چاپ

راه ترقی- جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در حالی به سی و هفتمین سال برگزاری خود رسیده است که در پیشینه آن‌ می‌توان رشد، بالندگی و گاه در مواردی آسیب‌هایی را مورد رصد و مداقه قرار داد.
چنان که همواره گفته شده است؛ جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ویترین حوزه فعالیت هنرمندان نمایشی کشورمان است که در قالب رویدادی اجرایی، داشته‌ها و هویت تئاتر ایران در طی فعالیت یک‌ساله خود را در ایام جشن‌های انقلاب اسلامی و دهه فجر در مقابل دیدگان مخاطبان قرار‌می دهد.
با مرور سال‌های سپری‌شده جشنواره تئاتر فجر ‌می‌توان به راحتی سیر توسعه و پیشرفت هنرهای نمایشی در کشور را مشاهده کرد. این رخداد در سال 1361 با برداشتن نخستین گام‌های خود نشان داد که حمایت، قدرت و اراده هنرمندان تئاتر در بازتاب محتوای ارزش‌های فرهنگی انقلاب و آرمان‌های آن، ‌می‌تواند با زبان تئاتر بیشترین تاثیر را در امر جریان سازی فرهنگی در کشور داشته باشد.
درست به همان‌ میزان هنرمندان تئاتر در سال‌های حماسه‌سازی هشت سال دفاع مقدس پا به پای رزمندگان، در جبهه‌های نبرد و در سنگر فعالیت‌های فرهنگی و صحنه‌های نمایشی تلاش کردند تا بخشی از حماسه‌سازی رزمندگان اسلام را با روایت زنده و پویا در قالب آثار تئاتری به مخاطب خود ارائه دهند.
بسیاری از نام‌های بزرگ در عرصه سینما و تلویزیون امروز ایران، نخستین تنفس‌شان در فعالیت‌های هنری و اولین گام‌های تعالی و پیشرفت خود را در حوزه هنرهای نمایشی برداشتند.
تئاتر ایران مطابق تمامی حوزه‌های فعالیت‌های فرهنگی و هنری کشورمان فراز و فرودهای مختلفی را تجربه کرده است و گاه در سیر این تحول، آسیب‌هایی را نیز پیش روی خود دیده است. آسیب‌هایی که گاه از بُعد نگاه کمی گرایانه و یا افت کیفی آثار به سبب فعالیت هنرمندان گریبان این هنر را گرفته است و زمانی دیگر به دلیل سیاست‌های مختلف فرهنگی در بازه 36 سال گذشته، به کند شدن حرکت هنرهای نمایشی در کشورمان منجر شده است. درست به همان‌ میزان از حیث نقاط قوت خود نیز رشد و سیر صعودی و شتابانی را در طول تاریخ 36 ساله خود به تماشا نشسته است.
حال با آغاز سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، مروری بر 36 دوره گذشته و بازتاب دادن برخی از اتفاق‌های ماندگار از گام نخست تا به امروز این رخداد،‌ می‌تواند یک بار دیگر جذابیت‌های عرصه هنرهای نمایشی کشورمان را به رخ بکشد.
آن‌چه در ادامه از خاطر شما‌ می گذرد نگاهی بر 36 نکته ماندگار از برگزاری جشنواره تئاتر فجر از نخستین گام تا ایستگاه سی و هفتم است.
1- نخستین دوره جشنواره تئاتر فجر از 12 تا 22 بهمن‌ماه سال 1361 آغازگر رخدادی بود که امروز به گام سی و هفتم خود رسیده است. مهمترین ویژگی این دوره از جشنواره‌ میزبانی برخی از محیط‌های متفاوت از آثار حاضر در جشنواره تئاتر فجر بود.
محیط‌هایی که امروز ذکر نام آنها‌ می‌تواند تعجب بیشتر مخاطبان و دوستداران عرصه هنرهای نمایشی را برانگیزد. شاید متفاوت‌ترین‌ میزبان آثار حاضر در جشنواره نخست تئاتر فجر، موزه هنرهای معاصر باشد.
