چاپ

راه نو- چیم مایکلز، در گزارشی در نشریه یو اس ای تودی (آمریکا)، نوشت:
رئیس جمهور ترامپ که توافق هسته ای با ایران را بدترین توافق تاکنون نامیده، اعلام کرده است که در مهلت مقرر روز ١٥ اکتبر از تأیید پایبندی ایران به توافق هسته ای خودداری خواهد کرد – در حالی که بازرسان سازمان ملل این پایبندی را تأیید کرده اند.
توافق سال ٢٠١٥ که به وسیله رئیس جمهور باراک اوباما منعقد شد، تحریم های بین المللی علیه ایران را در ازای تعلیق بلند مدت برنامه توسعه هسته ای این کشور، به حال تعلیق درآورد.
هواداران این توافق شامل بیشتر کشورهای جهان و شرکت های تجاری مشتاق امضای قرارداد با این کشور نفت خیز هستند.
منتقدان توافق هسته ای شامل ترامپ، اسرائیل و اعضای کنگره از هر دو حزب می گویند این توافق میلیاردها دلار دارایی های تازه را در اختیار ایران قرار داده است تا از سازمان های تروریستی در اطراف جهان حمایت و موشک های بالستیک تولید کند که مشمول توافق هسته ای نیستند.
اعضای دولت ترامپ از جمله جیمز ماتیس، وزیر دفاع، درباره تضعیف توافق هسته ای هشدار داده اند. این توافق را کشورهای چین، فرانسه، آلمان، روسیه و انگلیس نیز امضا کرده اند. ماتیس در جلسه پرسش و پاسخ کنگره در هفته جاری اظهار داشت: "اگر ما بتوانیم تأیید کنیم که ایران به توافق هسته ای پایبند بوده و اگر بتوانیم تأیید کنیم که این توافق در جهت منافع عالی ماست، آنگاه به آن پایبند خواهیم ماند."
تصمیم احتمالی ترامپ در عدم تأیید توافق اگرچه باعث لغو فوری آن نخواهد شد، ولی به دوره ای از بی اعتمادی های بزرگ منجر می شود.
خروج نمادین از توافق
ترامپ می تواند از تأیید پایبندی ایران به توافق هسته ای خوداری کند، ولی توافق را باطل اعلام نکند. این اقدام باعث می شود که او به مخالفت با توافق بپردازد، بدون آن که باعث فروپاشی آن شود.
مایکل روبین، تحلیل گر موسسه امریکن انترپرایز، می گوید اگر ترامپ پایبندی ایران را تائید نکند، آن گاه برعهده کنگره است که چگونگی اقدام را تعیین کند. به نظر می رسد کنگره بدون اقدامی - مانند اعمال تحریم های تازه - به توافق امکان تداوم بدهد. او می گوید: "عدم تأیید پایبندی به معنای خروج از توافق نیست."
اگر کنگره بر حفظ وضع موجود تصمیم بگیرد، توافق سرمایه گذاری بزرگ از جمله توافق با شرکت بوئینگ برای فروش هواپیماهای مسافربری به ایران به ارزش ٣ میلیارد دلار امکان اجرایی شدن می یابد. فرایند تأیید پایبندی ایران که باید هر نود روز یک بار انجام شود، الزامی قانونی است که بخشی از توافق بین المللی با ایران محسوب نمی شود.
توافق فرو پاشد
ترامپ ممکن است پایبندی ایران به توافق را تأیید نکند و شاید کنگره نیز به اعمال دوباره تحریم ها و شاید تحریم های تازه اقدام کند که باعث می شود ایران از توافق خارج شود و برنامه هسته ای خود را از سربگیرد.
روبین می گوید:" اگر ایران از توافق خارج شود و آمریکا را مقصر نشان دهد، این یک امتیاز برای ایران محسوب خواهد شد. ایران از منافع رفع تحریم ها برخوردار شده است و می تواند برنامه هسته ای خود را نیز از سر بگیرد- و همه تقصیرها را نیز بر گردن آمریکا بیاندازد."
اعمال تحریم های تازه میلیارد دلار سرمایه گذاری بالقوه را که مورد توافق قرار گرفته اند، به خطر خواهد انداخت و همچنین متحدان آمریکا از جمله فرانسه را خشمگین خواهد ساخت که از آمریکا خواسته اند توافق هسته ای را نقض نکند. روبین می گوید: "موافقان توافق هسته ای بر این باورند که اعتبار آمریکا به ویژه نزد متحدان اروپایی آن، در معرض خطر قرار دارد ."
آمریکا و ایران بار دیگر مذاکره کنند
منتقدان توافق هسته ای از آمریکا و متحدانش می خواهند که ایران را به بازنگری در توافق وادار سازند - مانند اعمال محدودیت های شدیدتر در زمینه آزمایش موشک های بالستیک و تأمین مالی شبه نظامیان در خاورمیانه.
تام کاتن، سناتور جمهوری خواه از ایالت آرکانزاس، می گوید: "کنگره و رئیس جمهور باید در کنار یکدیگر در مورد چگونگی تغییر در توافق تلاش کنند و اگر چنین نشد، ایران با پیامدهای آن مواجه شود." کاتن منتقد برجسته توافق هسته ای هفته جاری با ترامپ دیدار کرد تا این مسئله را مورد بحث قرار دهند.
ولی دولت ایران مذاکره دوباره در مورد هریک از بخش های توافق را منتفی دانسته است. آقای حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، می گوید: "اگر تازه واردان متمرد به عرصه سیاسی جهان، توافق هسته ای را نابود کنند، جای تأسف بسیار بزرگی خواهد بود."
لوک کافی، تحلیل گر بنیاد هریتیج، می گوید ممکن است کاخ سفید در کنار کنگره تهدید به اعمال تحریم های شدیدتر کند تا ایران را به پذیرش مذاکره مجدد وادارد . ولی او اذعان می کند که این احتمال بعید است. او می گوید: "من نمی دانم چرا ایرانی ها باید خواستار مذاکره دوباره باشند، در حالی که توافق هسته ای آنچنان به نفع آنهاست."