چاپ

راه نو- اظهارات اخیر ترامپ در جایگاه ریاست جمهوری آمریکا، تداوم سیاست های ایران ستیزانه ای است که در طول چهار دهه اخیر در کاخ سفید و کنگره آمریکا دنبال شده است، اما از وجهی دیگر، بی توجهی یا به عبارتی ناآگاهی او از سیاست و دیپلماسی را به تصویر می کشد. موضع ترامپ درباره برجام به زعم او راهبردی است که با هدف ممانعت از اقدامات تحریک آمیز ایران علیه امنیت و ثبات منطقه و جامعه بین المللی صورت گرفته است؛ اقدامی که اگر چه جامعه جهانی، اتحادیه اروپا و سیاستمداران خارجی و داخلی آن را تقبیح کرده اند، اما گویا به مذاق منتقدان داخلی برجام و مخالفان دولت شیرین آمده و بهانه ای شده است که آنها با اتکا به اظهارات رییس جمهوری آمریکا به آشیو انتقادهای خود از دولت رجوع کنند و با برابر نهادن نقدهای مخرب خود درباره برجام و اظهارات دولتمردان، تیم هسته ای و رسانه های حامی دولت، بار دیگر شمشیر را از رو بسته و زبان به تخریب و هجمه به دولت بگشایند.
پس از موضع گیری جهانی و اتحادیه اروپا جریان مخالف و رسانه های منتقد دولت به زعم خود مواضع و اقدامات دولت درباره برجام را به دور از تدبیر معرفی می کنند و اقدامات دولت در زمینه توافق هسته ای را زیر سوال می برند، اما نقدها و بهانه جویی های مخالفان داخلی برجام در روزهای اخیر به صورت مستقیم و به کنایه حمایت اتحادیه اروپا از برجام را دستاویز تداوم بدگویی و منفی بافی درباره دولت قرار داده اند. در پاسخ به موج گسترده داخلی که علیه برجام و دیپلماسی تعاملی دولت شکل گرفته است، بیان نکاتی ضرورت دارد؛

1- رییس جمهوری کارگزار ملت و عهده دار دستگاه اجرایی کشور به عنوان یکی از قوای سه گانه نظام جمهوری اسلامی است و با توجه به حمیت وطنی و تعهدی که به ملت و نظام دارد، در راستای توسعه حداکثری منافع ملی و ارتقای جایگاه منطقه ای و بین المللی کشور قدم بر می دارد. با توجه به موضع گیری ترامپ که از یک سو آن را از سر بلاهت او و از طرفی سیاست واقعی و بدون پرده آمریکا می دانند، حساسیت های سیاسی و مصلحت اندیشی ملی ایجاب می کند که ایران با تداوم زبان و روش دیپلماسیِ تعاملیِ خود با جهان، برای حفظ و گسترش منافع ملی اعم از مرزهای سرزمینی، منافع استراتژیک منطقه ای و وجهه مثبت بین المللی تلاش کند.
از این رو روشی که دولت آقای روحانی به منظور حفظ منافع ملی و تداوم مناسبات بین المللی ایران در تعامل با اتحادیه اروپا دنبال می کند، بر مبنای حساسیت ها و ضرورت های سیاسی در شرایط کنونی است، زیرا نمی توان دستاوردها و منافعی که در نتیجه تلاش های دولت و نظام جمهوری اسلامی در چهارسال اخیر برای کشور به بار آمده است، نادیده انگاشت.

