامعه از دولت در حالي مطرح
است که برخي جريان‌ها در داخل کشور براي زمين‌زدن دولت روحاني از هيچ تلاشي
دريغ نمي‌کنند. در کنار اين مخالفان داخلي، حسن روحاني با کارشکني‌هاي
برخي کشورهاي حاشيه خليج فارس و دولت ترامپ هم مواجه است. همه اين شرايط
ايجاب مي‌کند که کابينه‌اي يکدست، همراه و همدل با برنامه‌هاي روحاني که
مردم به آن راي داده‌اند شکل بگيرد. دولت به وزرايي نياز دارد که حاضر
باشند براي تحقق برنامه‌هاي دولت و مطالبات مردم هزينه بدهند و کمک روحاني
باشند. روحاني نبايد در کابينه خود تنها بماند.