چاپ

راه نو- تد گالن کارپنتر، در گزارشی در نشریه نشنال اینترست (آمریکا)، نوشت:
بر کسی پوشیده نیست که دولت ترامپ سخت سرگرم بهانه جویی است تا بتواند توافق هسته ای بین گروه ١+٥ با ایران را باطل کند. حتی زمانی که رئیس جمهور امریکا با اکراه تبعیت ایران از مفاد توافق هسته ای را تأیید کرد، گلایه مند بود که رهبران ایران روح این توافق را نقض کرده اند. هر انسان بدبینی می تواند به سادگی به این نکته اشاره کند که دلیل اصلی اشاره کشورها به جنبه های الزامی هر توافقی بر اساس مفاد مکتوب آن - تا با اتکاء به سخنان مبهم شفاهی و دست دادن ها - این است که در اصل بندهای مکتوب در توافقنامه هستند که تعهدات واقعی را می سازند. اختلاف نظر درباره روح یا نیات این توافق می تواند تا ابد ادامه یابد. اکثر شواهد نشان می دهند که ایران، در واقع از تهعدات قانونی خود تبعیت کرده است.
متأسفانه، مقامات دولت آمریکا و جمع پر سر و صدایی از جنگ طلبان آمریکایی به ظاهر مصمم هستند که در رابطه با این توافق کارشکنی کنند و تازه ترین یورش در این زمینه هم سخنرانی روز ٥ سپتامبر نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، در موسسه به شدت جنگ طلب، امریکن انترپرایز بود. سخنرانی نیکی هیلی حاوی تحریفات فراوانی بود که ظاهراً با این هدف طراحی شده بود که برای دولت زمینه ای فراهم آورد که این توافق را باطل اعلام کند. در واقع، اگر سخنان هیلی را جدی بگیریم، به ظاهر حرکتی در شرف وقوع است که از مرحله ابطال توافق فراتر رفته و زمینه برای جنگ با ایران را فراهم می سازد.
یکی از مواصغ پر طرفدار در بین هواداران سیاست خصمانه درباره ایران این است که اگر امروز با رویکرد سرسختی با ایران برخورد نشود، این کشور هم در آینده رفتاری شبیه کره شمالی خواهد داشت. رالف پیترز، سرهنگ بازنشسته و نویسنده سرشناس نو محافظه کار در اواسط ژوئیه در برنامه خبری فاکس «برنامه شبانگاهی تاکر کارلسون» هشدار داد که اگر آمریکا امروز با ایران برخورد نکند، ظرف چند سال آینده با بحران هسته ای از نوع کابوس کره شمالی مواجه خواهد شد. از آنجا که پیترز پیش از این اقدام نظامی علیه کره شمالی را توصیه کرده بود، به طور قطع جای تردیدی وجود نداشت که او از چه نوع برخورد با ایران سخن می گفت.
البته، سرهنگ پیترز تنها فردی نیست که چنین استدلالی دارد و اگر بیاد داشته باشید، جنگ طلب ها به صراحت دولت کلینتون را به سبب توافق هسته ای ١٩٩٤ با کره شمالی سرزنش کردند. آنها استدلال کردند که تصمیم ساده لوحانه کلینتون به پیونگ یانگ فرصت داد از محدودیت ها علیه برنامه هسته ای خود سرپیچی کند و اینک با توجه به این که برنامه هسته ای این کشور در وضعیت به مراتب پیشرفته تری قرار دارد، با اوضاع بسیار پیچیده تری رو به رو هستیم. جنگ طلبان آمریکایی تأکید می کنند، رهبران این کشور نباید با تبعیت از توافق مشابه و به شدت ناقص ایران، دچار اشتباه مشابهی شوند. رژیم روحانی در تهران با احتیاط تماشا می کنند که واشنگتن با ورود توأم با سرپیچی کره شمالی به باشگاه جهانی کشورهای مجهز به سلاح های هسته ای به چه نحوه برخورد می کند. اگر پیونگ یانگ سبب شود که آمریکا عقب نشینی کند، با وجود استدلال های مخالف، چنین استنباط می شود، که ایران به شکل فعالانه ای روند بلند پروازی کره را دنبال خواهد کرد.