نکته دیگر یادگار مانده از اولین دوره جشنواره تئاتر فجر برگزیده بخش بازیگری کودک بود، بازیگری که امروز او را در قامت فردی تحصیلکرده، مدرس دانشگاه و مدیر بخش‌های مختلف هنر تئاتر کشورمان‌ می‌شناسیم: مهرداد رایانی مخصوص
2- چهارمین جشنواره تئاتر فجر(1364)، نخستین دوره رقابتی برگزار شدن این رویداد بود. مقوله داوری و معرفی برگزیدگان در بخش‌های مختلف به عنوان یکی از ویژگی‌های این دوره جشنواره، فعالیت هنرمندان تئاتر را تحت الشعاع خود قرار داد.
زنده‌یاد خسرو شکیبایی در این دوره از جشنواره برای کارگردانی نمایش «بی‌قانون» جایزه بهترین کارگردان جشنواره تئاتر فجر را از آن خود کرد.
3- هرچند امروزه پیشوند «بین‌المللی» جشنواره تئاتر فجر برای تمامی مخاطبان و علاقه‌مندان به این هنر، آشنا است اما نباید از خاطر دور داشت که فعالیت جشنواره تئاتر فجر در گام‌های نخست خود با تکیه بر توانایی هنرمندان داخلی استوار بوده و در ابتدا تنها‌ میزبان آثاری از سراسر ایران و هنرمندان آن بود.
برای نخستین بار در دوره ششم جشنواره تئاتر فجر (1366) نمایشی از کشور عراق از تولیدات شیعیان این کشور با عنوان «فریاد زنان مسلمان عراق» به عنوان‌ میهمان با هنرمندی هنرمندان عراقی در جشنواره تئاتر فجر به صحنه رفت.
علت ماندگاری این اتفاق در جشنواره ششم، حضور نمایشی از کشوری بود که طی هشت سال با ایران در حال جنگ بود و این نمایش نیز در روزهایی به جشنواره تئاتر فجر آمد که هنوز ایران در جنگ با کشور عراق بود.
4- دیگر ویژگی ششمین دوره جشنواره تئاتر فجر(1366) افزوده شدن بخش کودک به آثار حاضر در این جشنواره بود. در حالی که جشنواره تئاتر فجر تا دوره ششم تنها با بخش آثار صحنه‌ای بزرگسال برگزار‌ می‌شد، نخستین گام‌ها برای افزودن بخش‌های مستقل در این جشنواره در گام ششم با مسابقه آثار نمایش‌های کودک و نوجوان برداشته شد.
5- بعد از افزوده شدن بخش تئاتر کودک در جشنواره تئاتر فجر به عنوان اولین بخش الحاقی به این رویداد، در سال 1367 و همزمان با برگزاری هفتمین دوره جشنواره، این رخداد‌ میزبان دو بخش دیگر شد. بخش نمایش‌های آیینی و سنتی و بخش نمایش‌های عروسکی.
شاید ماندگارترین خاطره از دوره هفتم جشنواره به اجراهای نمایش پرده‌خوانی به عنوان بخشی از نمایش‌های آیینی و سنتی باز‌می‌گردد که در بازه زمانی 10 روزه این جشنواره با محوریت موضوعات انقلاب، حماسه دفاع مقدس و مبارزه فلسطینیان، نگاهی متفاوت در تولید آثار منطبق با معیارها و آرمان‌های انقلاب اسلامی را پیش روی مخاطبان ترسیم کرد.
6- رقابتی برگزار شدن یا غیررقابتی برگزار شدن جشنواره تئاتر فجر همواره یکی از موارد مورد بحث و گفت‌وگو ‌میان هنرمندان و دست اندرکاران این جشنواره در سال‌های نخستین آن بوده است.
مساله تمرکز امکانات و توسعه فعالیت‌های تئاتری در تهران و تولیدات نمایش پایتخت در مقام قیاس و داوری با آثار دیگر استان‌ها همواره این نکته را بازتاب ‌می‌داد که چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی آثار تئاتر استانی در سال‌های نخست جشنواره تئاتر فجر قابلیت رقابت و برابری با هنرمندان تهران را نداشتند و به همین سبب در طی دهه نخست برگزاری جشنواره تئاتر فجر، این رخداد در دوره‌های هشتم (1368)، نهم (1369) و یازدهم (1371) به شکل غیررقابتی برگزار شد.
