چاپ

راه ترقی- «کنت والتس» نویسنده کتاب نظریه سیاست بین الملل سه هدف برای نگارش کتاب خود عنوان کرده است. اولین هدف والتس از تحریر آن بررسی نظریه‌های موجود درباره سیاست بین الملل و آن دسته از رویکردها به این رویکرد که دعوی اعتبار نظری دارند است. دومین قصد وی از نگارش این اثر برساختن نظریه‌ای درباره سیاست بین الملل است که نارسایی‌های نظریه‌های موجود را چاره سازد و در نهایت سومین نیت این کارشناس مسائل بین الملل، بررسی بعضی از کاربردهای این نظریه است.

والتس در این کتاب شمشیر خود را برای مدافعان نظریات تقلیل گرا از رو بسته است. وی به طور مفصل به مدافعان این نظریات تاخته و آنها را به باد انتقاد گرفته است. وی در همین رابطه تقلیل‌گرایی در نظریات، سیاست بین‌الملل را فروکاستن مسائل سیاست بین الملل به دولت‌ها یا حتی سطحی پایین‌تر از دولت‌ها می‌داند. به زعم او این نگرش از علوم تجربی و زیست‌شناسی وارد علوم سیاسی و اجتماعی شده و وی مصرانه معتقد است این نگرش در فهم مسائل بین المللی کارایی لازم را ندارد.

او در کتابش به طور مفصل روش‌های تقلیل‌گرا را نقد می‌کند و نشان می‌دهد آنها در فهم علت مسائل سیاست بین‌الملل ناتوان هستند. والتس پس از نقد این روش‌ها رویکرد سیستمی را پیش می‌کشد و هواداری خود را از این رویکرد عیان می‌کند. این صاحب‌نظر عنوان می‌کند که مساله تقلیلی یا سیستمی بودن نظریات در نحوه آرایش موضوعات است و نباید آن را بر اساس چیستی موضوع ارزیابی کرد.

نگرش این صاحب‌نظر آمریکایی در نظریات سیاست بین‌الملل سیستمی است. به باور او نظریه سیستم‌های بین المللی با نیروهایی سروکار دارد که در سطح سیستمی عمل می‌کنند، نه ملی:

نظریه سیاست بین‌الملل باید همانند یک داستان حول محور شخصیت‌های اصلی داستان نوشته شود، و بر مدار قدرت‌های بزرگ هر عصر نوشته شود. مانند هر سیستم خودیاری دیگر، در سیاست بین‌الملل نیز واحدهایی که بیشترین توانمندی را دارند صحنه بازی خود و دیگران را می‌گردانند. در نظریه‌های سیستمی ساختار مفهومی مولد است و ساختار سیستم از تعامل اجزای آن به‌دست می‌آید.

والتس به نوعی تعادل در سیاست بین الملل باور دارد. در همین کتاب وقتی تحلیلی از ظهور اتحادیه اروپا ارائه می‌کند آن را راهکاری برای توانمندی دولت‌های ضعیف و پراکنده اروپایی در مقابل قدرت‌های دنیا می‌داند: وی در همین رابطه می‌نویسد:

تا وقتی دول اروپایی قدرت‌های بزرگ جهان بودند وحدت آنها به یک رؤیا می‌مانست. سیاست قدرت‌های بزرگ اروپایی معطوف به مدل بازی با حاصل جمع صفر بود. هر قدرتی باخت دیگری را برد خود می‌دانست. وسوسه همکاری برای رسیدن به منافع دو جانبه هر دولتی را نگران و متمایل می‌کرد تا از این همکاری سرباز بزند [....] ظهور دو ابرقدرت روسیه و آمریکا موقعیتی ایجاد کرد که مجال همکاری گسترده‌تر و مؤثرتر میان دول غربی فراهم شد.

هرچند این کتاب در دهه 1970 منتشر شده، اما بسیاری از مباحث آن برای جامعه ایران جذاب است. اهمیت گفته‌های والتس از آن جهت است که در زمانه نگارش آن هنوز جهان از وضعیت دو قطبی خود خارج نشده بوده و شوروی به عنوان یکسوی کشمکش‌های بین المللی اثرگذار بوده است.

این کتاب در نه فصل و در 479 صفحه توسط «نشر نی» و با ترجمه عباس زمانیان به فارسی چاپ شده است.