چاپ

راه ترقی- نگاه خوشبینانه به زندگی، حال خوب و لذت بردن از داشته ها فارغ از کمبودها، از علایم شادزیستی است که اثرگذاری بالایی بر سایر فعالیت های جسمی و روحی دارد و باعث می شود افراد با اعتماد به نفس و توانمندی بیشتری، مراحل زندگی را طی کنند.
رضایتمندی و شادزیستی به عنوان یکی از جنبه های اجتماعی- فرهنگی، از شاخص های مهم در بیان وضعیت جوامع به شمار می رود و توسعه یافتگی و پیشرفت کشورها با در نظر گرفتن نرخ امید به زندگی و نشاط افراد سنجیده می شود. چرا که شادی علاوه بر تاثیرگذاری بر جسم و روح افراد، در روند کارآفرینی و انگیزه برای خودشکوفایی و توسعه یافتگی جوامع هم نقش آفرینی می کند.

**کمبودها معیاری برای شاد نبودن نیست
در تصور عام، داشتن ثروت و دارایی از دلایل اصلی نشاط و شادی است و جامعه تهی از ثروت، جامعه ای افسرده و ناکارآمد در ایجاد شادی است که هرگز به توسعه پایدار نخواهد رسید.
اما تحقیقات «شبکه راه حل های توسعه پایدار سازمان ملل متحد» که هر ساله گزارش جهانی از شادترین کشورهای جهان ارائه می دهد، یافته های متفاوتی دارد که بر اساس آن شاید بتوان گفت شاد زیستن ارتباط چندانی با وضعیت اقتصادی ندارد و بیشتر بر پایه ژنتیک، محیط و دایره دوستان استوار است.
بنابر این تحقیقات که در روزنامه اسپانیایی زبان «ورد اکونومیک فروم» در فروردین ماه امسال منتشر شد، در 6 نقطه شناخته شده از دنیا و در بین 156 کشور در مورد درآمد، سلامت و امید به زندگی، حمایت اجتماعی، آزادی، اعتماد به دولت و سخاوت نظرسنجی انجام شد که نشان داد از هر 10 جوان، هفت نفر یعنی حدود 68 درصد در سراسر جهان از زندگی خود راضی هستند و فنلاند به عنوان بهترین کشور از نظر شادی در رتبه نخست و کشورهای نروژ، دانمارک، ایسلند و سوییس در رده های بعدی قرار دارند.
به گزارش این روزنامه، در میان کشورهای در حال توسعه، اندونزی با 90 درصد به عنوان شادترین، نیجریه با 78 درصد در جایگاه دوم و هند با 72 درصد در جایگاه سوم قرار گرفته است.
در بخشی دیگر از این گزارش با میان تیتر «با پول نمی توان شادی خرید»، آمده است: رتبه شادی جوانان در کشورهای توسعه یافته، عبارت از فرانسه 57درصد، انگلیس 57 درصد، استرالیا 56 درصد و آمریکا و ژاپن 28 درصد است که می توان دریافت کشورهایی مانند آمریکا و ژاپن که از نظر مالی در جایگاه بالایی قرار دارند، از نظر شادی در قیاس با بسیاری از کشورهای فقیرتر در سطح پایینی قرار دارند. این نابرابری میان ثروت و شادی موجب شده که مسوولان ذیربط این کشورها دامنه فعالیت خود را وسیعتر کرده و به جای سنجش موفقیت اقتصادی از طریق تولید ناخالص ملی، شاخص های دیگری را برای ارزیابی سلامت افرد جامعه بیابند.
بر اساس این نظرسنجی، شادترین جوانان در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند و جوانان در کشورهای توسعه یافته به طور معمول، کمتر شاد هستند که نشان می دهد سهم وضعیت اقتصادی در شاد زیستن کمتر از باورها، اعتقادات و داشته های غیرمادی است.
پیش از این، «ریچارد ایسترلین» اقتصاددان و استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی هم در سال 1974 به موضوع اقتصاد شادی پرداخته و ثابت کرده بود که بین میزان درآمد و شادی شاید در کوتاه مدت رابطه مستقیمی برقرار باشد اما در بلندمدت خیر.
وی دلایل متعددی هم برای این موضوع عنوان کرد، از جمله اینکه اگرچه در کشورهای با اوضاع اقتصادی مناسب تنوع کالا و رفاه زیاد است اما از طرفی عدم امنیت شغلی، چگونگی مراقبت از کودکان، نبود سلامت جسمی و روانی، میزان بیشتر اضطراب و غیره هم بیشتر است. پس پول در ابتدا با رفع نیازهای ضروری افراد مانند غذا، مسکن، بهداشت، تحصیل و غیره موجب افزایش شادی می شود اما بعد از فراهم شدن این ضروریات، دیگر عامل شادی نخواهد بود.
عوامل تشدید یا تضعیف شادی و بررسی کاربرد و کارآیی آن در مراحل مختلف زندگی، موضوعی است که در گفت و گو با «اصغر کیهان نیا» متخصص بهداشت روان و «پروانه محمدخانی» روانشناس به آن پرداخت.
کیهان نیا شرایط مالی، خانوادگی، محیط زندگی و نوع کار را از فاکتورهای مهم برای شاد بودن افراد عنوان کرد و گفت: در دسته بندی اهم و اهم تر این موارد، می توان گفت فاکتورهای اقتصادی و شرایط مالی، تاثیر بسزایی در ایجاد شادی یا غم دارد. به این معنا که اگر اوضاع اقتصادی از وضعیت متناسبی برخوردار باشد، احساس بطالت و بیهودگی افراد از بین می رود و شادی جایگزین آن می شود اما نمی توان گفت فاکتورهای اقتصادی معیارهای اصلی به شمار می روند چرا که فاکتوری همچون احساس بی پناهی و عدم حمایت از سوی مسوولان، با وجود دارا بودن فرد، شادی او را از بین می برد.