7- امروز وقتی نام سینمای ایران در جهان مطرح‌ می‌شود یکی از چهره‌های شناخته شده آن اصغر فرهادی است. هنرمندی که دو جایزه اسکار سینمای ایران را با آثار خود به کارنامه فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی اضافه کرده است.
اما اصغر فرهادی برای نخستین بار در سیزدهمین دوره جشنواره تئاتر فجر (1373) با نمایش «ماشین‌نشین‌ها» اولین گام‌هایش برای فعالیت در عرصه هنرهای نمایشی را برداشت. فرهادی در ادامه حضورش در جشنواره تئاتر فجر بار دیگر در دوره شانزدهم (1376) با نمایش «آخرین قهرمانان زمین» جوایز مختلفی را در حوزه تئاتر از آن خود کرد.
8- تئاتر خیابانی به عنوان یکی از گونه‌های جذاب و مورد علاقه مخاطبان حوزه هنرهای نمایشی برای نخستین بار از دوره چهاردهم (1374) راه خود را به جشنواره تئاتر فجر باز کرد. همزمان با نخستین سال حضور بخش آثار تئاتر خیابانی در جشنواره، این بخش به شکل رقابتی با حضور اعضای هیات داوران جداگانه برگزار شد.
9- شانزدهمین جشنواره تئاتر فجر در سال (1376) یادآور سال حکمرانی بهرام بیضایی در این دوره از جشنواره است. بیضایی در جشنواره شانزدهم تئاتر فجر دو نمایش ماندگار خود «بانو آئویی» و «کارنامه بندار بیدخش» را به عنوان کارگردان و به شکل همزمان به صحنه برد و دو نمایشنامه دیگر «سلطان مار» و «در حضور باد» توسط گروه‌های دیگر اجرا شد.
10- دیگر خاطره ماندگار جشنواره شانزدهم تئاتر فجر (1376) به حضور بانوی نام‌آور و ماندگار عرصه تئاتر کشورمان زنده‌یاد مهین اسکویی کارگردان شناخته شده بزرگ ایران و بنیان‌گذار گروه «تئاتر آناهیتا» - اولین گروه حرفه‌ای تشکیل شده در حوزه تئاتر با سابقه اجراهای بین‌المللی– باز‌می‌گشت.
زنده‌یاد اسکویی در دوره شانزدهم با کارگردانی نمایش «خواستگاری» تحسین منتقدان و داوران را همسو با اقبال مخاطبان به شکل توامان کسب کرد و چشم‌ها را به خود خیره کرد.
11- ماندگارترین خاطره هفدهمین دوره جشنواره تئاتر فجر را ‌می‌توان برداشتن گام‌های اصولی و اساسی به سمت بین‌المللی شدن این رخداد به حساب آورد. در این دوره از جشنواره که در سال 1377 برگزار شد آثار تئاتر خارجی نیز به جشنواره افزوده شد و با اضافه شدن پیشوند بین‌المللی، این جشنواره میزبان 9 اثر از هنرمندان تئاتری کشورهای ترکمنستان، تاجیکستان، ایتالیا، ارمنستان و آلمان شد.
12- همزمان با بین‌المللی شدن جشنواره تئاتر فجر در گام هفدهم (1377) به شکل عینی و عملی، شاهد حضور یکی از نام‌های بزرگ عرصه هنرهای نمایشی جهان در کشورمان بودیم. «روبرتو چولی» کارگردان سرشناس آلمانی در دوره هفدهم با سه نمایش «گزارش به آکادمی»، «پینوکیو» و «باغ آلبالو» نمایش‌هایی قدرتمند، متفاوت و منطبق با استانداردهای جهانی را در جشنواره به صحنه برد. این اجراها چنان با استقبال مردمی مواجه شد که چولی در جشنواره‌های هجدهم، نوزدهم و بیستم (طی سال‌های 1378 تا 1380) نیز به شکل پیاپی با آثار مختلف حضور پیدا‌ کرد.
13- برای نخستین بار در هجدهمین دوره (1378)، این رویداد تئاتری در پوستر به عنوان «جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر» به مخاطبان معرفی شد. در این دوره، 10 اثر نمایشی از کشورهای فلسطین، ایتالیا، ارمنستان، نروژ، آلمان و سوئد حضور داشتند.
