چاپ

راه نو- نشریه روسی اکسپرت (روسیه)، به بررسی ابعاد مختلف بازی تحریم های آمریکا علیه ایران پرداخت.
در روز ١٨ ماه دسامبر، نیکی هیلی، نماینده دائمی امریکا در سازمان ملل متحد، در سخنرانی خود در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، از طرح های واشنگتن در راستای تشدید اعمال تحریم ها علیه ایران خبر داد. به گفته هیلی، این پاسخی است به ارسال تسلیحات سنگین از سوی تهران به حوثی های یمنی که علیه عربستان سعودی دست به حملاتی می زنند.
ولادیمیر واسیلیف، کارمند علمی ارشد انستیتوی امریکا و کانادا، پیرامون چگونگی تاثیرات این اقدامات بر سرنوشت ایران و این که واشنگتن بازی تحریم ها علیه کشورهای مخالف را تا چه زمانی پیش خواهد برد، سخن گفت.
- این گام امریکا را چگونه می توان ارزیابی کرد؟
- من این جریان را فقط به این صورت می توانم توجیه کنیم که در پی انتشار «استراتژی ملی در زمینه امنیت» که طی آن، ایران جزء تهدیدها برای امریکا خوانده شده است، واشنگتن از سخن به عمل روی آورده است.
ترامپ با ارائه دکترین جدید امنیت ملی، در سخنان خود بر این موضوع تکیه ویژه ای داشته است که وی توافق هسته ای با ایران را تایید نکرده است. یعنی، در حقیقت، رئیس جمهور امریکا نخستین گام در راه خروج امریکا از توافق هسته ای ایران را برداشته است.
امریکا (از جمله، دیپلمات های روسی) بارها، به این موضوع اشاره کرده است که بسیاری از تحریم های اعمالی علیه کره شمالی، روسیه و ایران تحریم های یک جانبه امریکا هستند: این تحریم ها توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب نمی شوند و از مشروعیت بین المللی برخوردار نیستند. ظاهرا، این مساله به تدریج به آگاهی واشنگتن نیز راه یافته است ....
واشنگتن تلاش می کند، تمامی مانورهای جانبی ممکن را بکار گیرد تا توافق هسته ای را بی اعتبار کند و خود ایران را به خروج احتمالی از این توافق سوق دهد تا برداشتن چنین گام هایی برای امریکا آسان شود.
در حال حاضر، این مساله از لحاظ اصولی، بسیار مهم است. برای امریکا، مشاهده واکنش چین، واکنش روسیه به عنوان ضامن توافق با ایران و واکنش مثلث روسیه – ایران – کره شمالی که براساس قوانین امریکا، جزء کشورهای دشمن امریکا به شمار می روند، بسیار اهمیت دارد.
در حال حاضر، این مشکل اصلی ما است. این خطر مطرح است که حتی اگر از نقطه نظر حقوق بین الملل، تحریم های امریکا بی عیب و نقص باشند و یا دارای نقص های اندکی باشند نیز کاملا، مشخص است که امریکایی ها در صورت امکان، برای استفاده از این تجربه برای اعمال فشار بیشتر بر کره شمالی تلاش خواهند کرد. این در شرایطی است که طرف روسی آشکارا، اعلام کرده که برای اعمال فشار از طریق تحریم ها و در آینده – علیه روسیه، امکانات پایان گرفته است. یعنی، تلاش برای بهره گیری از عدم مداخله شورای امنیت، به رغم آن که روسیه به همراه چین در آن از حق وتو برخوردار هستند.
من فکر می کنم که در طرح تحریم ها، مساله اصلی، چگونگی موضع روسیه و چین خواهد بود. اگر یکی از آنها براساس توافق متقابل، بسته تحریم ها را وتو کند، در آنصورت، در حقیقت، این تحریم ها کارساز نخواهند بود. آنوقت، به امریکایی ها نشان داده خواهد شد که استفاده از مکانیسم شورای امنیت سازمان ملل متحد برای مهیا ساختن شالوده لازم برای اعمال رژیم تحریم ها علیه کره شمالی، ایران و روسیه بدون نتیجه خواهد بود.
اگر تحت هر شرایطی، این تحریم ها اعمال شوند و اگر روسیه و کره شمالی رای ممتنع دهند، در آنصورت، اوضاع پیرامون ایران تشدید خواهد یافت و وخیم تر خواهد شد. امریکایی ها روی این حساب که پیرامون ایران سیستم منزوی کردن این کشور در سطح بین المللی در حال تشکیل است که در دکترین امنیت ملی نیز در خصوص آن سخن گفته شده است، احتمال دارد که فقط به این کار اکتفا نکنند.