**جامعه در سایه نبود شادی، تحلیل می رود
کیهان نیا متخصص بهداشت روان پیامد جامعه تهی از شادی را اینگونه بیان کرد: جامعه ای که شاد نیست میزان کارآیی آن کم می شود چرا که شادی ایجاد انگیزه و انرژی مثبت برای تفکر بهتر و کارایی بیشتر و آرامش و ارتباط بهتری میان اعضای خانواده ایجاد می کند و فقدان آن افسردگی و خمودگی و ناکارآمدی به دنبال دارد.
وی افزود: یکی از رسالت های خانواده ها برای فرزندان، فراهم کردن شرایط شاد زیستی و پرورش فرزندان برومند و توانمند است که با امید به حمایت های مسوولان دست یافتنی است.
محمدخانی روانشناس هم به پیوند ناگسستنی شادی و افزایش امنیت روحی روانی افراد جامعه اشاره کرد و گفت: شادی، انگیزه تصاحب موقعیت های برتر و بهتر زندگی را بالا می برد، وضعیتی که شرایط اجتماعی، تربیتی، عرف، فلسفه زندگی و بسیاری از موضوعات مربوط به فرهنگ و مذهب از عوامل ایجاد یا فقدان آن می شود.
وی افزود: جامعه ای که در آن به میزان دخل و خرج، موقعیت شغلی، جایگاه اجتماعی و درآمد افراد توجه نشود، در آینده ای نزدیک دچار ناکارآمدی می شود. بنابراین ایجاد زیرساخت های شادی از جمله فراهم کردن فضای اعتماد عمومی یکی از راهکارهای توسعه و پیشرفت جوامع به شمار می رود.
به گفته محمدخانی، جوامعی که کنترلی بر امنیت و سامان خود ندارند ناخواسته به ویران کردن شادی و در نتیجه آبادانی عواطف منفی دست زده اند. عواطف منفی وقتی توسعه پیدا کند بر عواطف مثبت غلبه می کند و منجر به گردافشانی رفتارهای همراه با خشم، نارضایتی، حسادت و در مواردی تخریب و جنایت می شود.
وی افزود: اما توجه به نیازهای روانشناختی، جامعه را به سمت خودشکوفایی و افزایش سطح تولید سوق می دهد. موضوعی که با مدلسازی و مهارت آموزی از تجربه سایر کشورها دست یافتنی است.