14- اتفاق مهم دیگر جشنواره هجدهم بین‌المللی تئاتر فجر (1378) افزوده شدن بخش تئاتر دانشگاهی برای نخستین بار به مهمترین رویداد تئاتری کشورمان بود. تئاتر دانشگاهی به عنوان سنگ بنای تحقق تئاتر حرفه ای برای نخستین بار در جشنواره تئاتر فجر مورد توجه قرار گرفت و این مساله تا دوره اخیر هم (سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر) به عنوان یکی از بخش‌های جدایی ناپذیر این رویداد حضور پررنگی دارد.
15- با حضور 10 اثر نمایشی از هنرمندان بین‌المللی از کشورهای هند، تاجیکستان، ترکمنستان، ارمنستان، ایتالیا و آلمان در بخش بین‌الملل جشنواره هجدهم تئاتر فجر (1378) شاهد ورود نام این جشنواره در‌میان رویدادهای بین‌المللی حوزه تئاتر در جهان بودیم.
از این دوره به بعد با افزوده شدن نام جشنواره تئاتر فجر در رخدادهای جهانی تئاتر، همواره شاهد اقبال و رشد کمی و کیفی هنرمندان تئاتر بین‌المللی برای حضور در جشنواره تئاتر فجر بودیم.
16- جشنواره تئاتر فجر از همان نخستین دوره خود همواره در ایام برگزاری و یا در مراسم پایانی خود شاهد برگزاری بزرگداشت برای هنرمندان عرصه هنرهای نمایشی کشور بود؛ اما نوزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر (1379) را‌ می‌توان متمایزترین دوره در این زمینه به شمار آورد. چرا که از سه نام ماندگار در عرصه نمایشنامه‌نویسی ایران برای نخستین بار در قالب جشنواره نوزدهم تقدیر به عمل آمد.
اساتیدی مانند هوشنگ گلشیری، زنده‌یاد اکبر رادی و سیمین دانشور هنرمندانی بودند که برای آن‌ها بزرگداشتی درخور نام‌شان در جشنواره تئاتر فجر برگزار شد.
17- اتفاق مهم دیگر جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در گام نوزدهم (1379) افزوده شدن بخشی ویژه به این دوره از جشنواره با نام «انتفاضه» با محوریت فعالیت و مقاومت ملت فلسطین در مواجهه با رژیم اشغالگر قدس بود.
در این بخش به شکل ویژه دو نمایش از تولیدات هنرمندان ایرانی و یک اثر تئاتری از تولیدات هنرمندان فلسطین در این بخش به صحنه رفت. همچنین افزوده شدن بخش نمایش‌های تعزیه به عنوان بخش ویژه دیگر دوره نوزدهم، از خاطرات ماندگار این دوره از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به شمار‌می رود.
18- یکی از ماندگارترین اتفاقات بیستمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر (1380) حضور نمایش «شام شب طولانی» به قلم «تورنتون وایدلر» - نمایشنامه‌نویس شهیر آمریکایی - توسط هنرمندان کشور سوریه بود که در بخش بین‌الملل جشنواره علاوه بر اقبال بسیار از سوی مخاطبان و منتقدان اکثر جوایز بخش رقابتی بین‌الملل این دوره از جشنواره را به خود اختصاص داد.
19- دیگر اتفاق ویژه دوره بیستم جشنواره (1380) به حضور اعضای انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تئاتر در جشنواره برای برگزاری جلسات نقد و بررسی باز‌می‌گردد. این حضور نه تنها با استقبال خانواده تئاتر مواجه شد که برای نخستین بار شاهد همراهی مخاطبان آثار تئاتری در این جلسات تخصصی برای ارائه نظرات‌شان در قالب گفتگو با منتقدان حاضر در این رویداد بود.
در این دوره از جشنواره برای 40 اثر نمایشی جلسات نقد و بررسی برگزار شد و سنت برگزاری جلسات نقد و بررسی در خلال آثار حاضر در جشنواره تئاتر فجر از دوره بیستم بنا نهاده شد. هرچند شکل برگزاری جلسات نقد و بررسی آثار در طی ادوار مختلف جشنواره بعد از این دوره با فراز و فرودهای متعددی مواجه بوده است.
20- همسو با توسعه فضای تکنولوژیک در خلق آثار هنری، بیست و سومین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر (1383) در بطن خود، شاهد افزوده شدن بخش «ویدیو آرت» به شکل اجراهای نمایشی بود.
