چاپ

راه ترقی- علیرضا تابش جهانی شدن سینمای ایران را یک جهش دانست که برای آن برنامه ریزی نشده بود اما می توان آن را یک فرصت تلقی کرد و با برنامه ریزی مناسب بهره کاملی از آن برای رساندن سینمای خود به جایگاه ویژه ای در جهان برد.
تابش در مصاحبه با ایرنا درباره دلایل و آسیب هایی که مانع جهانی شدن سینمای ایران شده را بررسی و راه کارهایی ارائه کرد.
وی گفت: به گمان من سینمای ایران در بستری رقابت می کند که ورود سینماهای نوپا و افزایش تخصص‌گرایی در سینما، میزان پیچیدگی و رقابت پذیری در سینما را تحت تاثیر خود قرار داده است؛ ما در ایران تاکنون در قالب سینماهای کشورهای در حال توسعه حرکت کرده‌ایم و ادعای سینمای هم تراز سینماهای بزرگ جهان مشخصا سینمای سلطه را نداریم بلکه بیشتر در سطح سینماهای کشورهای در حال توسعه حرکت می‌کنیم و به همین دلیل تاکنون نتوانسته ایم به عنوان یک سینمای ملی با جریان مسلط سینمای تجاری رقابت کنیم و فقط به تعداد محدودی از فیلم های فرهنگی و هنری خود در سطح جهانی اتکا کردیم که این یک سهم ناچیزی از بازار بین‌المللی فیلم و سینما را نصیب ایران کرده است.

** موفقیت سینمای ایران در جهان بر تعیین ضرورت‌ها موثر نبوده است
مدیر عامل بنیاد فارابی معتقد است: هر چند سینمای ایران در سال های گذشته به ویژه در دو دهه اخیر دریافت جوایز بازار بین‌المللی و موفقیت های چشم گیر بین المللی را در کارنامه خود به ثبت رسانده است و جوایز مهمی را در جشنواره های اسکار، کن، برلین و دیگر جشنواره های معتبر بین المللی به دست آورده و در این فستیوال ها درخشیده است اما نتوانسته بر تغییر نگاه ها، توجه به ضرورت سرمایه گذاری و تلاش بیشتر در رساندن سینمای ایران به سطح جهان، موثر باشد.
«طی سال های گذشته تلاشی برای شناسایی ممیزه های خاص سینمای ایران صورت نگرفته است؛ کشورهای جهان صاحب سینما ممیزه های خاصی را برای فیلم های کشور خود تعریف کردند اما ما هنوز به این موضوع نپرداخته ایم. سینمای ایران در سطح جهانی می درخشد در حالی که هنوز نتوانسته‌ایم به عنوان یک کار جامع ممیزه های خاص سینمای ایران را پیدا و بر روی آنها کار کنیم و یا سرمایه گذاران را ترغیب و در بازارهای بین المللی برای آن تبلیغات کنیم؛ شناسایی این ممیزه ها برای سینمای ایران بسیار اهمیت دارد از این منظر هم که سینمای ایران در رقابت با سایر سینماهای موفق در سطح جهان در موضع ضعف قرار گرفته است».

** از فرصت ورود نسل جوان به جهان استفاده کنیم
تابش با اشاره به فعالیت های بین المللی گسترده نسل جوان فیلمسازان ایرانی در دوران حاضر که تمایل بسیاری به بازارهای جهانی و رشد کسب و کارهای فضای دیجیتال در سینما نشان می دهند، این وضعیت را فرصت مهمی در جهانی شدن خواند و افزود: نسل جوان تاکنون ورود بسیار خوبی به سینما داشته است که باید به طور مناسب هدایت شود. کسب و کارهای نوپا در سینمای ایران به ویژه در رشد تکنولوژی اینترنتی فرصت هایی است که ما نباید به سادگی از کنار آن ها بگذریم و باید برای آن برنامه ریزی داشته باشیم؛ به عنوان مثال در اسفند ماه سال گذشته تفاهم نامه ای با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای ایجاد مرکز نوآوری و شتاب دهی سینما امضا کردیم و قرار است در این مرکز تلاش کنیم تا ضعف ها شناسایی شوند و برای ساخت فیلم های جذاب و برای اینکه زنجیره سینما به صورت کامل شکل بگیرد اقدام کنیم؛ به این معنا که از مرحله ایده، تولید، پیش و بعد از تولید ورود سینمای ایران به بازارهای مختلف برنامه ریزی کنیم که امیدوارم در نیمه سال جاری بعد از انجام مطالعات این مرکز و مذاکراتی که با صنوف سینمایی مختلف انجام می شود برنامه ها آماده اجرا شوند.

