چاپ

راه نو- انديشکده آمريکايي استراتفور با اشاره به نشانه هاي اخير گرمي روابط بين ايران و عربستان نوشت: شايع است محمد بن سلمان، وليعهد عربستان، در صدد است با اين توجيه که سياست عادل الجبير، وزير خارجه اين کشور، در قبال ايران بسيار افراطي است، خالد بن سلمان، برادر 28 ساله خود، را به جاي وي منصوب کند.
پايگاه اينترنتي استراتفور در گزارشي نوشت: در اقدامي که - دست کم در ظاهر- دراز کردن دست دوستي به سوي يکديگر به نظر مي رسد، به زودي سفرهاي ديپلماتيک بين ايران و عربستان سعودي انجام خواهد گرفت. محمد جواد ظريف، وزير خارجه ايران، به تازگي به خبرگزاري نيمه رسمي ايسنا گفت، رواديدهايي صادر شده است تا مقامات هر دو کشور بتوانند از سفارتخانه ها و کنسولگري هاي خود در خاک يکديگر بازديد کنند. روابط رياض و تهران سال گذشته پس از اعدام يک روحاني معروف شيعه به نام شيخ نمر النمر در عربستان قطع شد. در عين حال، شايع است محمد بن سلمان، وليعهد عربستان، در صدد است خالد بن سلمان، برادر 28 ساله خود، را که در حال حاضر سفير عربستان در آمريکاست، به سمت وزير خارجه منصوب کند. بنا بر اعلام منابع استراتفور، محمد بن سلمان با متهم کردن عادل الجبير، وزير خارجه فعلي، به اتخاذ خط مشي بسيار افراطي در قبال ايران، انتصاب بردارش به جاي عادل الجبير را توجيه خواهد کرد. اين اقدام همچنين به محمد بن سلمان که به تازگي به سمت وليعهدي منصوب شده است، کمک خواهد کرد تا قدرت خود را، به ويژه پس از به حاشيه راندن محمد بن نايف، پسرعمويش و وزير کشور سابق، تحکيم بخشد.
هر چند که سفرهاي ديپلماتيک آتي و دست دادن وزيران خارجه دو کشور در نشست اخير سازمان همکاري اسلامي، حاکي از رابطه اي صلح آميزتر در آينده است، سؤالات مهم معدودي وجود دارد که همچنان به قوت خود باقي است. نخستين سؤ‌ال اين است که آيا اين سفرها تلاش واقعي براي تنش زدايي بين دو کشور است. يک توضيح احتمالي اين است که وليعهد جوان عربستان در تلاش براي ايجاد توازن بين اولويت هاي خارجي کشور و مديريت نارضايتي هاي داخلي، سياست خارجي متنوع تري را دنبال مي کند. تغيير و تحول در سياست خارجي عربستان احتمالاً شامل تعديل خواسته هاي رياض از شرکاي خارجي اش خواهد بود - چيزي که شايد مغاير با موضع عربستان در قبال قطر به نظر برسد. يک توضيح احتمالي ديگر اين است که عربستان در تلاش است اختلافات با ايران را به صورت لفظي کاهش دهد و در عين حال با اقداماتش ايران را تحريک کند. عربستان چند اقدام صورت داده است که اين نظريه را تاييد مي کند، از جمله با دست اندازي به حوزه نفوذ ايران در عراق، گشايش دوباره گذرگاههاي مرزي که دهه ها بسته بود، گسترش روابط اقتصادي و ديپلماتيک با بغداد، توسعه سرمايه گذاري در بنادر و کنسولگري ها در جنوب عراق و ميزباني مقتدي صدر، رهبر معروف مستقل شيعه عراق.
با اينکه تصميم اخير درباره سفرهاي ديپلماتيک بين ايران و عربستان براي اميدواري به آينده اي دوستانه تر بين دو کشور کافي است، اما اين رويداد براي کاهش نگراني هاي رياض درباره هر گونه همکاري نوظهور ايران و ترکيه در سوريه و شمال عراق کافي نيست. نشانه هاي گرم تر شدن روابط ديپلماتيک تا زماني شايان توجه است که حاکي از آن باشد که امکان تغيير و تحول سياست خارجي عربستان همزمان با تحکيم قدرت وليعهد وجود دارد. اما واقعيت هاي ژئوپليتيک پايدار منطقه همچنان حاکي از آن است که اين دو قدرت در سال هاي پيش رو به رقابت با يکديگر ادامه خواهند داد.