در این بخش هشت اثر بر اساس تکنیک ویدیو آرت بر اساس هشت نمایش ماندگار تاریخ تئاتر توسط هنرمندان تولید شد که با استقبال خوبی از سوی مخاطبان به ویژه دانشجویان هنرهای نمایشی مواجه شد.
21- ماندگارترین خاطره دوره بیست و چهارم جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر (1384)برگزاری افتتاحیه این رخداد در فضای باز به شکل حرکت نمادین کارناوال هنرمندان تئاتر بود.
کارناوالی که حرکت خود را از ‌میدان انقلاب به سمت مجموعه تئاتر شهر آغاز کرد و در خلال حرکت آن، گروه‌های مختلف تئاتری بخشی از آثار خود را در حین حرکت کارناوال پیش روی مخاطبان اجرا‌ می‌کردند.
22- دیگر اتفاق مهم دوره جشنواره بیست و چهارم (1384) افزوده شدن بخش جنبی به عنوان بخش فیلم تئاتر بود. که در این بخش فیلم‌هایی که بر اساس نمایشنامه‌های ماندگار برتولت برشت کارگردان و نمایشنامه نویس بزرگ آلمانی توسط کارگردانان بزرگ سینما، تولید شده بود برای مخاطبان اکران شد. در این‌ میان آثار بزرگی از کارگردانان ماندگار تاریخ سینما چون «پیتر شومان»، «فریتز لانگ» و «هاینر مولر» به نمایش درآمد.
23- مهم‌ترین اتفاق بیست و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر(1385) برگزاری مراسم بزرگداشت جمع کثیری از پیشکسوتان تئاتر ایران بود. در این دوره و در مراسم اختتامیه از 30 تن از بزرگان عرصه تئاتر در بخش‌های مختلف نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی، بازیگری و بخش‌های فنی تولید آثار تئاتری به شکل ویژه‌ای تقدیر به عمل آمد.
24- بیست و ششمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر (1386) را‌ می‌توان با انفجاری از حیث کمیت به خاطر به خاطر آورد! دوره‌ای که جشنواره از 181 اثر محیطی، خیابانی و صحنه‌ای در 13 بخش ‌میزبانی کرد. در حالی که در دوره‌های قبلی حداکثر تعداد آثار در این جشنواره به زحمت به 90 اثر نمایشی ‌می‌رسید.
25- اتفاق مهم دیگر جشنواره بیست و ششم تئاتر فجر(1386) حضور دو کارگردان بزرگ تاریخ تئاتر ایران با آثار درخشان‌شان در جشنواره بود. کارگردانانی که نمایش‌های حاضر در جشنواره تئاتر فجر بیست و ششم به کارگردانی آن‌ها به دلیل استقبال فراوان مخاطبان علاوه بر اجرا در سانس اضافه، یک روز دیگر در تقویم جشنواره به اجراهایشان افزوده شد.
بهرام بیضایی با نمایش «افرا» و زنده‌یاد حمید سمندریان با نمایش «ملاقات بانوی سالخورده» ماندگارترین خاطره دوره بیست و ششم را برای مخاطبان تئاتر به یادگار گذاشتند.
26- همزمان با توسعه مراودات فعالان تئاتر کشورمان با همتایان خود در دیگر کشورها، جشنواره بیست و ششم تئاتر فجر (1386) برای نخستین بار ‌میزبان بزرگترین کمپانی تولید آثار تئاتری در اروپا، کمپانی مشهور «برلین آنسامبل» بود.
«کلاوس پِیمَن» مدیر این کمپانی و کارگردان صاحب‌نام با نمایش «ننه دلاور و فرزندانش»- اثر برتولت برشت - علاوه بر حضور در بخش بین‌الملل جشنواره بیست و ششم توانست امضای تفاهم‌نامه‌های مختلفی را برای فراهم کردن شرایط حضور گروه‌های تئاتری ایران برای اجرا در کشور آلمان و دیگر کشورهای اروپایی با آن‌ها به امضا برساند. دلیل شهرت کمپانی «برلین آنسامبل» به حضور افراد و چهره‌های ماندگار تاریخ تئاتر جهان در این کمپانی مانند «برتولت برشت»، «فریدریش دورنمات» و «هاینر مولر» مربوط‌ می‌شود.