در حال حاضر، امریکایی ها تلاش می کنند تا این سه کشور – ایران، کره شمالی و روسیه را جزء کشور های «شرور» قرار دهد. به اعتقاد من، بیانات هیلی مبنی بر این که در آینده نزدیک، طرح اقداماتی علیه ایران اجرا خواهد شد، از این موضوع حکایت دارد. ما باید بدانیم که امریکایی ها در این خصوص از جنبه راهبردی، فکر می کنند.
- گام بعدی چه می تواند باشد؟ آنان تحریم ها را از روی برنامه علیه ایران اعمال می کنند؟
- هدف نه فقط منزوی کردن ایران، بلکه سوق دادن خود ایران به خروج تدریجی از این توافق نیز هست. طرف ایرانی اعلام کرده که اگر تحریم ها اعمال شوند، در آنصورت، این کشور نیز در عملکرد خود در قبال برنامه هسته ای تجدید نظر خواهد کرد. امریکا چه کار می کند؟ امریکا بسته تحریم ها را اعمال کرد تا مانع از ساخت سلاح هسته ای از سوی ایران شود. در نتیجه، اعمال این تحریم ها باعث شد تا در سال ٢٠١٥ میلادی، توافق هسته ای با ایران منعقد شود. براساس این توافق، تحریم ها نیز لغو شدند.
آنوقت، امریکایی ها گام مکارانه ای برداشتند. در حقیقت، در حال حاضر، آنان تلاش می کنند تا آن رژیم تحریم هایی را که علیه برنامه هسته ای ایران اعمال کرده بودند، علیه برنامه موشکی این کشور اعمال کنند. یعنی، فرای چگونگی اجرای رژیم تحریم ها، این تحریم ها مانند سابق باقی می مانند و امریکایی ها به تلاش های خود برای حفظ محدودیت ها ادامه می دهند.
در حقیقت، ایران در موقعیت دشواری قرار گرفته است. این باور به وجود می آید که این کشور با عقد این توافق هسته ای، در وضعیت کشوری قرار گرفته که (از این توافقنامه) برای خود هیچ سودی به دست نیاورده است. و از آنجایی که ایران در ازای عقد این توافق هسته ای چیزی به دست نیاورده است (به این کشور وعده داده شده بود که در ازای آن رژیم تحریم ها تضعیف خواهد یافت)، اجرای شرایط توافقنامه هسته ای از این پس نیز بیهوده به نظر می رسد.
بازی امریکایی ها از این قرار است که ایران را به سوی برداشتن گام هایی در راستای عدم اجرای توافق هسته ای سوق دهند و سپس، بگویند که ببینید، ایران توافق هسته ای را اجرا نمی کند. آنوقت، از فسخ این توافق با تمامی پیامدهایش سخن در میان خواهد آمد.
افزون بر آن، امریکا تلاش می کند، حول ایران سیستم انزوای بین المللی را به وجود آورد. سیستم انزوای بین المللی این باور را قوت می بخشد که تمامی جامعه بین المللی جذب این روند خواهند شد و سپس، نوبت به تغییر رژیم و احتمال حل و فصل این مساله از طریق نظامی برسد.
- موضع سازمان ملل متحد چگونه خواهد بود؟ اگر سازمان ملل متحد از این جریان حمایت نکند، آیا امریکا تحریم های یک جانبه را اعمال خواهد کرد؟
- سازمان ملل متحد دارای دو موضع است. موضع اصلی – موضع روسیه و چین است. احتمال دارد، شورای امنیت سازمان ملل متحد اعمال تحریم ها را تصویب کند. اگر روسیه یا چین و یا روسیه و چین آن را وتو کنند، در آنصورت، این تحریم ها تصویب نخواهند شد. احتمال دارد که بیانیه هایی صادر شود و از لحاظ اصولی، اجرای این بیانیه ها ضروری نخواهد بود.
اگر روسیه و چین رای ممتنع دهند و یا در حمایت از این اوضاع رای مثبت دهند، در آنصورت، این رژیم می تواند قانون بین المللی بشمار رود و اجرای آن برای دیگر اعضای سازمان ملل متحد (در چنین شرایطی، کشورهای اروپای غربی، کشورهای آسیایی – آن دست از کشورهایی که وضعیت اقتصادی ایران در قید روابط اقتصادی با این کشورها قرار گرفته است) الزامی خواهد بود.
روسیه خود در چنین موقعیتی قرار دارد و در حال حاضر، این امر برای ما نیز مساله ساز شده است. کاملا مشخص است که در این فهرست احتمالی اعمال فشار، کشوری بعدی ما خواهیم بود. براساس قوانین امریکا، در ماه فوریه، گزارش های وزارت خزانه داری و دیگر سرویس ها در رابطه با امکان ارتباط سرمایه داران بزرگ با تبلیغات پیش از انتخاباتی ارائه خواهد شد. احتمال دارد که برخی از افراد تحت اعمال تحریم ها قرار گیرند – نه فقط امریکایی ها، بلکه حتی افراد بین المللی.