** سینمای ایران در جهان با جهش مواجه بوده است
مدیرعامل بنیاد فارابی در پاسخ به این سوال که سینمای ایران چند سال تا جهانی شدن فاصله دارد خاطرنشان کرد: این یک حرکت بطئی است و به صورت ناگهانی اتفاق نمی افتد؛ در ابعاد مختلف وضعیت فعلی سینمای ایران با یک جهش نسبت به گذشته مواجه شده است اما اگر حساب شده در بخش خصوصی و حاکمیتی پیش نرویم و اگر نگاه درست به آسیب هایی که سینمای ایران را تهدید می کند نداشته باشیم و توجه و برنامه ریزی نکنیم همین روند جهشی نیز ادامه نمی یابد و حتی ممکن است رشد آن متوقف شود.

** تولیدکنندگان فقط به سود در تولید فکر می‌کنند
« مسئله‌ای که متاسفانه طی این سال‌ها به آن توجه نشده اقتصاد سینما است در حالی که ساز و کار اقتصادی زبان هر صنعت، کسب و کار و لازمه فعالیت های بین المللی است اما مدل رایج آن در سینمای ایران در وضعیت موجود فقط مساله سود در تولید است که به عنوان یک آسیب سینمای ما را تهدید می کند؛ بیشتر تولید کنندگان در سینمای ایران چون سود خود را در تولید یک اثر سینمایی می بینند به ابعاد اقتصادی بازار فیلم خود، پخش و بازاریابی، معرفی درست فیلم، ساخت تریلر جذاب از فیلم، فضا سازی در فضای مجازی یا کسب درآمد های جانبی از فیلم فکر نکرده و برای آن برنامه ریزی نمی‌کنند و صرفاً به سود خود در تولید می اندیشند که این یک آسیب جدی است که سینمای ایران را تهدید می کند».

** وظیفه اصلی نهادهای حمایتی تسهیل گری است
تابش با بیان این که سینما و فیلم در کشور ما به شکل یک زنجیره ارزش که تخصص ها و کسب و کارهای مختلف را در بر می گیرد به درستی نگاه نشده است، گفت: اگر بخواهیم دقیق‌ تر به موانع جهانی شدن سینمای ایران نگاه کنیم به علت کثرت موضوعات باید آنها را در چند دسته مختلف طبقه بندی و به طور کلی این موانع را بررسی کنیم.
«در سطح حاکمیت، نهادهای حمایتی سینما طی سال های گذشته صرفاً برخی از روند های پیشین را ادامه داده است و وظیفه اصلی که تسهیل گری است را کمتر مورد توجه قرار داده اند و بیشتر به حمایت مستقیم پرداخته اند».
وی با تاکید بر لزوم به روز رسانی وظایف این نهادها، گفت: همین به روز نبودن برخی قوانین در حوزه محصولات سینمایی از دیگر مشکلات سینمای ایران است و این به روز رسانی باید متناسب با رشد تکنولوژی های جدید باشد و همچنین باید برای ابعاد حقوقی نیز فکری جدی شود.
تابش با ابراز تاسف از جدی گرفته نشدن «اعتبار جهانی که سینمای ایران طی سالهای گذشته به دست آورده است و نیز استفاده نشدن راهبردی از این اعتبار»، گفت: در حالی که هر سینمایی در جهان اگر این اعتبار را به دست آورده بود می توانست گام‌های بسیار بزرگی در اقتصاد جهانی سینما بردارد.