27- مهمترین اتفاق دوره بیست و هفتم جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر(1387) را‌ می‌توان حضور «مائتی ویسنییک» نمایشنامه نویس بزرگ رومانیایی یکی از نام‌های شناخته شده تئاتر مدرن در ایران، دانست.
وی همزمان با برگزاری جشنواره بیست و هفتم با حضور در تهران کارگاه‌های مختلفی را در حوزه نمایشنامه‌نویسی برگزار کرد که با استقبال بی‌نظیری از سوی دانشجویان در کنار هنرمندان و چهره‌های شناخته شده تئاتر کشورمان مواجه شد.
28- توسعه کمی و کیفی تئاتر در کشورمان به واسطه برگزاری جشنواره بزرگ بین‌المللی تئاتر فجر، این رخداد را بر آن داشت تا علاوه بر تاکید بر تولید و اجرای آثار تئاتری، این بار در قالب ارائه کتاب‌های تخصصی به آشنایی هر چه بیشتر خانواده و اهالی تئاتر از یک سو مطالبه دانشجویان هنرهای نمایشی کشورمان یاری رساند.
همین مهم بود که باعث شد تا در سال 1388 و همزمان با برگزاری بیست و هشتمین دوره جشنواره تئاتر فجر، 15 عنوان کتاب در بخش‌های مختلف هنر نمایش توسط انتشارات نمایش چاپ شود.
29- اتفاق مهم بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر (1389)‌ میزبانی این رخداد از دو کارگردان بزرگ عرصه تئاتر در حوزه بین‌الملل بود. «رومئو کاستلوچی» از ایتالیا و «پیتر اشتاین» کارگردان بزرگ آلمانی علاوه بر اجرای دو اثر در این دوره از جشنواره، کارگاه‌های علمی و عملی متعددی را جهت انتقال دانش روز این هنر برای مخاطبان و به ویژه دانشجویان هنرهای نمایشی کشور برگزار کردند.
30- شناخته شدن و به شهرت رسیدن جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در بین رویدادهای تئاتری جهان، مساله توسعه و همکاری هنرمندان تئاتر کشورمان با همتایان خود در سایر کشورهای جهان را بیش از پیش عیان ‌می‌ساخت. به همین مناسبت طی دوره ای سه ساله از بیست و هشتمین دوره تا سی‌امین دوره جشنواره تئاتر فجر (1388 تا 1390) شاهد برگزاری «بازار تئاتر ایران» برای تعامل هرچه بیشتر گروه‌های تئاتر ایرانی با کمپانی‌های بزرگ بین‌المللی برای تولید آثار مشترک و اجرای آثار هنرمندان ایرانی در دیگر کشورها بودیم.
31- مهمترین و به یادماندنی‌ترین اتفاق سی و پنجمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر (1395) به برگزاری مراسم بزرگداشت یکی از نام‌های بزرگ تاریخ تئاتر ایران اختصاص داشت. تجلیل از علی رفیعی، اما این بزرگداشت شیوه متفاوتی داشت.
در مراسم اختتامیه بسیاری از شاگردان رفیعی مانند افشین هاشمی، مهرداد ضیائی، فرشته صدرعرفایی، ستاره اسکندری و رویا تیموریان، محور و محتوای شخصیت، دانش و کلاس‌های علی رفیعی را با نمایشنامه‌های کوتاهی به قلم محمد چرمشیر برای مخاطبان اجرا کردند که با اقبال حاضران در مراسم اختتامیه مواجه شد.
32- دیگر اتفاق مهم جشنواره سی و پنجم تئاتر فجر(1395)، موضوعی برگزار کردن بخش بین‌الملل آثار این دوره از جشنواره بود؛ به گونه‌ای که تاکید برگزارکنندگان و دست اندرکاران این رخداد در دعوت از گروه‌های تئاتری بین‌المللی، اجرای آثار فرم‌گرا و بی‌کلام به سبب توسعه مفهوم «تئاتر فیزیکال» و معرفی آن به هنرمندان کشور به عنوان یکی از مدرن‌ترین شیوه‌های اجرای آثار نمایشی بود.