2- حفظ تعامل و مناسبات سیاسی- اقتصادی با اتحادیه اروپا،در چارچوب برجام است و دولت به عنوان قوه مجریه نظام، برحفظ حقانیت ملی در موضوع افزایش توان دفاعی و تداومِ مشارکت کشور در برقراری صلح، ثبات و تعادل منطقه ای و به طور کلی خط قرمزهای نظام در تعاملات منطقه ای و بین المللی تاکید داشته و دارد.
حمایت اتحادیه اروپا بر حفظ برجام و تداوم روابط سیاسی و تجاری آنها با ایران آنگونه که از سوی رسانه های منتقد سوء برداشت می شود، به معنای باج دهی و امتیاز دادن به اروپایی ها نبوده و محدود به برجام است به طوری که رییس جمهوری در گفت و گوی زنده تلویزیونی خود در بیست و یکم مهر ماه اظهار کرد: «ما نسبت به برجام به عنوان یک معاهده چند جانبه و بین‌المللی به یک معنا، تا زمانی که حقوق ما تأمین می‌شود، تا زمانی که منافع ما اقتضاء می‌کند و تا زمانی که ما از منافع برجام برخوردار هستیم، در چارچوب منافع و مصالح ملی به برجام احترام می‌گذاریم. با آژانس بین‌المللی اتمی همکاری کردیم و در چارچوب معاهدات بین‌المللی و برجام با آژانس همکاری خواهیم کرد، اما اگر روزی منافع ما تأمین نشود و طرف‌های ما بخواهند تعهدات خودشان را زیر پا بگذارند، بدانند ایران لحظه‌ای درنگ نخواهد کرد و به آنها پاسخ خواهد داد.»

3- دولت و نظام همواره بر استراتژی دفاعی مبتنی بر «بازدارندگی موثر و مقتدرانه» تاکید و از این رو تاسیسات دفاعی و نظامی را به عنوان خط قرمز معرفی کرده اند. آزمایش تسلیحات موشکی که آمریکایی ها و کشورهای اروپایی روی آن مانور می دهند، چنانکه بارها از سوی سران نظام تاکید شده نه برای مقاصد تحریک آمیز بلکه به منظور افزایش توان دفاعی و بازدارندگی کشوراست در همین خصوص رییس جمهوری نیز در نطق تلویزیونی خود در پاسخ به اظهارات ترامپ عنوان کرد: «حفظ ثبات و تعادل منطقه ای سلاح و موشک ما برای دفاع ماست. همیشه برای دفاع مصمم بودیم و امروز مصمم‌تر شده ایم. ما همیشه برای ساخت سلاح‌هایی که مورد نیازمان بود، تلاش می‌کردیم و از این پس تلاش‌ مضاعف‌تر انجام خواهیم داد.سلاح ما برای دفاع است و ما به دفاع و تقویت دفاعی خودمان ادامه می‌دهیم.»
متهم کردن دولت به باج دهی و امید بستن به اروپایی ها که از جمعه گذشته در خط خبری رسانه ها منتقد و مخالفان داخلی برجام دنبال شده؛ نه تعامل و توافقی دیگر برای اعمال و پذیرش محدودیت های تسلیحاتی و نظامی بر جمهوری اسلامی ایران که تداوم دیپلماسی تعاملی و هوشمندانه نظام جمهوری اسلامی در راستای حفظ منافع و گسترش دستاوردهای ناشی از توافق هسته ای است.

4- اظهارات ترامپ به زعم بسیاری از بلاهت و نابخردی سیاسی او ناشی می شود، اما به هر روی اظهارات وی در مقام ریاست جمهوری آمریکا بیان شده و به رغم مخالفت هایی که در آمریکا با آن صورت گرفته ؛ این اظهارات بازتاب سیاست کنونی کاخ سفید در برابر ایران است. در مقابل این سیاست؛ پایبندی به وحدت و توجه به انسجام و همبستگی ملی مهمترین راهبردی است که در عرصه داخلی ضرورت آن احساس می شود.
منتقدان داخلی برجام و مخالفان دولت به جای اتهام زنی و سناریو سازی در تقابل با سیاست و عملکرد دولت در حوزه داخلی و بین المللی می باید به وحدت ملی و همدلی سیاسی توجه داشته باشند؛ موضوعی که درک حساسیت آن به ویژه از سوی برخی جریان های سیاسی در کشور ضروری می نماید.
پرهیز از حاشیه سازی، تفرقه افکنی و یاس آفرینی در فضای سیاسی و افکار عمومی و تاکید بر تفاهم و خرد جمعی می تواند زمینه تدبیر عقلانی و دور اندیشانه نظام و دولت را با حفظ منافع و مصالح ملی و تداوم تعامل و دیپلماسی بین المللی برای جمهوری اسلامی در شرایط کنونی بیش از پیش میسر سازد.