** بودجه به صنایع خلاقی چون سینما داده نمی شود
مدیر عامل بنیاد فارابی معتقد است: در حوزه کلان، بودجه‌ای که دولت به موضوعات زیربنایی به ویژه صنعت در کشور اختصاص می دهد و به شکل کافی به بخش فرهنگ اختصاص پیدا نمی کند بنابراین همیشه از یک ضعف در بخش بودجه صنایع خلاق به ویژه سینما رنج می بریم و همچنین در تدوین برنامه های توسعه ای کشور به ویژه در بخش صادراتی برنامه های توسعه به سهم بالقوه سینما طی سال های گذشته به درستی توجه نشده است و توجه کافی در حاکمیت به اهمیت و سهم سینما در معرفی واقعیت‌های ایران در حوزه بین الملل و کسب اعتبار جهانی نسبت به آن وجود ندارد که البته می توانیم آن را جبران کنیم.
« در ساختار موجود سینمای ایران در بخش خصوصی می‌توان به این نکات اشاره کرد که روحیه کار جمعی و اعتماد متقابل در اصناف سینمایی ما وجود ندارد؛ ما خیلی بلد نیستیم کار جمعی انجام دهیم تا به موفقیت برسیم و در استفاده از فناوری هایی که در تولید باید به کار گرفته شود ضعف داریم و همینطور شناخت اشتباه از سینمای دیجیتال محدود ساختن آن به فرایند تولید از دیگر مشکلات سینمای ایران محسوب می شود».

** سینمای دیجیتال فقط به معنای تولید آثار نیست
تابش در مورد کاربردهای متنوع سینمای دیجیتال گفت: وقتی از سینمای دیجیتال سخن به میان می آوریم تصور می کنیم دیجیتال باید فقط در خدمت تولید باشد در حالی که دیجیتال در بخش پخش و بازاریابی، تبلیغات، کسب و کارهای نوپا و پلت فرم ها جدید در فضای مجازی به ما کمک می کند تا سینما را توسعه دهیم البته ما در این زمینه نیز دارای ضعف هایی هستیم همینطور این مشکلات در حوزه برنامه ریزی حرفه ای و عملکرد سیستماتیک در بخش خصوصی نیز وجود دارد.
« سینماگران ما آشنایی کافی با قواعد بازی در عرصه بین الملل ندارند به عنوان مثال در بازار جشنواره جهانی فیلم فجر سینماگران در بخش بازار شرکت می‌کنند اما اصول بازی حرفه‌ای در این فرآیندها را به درستی نیاموخته اند».
وی مساله دیگر در این زمینه را کمبود پژوهش های تخصصی خواند و افزود: اصولاً ما پژوهش ها به ویژه پژوهش های مبتنی بر آینده نگری را مورد توجه قرار نمی دهیم و در سینما جدی نمی‌گیریم اما امیدوارم با اهتمام سازمان سینمایی و نهادهای دیگر به مقوله پژوهش های تخصصی جدی تر نگاه شود، از سوی دیگر مزیت های رقابتی به درستی شناسایی نشده اند و به تقویت آن ها نپرداخته‌ایم در حالی که سینمای ما مزیت‌های رقابتی خاص خود را دارد به بازاریابی و تحقیق و توسعه در این زمینه توجه کافی نشده است و پروژه های سینمایی عمده بودجه خود را صرف تولید می‌کنند در حالی که می توان به بخش بازاریابی، تحقیق و توسعه بودجه بهتری را تخصیص داد که طبعاً بر اکران و جهانی شدن فیلم ها تاثیر می گذارد. ما در رعایت استانداردهای جهانی فاصله داریم و هنوز درست استانداردها را رعایت نمی کنیم.
تابش همچنین مشکل دیگر در بخش خصوصی را گزارش های مالی ارائه شده در بخش سینما دانست و افزود: این گزارش ها شفاف نیست و با یک عدم شفافیت در کسب و کارهای سینمایی مواجه هستیم.