چاپ

راه نو- حصول به افزایش تولید، افزایش سطح زیر کشت و فشار بالاب میزان جمعیت و تولید بالاتر به هر قیمت باعث پدیداری تفکرات کشاورزی بدون تخریب یا توسعه پایدار شد. کشور ما نیز همسو با تغییرات در دنیا سیاست های توسعه ای در بخش کشاورزی را از سال 1327 آغاز نموده و با وقفه یا تغییر رویه های اساسی آنها را به اجرا در آورده است. سیاست های توسعه کشاورزی ایران در دو دوره پیش و پس از انقلاب قابل تحلیل و بررسی می باشد. مهمترین اتفاق سیاسی توسعه کشاورزی پیش از انقلاب، اصلاحات اراضی بود که بدلایل خاص به ثمر کافش منجر نشد و در حالیکه می توانست نظام صحیحی در توسعه را پایه گذاری نماید به نتایج مناسبی دست نیافت. در این دوره سیاستگذاران کشور بیشتر توجهات خود را به صنعتی سازی و گسترش شهر نشینی و تخریب باورهای روستانشینی و تولید معطوف نمودند. پس از انقلاب نیز برنامه های توسعه ای دردست اجرا است که برنامه اول در راستای جبران کاستیها و برخی بی عدالتیهای پیش از انقلاب انجام شد، برنامه دوم با تاخیر و پس از جنگ شروع شد که هدف عمده آن جبران خسارات ناشی از جنگ، خودکفایی و مکانیزاسیون بخش کشاورزی بود. برنامه سوم توسعه، اهداف کلی خودکفایی، تعمیق و گسترش روحیه تعاون، مشارکت عمومی، آمایش سرزمین بر اساس اصول کارایی و بازدهی اقتصادی، ایجاد صنایع تبدیلی به کارگاه های کوچک و اهتمام به معیشت روستائیان را در نظر گرفت که موفقیت در خود توجهی کسب نمود. با مشخص شدن آثار تخریب محیط زیست و منابع طبیعی و همگام با توجهات جهانی کشور ما در برنامه چهارم، کشاورزی پایدار، حفظ و تقویت منابع طبیعی به همراه رشد خودکفایی و امنیت غذایی را سرلوحه فعالیت های خود قرار داد. در برنامه پنجم نیز شعار های زیادی در در خصوص کشاورزی محور توسعه مد نظر قرار گرفت آنچه واقعا از تحلیل سیاستگذاری توسعه بخش کشاورزی کشور عاید می شود این است که توجه عمیق و واقعی سیاستگذاران بخش اجرا و قانونگذاری می باید خیلی بیشتر از آن باشد که تا بحال بوده است. اولویت عملی به سیاستهای گسترش صنعت، ناکافی بودن سیاست های حمایتی تولید (بیمه، صادرات و واردات، اعتبارات و ...) و حمایت نامناسب از مصرف کننده می تواند بخشی از سیاست های نادرست تلقی گردد. . با اینحال کشور ایران میتوانست اگر اصولی و زیر بنایی به معقوله تولیدات کشاورزی و زیر بخش های آن توجه می داشت . این بخش میتوانست بخش عمده ای از معضل بیکاری و اشتغال را مرتفع نماید . ولی روزمرگی و نبود برنامه عملیاتی بدون توجه به گرایش های جناحی و حزبی و...آفت اصلی رشد و توسعه بخش کشاورزی در کشور شده است . دولت های دو دوره ای در کشور ایران سبب شده است که سیاست جناحی بر اقتصاد کشاورزی سایه انداخته و بعضا اجرای برنامه های پوپولیستی در بخش کشاورزی تخریب ویرانگر آب و خاک و امنیت زیستی را بدنبال داشته است
اگر به معقوله زیست محیطی کشور نگاه فراجناحی بشود متوجه عمق فاجعه در اقلیم زیست محیطی کشور خواهید بود . ما حتی حق زندگی آیندگان نیز به مخاطره انداخته ایم .. با اینگونه نگرش ها ره بجای نخواهیم برد ... برنامه های توسعه ای کشور که در آن کشاورزی محور توسعه قلمداد میگردید عملا در حد شعار باقی ماند و به تولید پایدار اشتغال زایی پایدار . صادرات پایدار و درنهایت کشاورزی پایدار توجه عینی و واقعی انجام نداده ایم . افق 1404 پیش روی ماست آیا با حرکت لاک پشتی و با این برنامه های سطحی و جزیره ای نیل به اهداف ترسیمی امکان پذیر خواهد بود ؟!
نگارنده اعتقاد دارد باید با تدبیر و عقلانیت برای توسعه کشور ، یک جراحی واقعی در بخش کشاورزی در معقوله های مدیریتی ،سیاست گذاری ، اعتبارات و امکانات و .... صورت گیرد و با تجمیع وظایف در یک تشکیلات و تخصیص امکانات و اختیارات و .... راه را برای رسیدن به اهداف اسناد بالادستی و افق 1404 هموار سازیم . در غیر اینصورت صدمات و تخریب آب و خاک و منابع خدادادی در کشاورزی جبران پذیر نخواهد بود و در آینده نچندان دور حسرت این روزها را خواهیم خورد و تاریخ از عملکرد ما به نیکی یاد نخواهد کرد.
با تدبیر و عقلانیت میتوان توسعه واقعی را رقم زد منوط به اینکه همت ملی و همه برای آبادانی ایران گام برداریم . ان شاالله