چاپ

راه ترقی- سیاست های آمریکایی ها برای نفوذ طی سه مرحله و از دوره قاجار آغاز شد و تا 1357خورشیدی روندی روبه رشد داشت تا اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی در این سال، سیاست های این کشور در قبال ایران وضعیتی متفاوت به خود گرفت.

**نفوذ آمریکا با چهره ای فرهنگی
انگلیس، روسیه، فرانسه و برخی از کشورهای دیگر در دوره قاجار، امتیازهای منحصر به فرد و چشمگیری از دولت ایران می‌گرفتند و صدای این امتیازها در جهان پیچید امری که حیرت کشورهای دیگر را بر‌انگیخت و به طمع ورزی کشاند و در تکاپو افتادند تا به سهم خویش برسند. یکی از این کشورها که به سودای استعماری در سر می پروراند به قول ایرانیان در دوره قاجار، «ینگه دنیا» بود که طی مدتی اندک نام آن به عنوان آمریکا ورد زبان هر ایرانی شد.

آمریکایی ها به خوبی دریافته بود که ایرانیان به سبب تجربه های تلخی که از 2 قدرت بزرگ آن زمان یعنی روس و انگلیس داشتند از هرگونه نفوذ و چهره استکباری متنفر بودند به همین دلیل با احتیاط کامل و به صورت نامحسوس وارد شد و دست به فعالیت های فرهنگی، بهداشتی و مردم دوستانه در شهرهای مختلف زد و برای اینکه بتواند در قلب مردم ایران نفوذ کند از ملت و دولت ایران تمجید می کرد.

چنین شرایطی باعث شد تا دولت ایران با دولت آمریکا در 1235خورشیدی یک عهدنامه دوستی و بازرگانی منعقد کند که براساس آن هر 2 دولت مجاز شدند در پایتخت یکدیگر علاوه بر تأسیس سفارت خانه یک کنسولگری داشته باشند و حمایت از اتباع آمریکا در ایران از طرف کنسولگری آمریکا نیز مطرح شد که بعدها تبدیل به قانون کاپیتولاسیون شد.

**نفوذ سلطه گرایانه استکبار
پس از مدتی نفوذ غیرمحسوس و در قالب کارهای فرهنگی، آمریکایی ها درصدد گرفتن امتیاز و رقابت با دیگر کشورها برآمدند. از این رو در 1261 خورشیدی «وینستون» نماینده دولت آنها در تهران در پی انعقاد عهدنامه خط آهن برآمد تا از این خوان یغما نصیبی ببرد اما با دخالت انگلیسی ها لغو شد در همین سال ها کنگره آمریکا قانون تأسیس سفارت در ایران را به صورت رسمی تصویب کرد و گام مهمی را در راه نفوذ و بسط سلطه آن کشور استعماری برداشت.

در همین دوره استخدام هیات های مستشاری آمریکایی در ایران نیز شروع شد تا اینکه با کودتای 1299خورشیدی آمریکایی ها با جدیت در پی کسب جای مناسب در ایران شدند تا بتوانند نفوذ سلطه گرایانه خود را به مرحله ظهور برسانند.

در این دوره نفوذ شرکت های نفتی آمریکایی و تلاش آنها برای استعمار ایران آغاز شد امری که انگلیسی ها هم به خوبی بر آن واقف شده بودند به نحوی که «لرد کرزن» وزیر امور خارجه انگلیس در همان زمان عنوان کرد که «این اقدام به معنای رقابتی است که در آینده منبع دردسر خواهد شد» زیرا نگران منافع خود در ایران بود.

به هرترتیب نفوذ آمریکایی ها در ایران تا 1332خورشیدی در حوزه های نفتی ادامه پیدا کرد اما با کودتای 28 مرداد در همان سال روندی دیگر به خود گرفت و این کشور به صورت مستقیم در بسیاری از مسایل ایران دخالت می کرد به نحوی که با سیاست های خود باعث تغییر در نخست وزیران ایران نیز شد.

همچنین ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) بر اساس سیستم سازمان سیا بهترین ابزار نفوذ آمریکایی ها را در تمام نقاط ایران و تسلط آنها را بر تمام نیروهای نظامی، سیاسی و اقتصادی فراهم کرد که سبب سیطره غرب بر ایران شد تا جایی که کشورمان به عنوان مهمترین حلقه کمربند امنیتی غرب در برابر کمونیسم به شمار می رفت.

نفوذ آمریکا در ایران به نحوی شد که مجلس شورای ملی در 21 مهر 1343خورشیدی لایحه کاپیتولاسیون را به تصویب رساند. همین امر باعث شد تا امام خمینی(ره) در چهارم آبان 1343 خورشیدی در سخنرانی شدیداللحنی در اعتراض به تصویب این لایحه در جمع هزاران تن از مردم قم و تهران ضمن ذلت بار خواندن این قانون، تمام گرفتاری های ایران را از جانب آمریکا دانست. این اعتراض ها هم باعث شد تا رژیم پهلوی در جهت همراهی با سیاست های استعماری آمریکا در ایران، امام(ره) را در 13 آبان همان سال به ترکیه و سپس عراق تبعید کند، روزی که در سال های بعد نیز باعث اعتراض مردم به حکومت و سیاست های سلطه گرایانه آمریکا شد که نمونه بارز آن در 1357خورشیدی رقم خورد؛ یعنی در 13 آبان دانش‌آموزان مدارس را تعطیل کردند و صدای اعتراض خود را به گوش همگان رساندند اما با حمله ماموران مسلح حکومت صدها تن از آنها در خون خود غلتیدند.

**توطئه و تحریم های ناعادلانه نظام استکباری
سیاست های استکبار در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی چهره ای جدید به خود گرفت و برای از میان بردن طفل نوپای انقلاب دست به توطئه زدند. توطئه هایی که خیلی زود در 13 آبان 1358خورشیدی با حرکت انقلابی دانشجویان پیرو خط امام نقش برآب شد. در این روز دانشجویان در راهپیمایی به مناسبت روز دانش آموز، سفارت آمریکا را در ایران تسخیرکردند تا به توطئه های نظام استکباری پایان دهند و این روز به نام «روز ملی مبارزه با استکبار» نامگذاری شد.
بعد از این اتفاق نظام استکباری از هر کوششی برای ضربه زدن به مردم ایران کوتاهی نکرد. درست در همان سال دارایی های ایران را بلوکه کرد و دست به تحریم های غیرعادلانه زد که این حربه نظام استکباری در سال های بعد نیز بهانه واهی دیگری همچون فعالیت های هسته ای را به دست این دولت استکباری داد تا به این بهانه بسیاری از کشورها را با خود همراه و مردم ایران را در بدترین شرایط اقتصادی قرار دهد .

**فرجام سخن
در یک جمع بندی می توان به این نتیجه رسید که سیاست های استعماری آمریکا از دوره قاجار و به صورت نفوذ غیرمحسوس آغاز شد تا اینکه در دوره پهلوی چهره خود را به صورت واقعی علنی کرد به صورت کاملاً محسوس منابع ایران را به یغما برد تا اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی دست نظام استکباری از این مرز و بوم کوتاه شد و مردم با روحیه استکبارستیری خود در برابر این دشمن واقعی کشور قد علم کردند و علاوه بر آن چنین روحیه ای از مرزهای ایران، فراتر رفت و همه ملت های عدالت خواه، حق طلب و آزاده را فرا گرفت و امروز نوعی خواست عمومی برای مبارزه با استکبار شکل گرفته است.