منتقدین این توافق، به منظور تقویت ادله خود، از کارشناسان متعددی یاد می کنند که در شواهد موجود نشانه های قطعی می بینند که ایران و کره شمالی در حال حاضر در زمینه فن آوری موشکی و مسایل هسته ای از نزدیک با یکدیگر همکاری می کنند. جان بولتن، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل، حتی تأکید کرده است اگر کره شمالی زرادخانه هسته ای خود را حفظ کند و در ضمن موشک های بالستیک مطمئن بسازد، تهران هم شاید با اعطای «چکی» به کیم جونگ اون، «روز بعد» از همین قابلیت ها برخوردار شود.
البته استفاده از الگوی رفتار کره شمالی برای کنار نهادن توافق هسته ای، در نهایت، به شکل وحشتناکی واکنش ساده انگارانه ای است. گرچه جنگ طلبان مثل همیشه اصرار دارند که می خواهند توافق کنونی را با نسخه بهتر و قدرتمندتری عوض کنند که در واقع به شکل کارآمدی بلند پروازی های هسته ای تهران را مهار کند، اما هستند تندروهایی که به صراحت خواستار اقدام نظامی علیه ایران هستند. روندی که البته به شکل فوق العاده بی ملاحظه و خودخواهانه است. پاره کردن توافق هسته ای، حتی بدون حملات پیشگیرانه، تنش در خاورمیانه را بی مورد، تشدید خواهد کرد.
در واقع، این خطر وجود دارد که ایران بتواند همین مسیر کره شمالی را به سمت هدف دستیابی به توانمندی های هسته ای در پیش گیرد. اما جنگ طلب ها از رفتار پیونگ یانگ درس های اشتباهی می آموزند. با توجه به نحوه برخورد واشنگتن با دشمنان غیر هسته ای مثل صربستان، عراق و لیبی، باید گفت که تمایل کره شمالی به دستیابی به قابلیت بازدارندگی اصلاً غیر منطقی هم نیست. رجزخوانی های ستیزه جویانه افراد نافذی مثل جان مک کین، تام کاتن و لیندسی گراهام (و متحدین نو محافظه کار آنها) به ترس بیمارگونه رژیم کیم دامن می زند. به مقدار زیادی، این مشکل را خود آمریکا به وجود آورده است. تکذیب صریح اتخاذ سیاست تغییر رژیم اجباری در قبال کشورهای ناسازگار با واشنگتن می تواند انگیزه این کشورها برای ایجاد زرادخانه هسته ای را، کاهش دهد.
سرانجام، حتی اگر آمریکا سیاست نادرست و بی حاصل منزوی سازی کره شمالی را ادامه دهد، احتمال روی آوردن به گزینه خطرناک توسل به جنگ به مراتب کم است. اما پیامدهای نامساعد اتخاذ همین ترفند و رویه علیه ایران به مراتب بدتر خواهد بود. کره شمالی کشور آزار دهنده کوچکی است که فراتر از محیط پیرامونی خود چندان اهمیتی ندارد. به یک جوک شبیه است که بگوییم امکان دارد پیونگ یانگ، به یک قدرت اقتصادی تبدیل شود و جاذبه سیاسی و دیپلماتیک آن اصلاً به آن حد نمی رسد.
اما قضیه ایران فرق می کند. بخواهید یا نخواهید، ایران یک بازیگر اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک مهم در خاورمیانه - و حتی در آسیای مرکزی و جنوب غرب آسیا - است تهران در مقام نماینده اصلی شاخه اسلام شیعی، در کشورهای عراق، لبنان، سوریه، بحرین و یمن، از نفوذ قابل توجهی برخوردار است. تلاش برای منزوی ساختن ایران اقدامی بی حاصل بوده وخواهد بود و حمله نظامی به این کشور جنگ فاجعه آمیز دیگری در خاورمیانه به وجود خواهد آورد. دولت ترامپ باید رویه کنونی خود را، به هر قیمتی که شده، کنار گذارد. رئیس جمهور نباید به توصیه های فریبنده جنگ طلبان خودخواهی گوش کند که درباره مسایل فراوان و گوناگونی اشتباه کرده اند.