33- دیگر اتفاق مهم جشنواره سی و پنجم تئاتر فجر (1395) برگزیده شدن سه بازیگر در بخش‌های مختلف جشنواره در سه اثر متفاوت بود؛ اما وجه اشتراک انتخاب این سه بازیگر حضور در آثاری بود که به شیوه «مونولوگ» - تک‌گویی بازیگر – تولید شده بود.
در مراسم اختتامیه این دوره از جشنواره اصغرهمت با مونولوگ «پرتره مرد ریخته»؛ هدایت هاشمی با مونولوگ «افسانه ببر» و پارسا پیروزفر با مونولوگ «ماتریوشکا» قدرت بازیگری خود را به رخ کشیدند.
به واسطه همین قدرت بازیگری، هدایت هاشمی برگزیده بخش بازیگری مرد در مسابقه مرور تئاتر ایران شد و اصغرهمت جایزه ویژه بخش بازیگری مرد مسابقه مرور تئاتر ایران را از آن خود کرد. پارسا پیروزفر نیز به عنوان بازیگر مرد برگزیده بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره انتخاب شد.
34- سی و ششمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر (1396) با تمام فراز و فرود اتفاق‌هایش، نشان دهنده یکی از مهم‌ترین آسیب‌های ادوار مختلف جشنواره تئاتر فجر بود. جایی که به دلیل دیر اعلام شدن دبیر این جشنواره - فرهاد مهندس‌پور- روند برگزاری این رخداد با شتاب بسیاری در ماه‌های منتهی به بهمن ماه برگزار شد که همین شتاب به کاسته شدن از کیفیت این رخداد و افزایش انتقادهای فراوان منجر شد.
همچنین اعمال سلیقه‌های شخصی در این دوره از جشنواره یکی دیگر از آسیب‌های مهم این جشنواره بود که انتقادهای جامعه هنرمندان، منتقدان و همچنین مخاطبان تئاتر را در پی داشت.
35- در کنار به ثبت رساندن یکی از ضعیف‌ترین ادوار برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در گام سی و ششم (1396)؛ شاید مهم‌ترین اتفاق آن را‌ می‌توان به درخشش هنرمندان استانی و شهرستانی حاضر در این جشنواره نسبت داد.
به نظر بیشتر منتقدان و همچنین مخاطبان تئاتر، آثار شرکت کننده از استان‌ها و شهرستان‌های کشور در این دوره از جشنواره با قدرت بسیاری نسبت به آثار هنرمندان پایتخت نشین توانستند یک بار دیگر قدرت تئاتر استان‌ها را به رخ بکشند.
36- از دیگر اتفاقات به یاد ماندنی دوره سی و ششم جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر(1396) حضور بیش از 30 خبرنگار و فعال مطبوعاتی از کشورهای مختلف جهان برای پوشش این رویداد بود که در قیاس با ادوار قبلی رکورد بسیار بالایی به شمار‌می‌رفت.
در حقیقت‌ می‌توان این مهم را در راستای سیاست دیپلماسی فرهنگی دولت تدبیر و امید دانست که با افزایش تعداد حضور خبرنگاران کشورهای جهان، بیشترین انتشار اخبار حوزه جشنواره تئاتر فجر در رسانه‌های بین‌المللی را سبب شد.
37- و سرانجام آنکه سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر (1397) در روزی آغاز شد که مصادف با بیست و دوم بهمن ماه چهلمین سال پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی بود. جشنواره‌ای که این بار با تأکید دبیر این رخداد بدون برگزاری مراسم افتتاحیه و با اجرای نمایش محیطی «شدن» به کارگردانی محمد رادمنش و نویسندگی فاطمه رادمنش بود، آغاز به کار کرد.
«شدن» از آثار منتخب بخش چهل سالگی انقلاب اسلامی جشنواره سی و هفتم محسوب می‌شود. این نمایش بازتاب دهنده نقش زنان در جریان پیروزی انقلاب اسلامی بود که در ساعت 16 روز دوشنبه بیست و دوم بهمن در محوطه تئاتر شهر زنگ آغاز سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را به صدا درآورد.
سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با سکانداری نادر برهانی مرند در 11 بخش مسابقه ای و جنبی که از بیست و دوم بهمن ماه آغاز شده تا چهارم اسفندماه در تهران ادامه خواهد داشت.