چاپ

راه نو- السفير (لبنان) در تحليل خود به قلم مصطفي اللباد از آشکار شدن نشانه هاي تنش ميان ايران و آمريکا با توجه به ترکيب کابينه ترامپ و تمديد تحريم ها سخن مي گويد.
زود است درباره رويکرد رئيس جمهور جديد آمريکا دونالد ترامپ در قبال ايران قاطعانه سخن بگوييم گرچه تبليغات انتخاباتي او شاهد حملات بي وقفه درباره توافق "بد" هسته اي امضا شده از سوي دولت رو به پايان باراک اوباما با ايران بود. بايد گفت توافق هسته اي ميان شش ابرقدرت و ايران در راستاي ديدگاه دولت اوباما مبني بر اين که اين توافق منافع گوناگون آمريکا را محقق خواهد ساخت، صورت گرفت. در نتيجه دفاع اوباما از توافق هسته اي در داخل و خارج از آمريکا دفاع از منافع اين کشور بود و نه از ايران و حقوق آن کشور يا حتي دفاع از توافق هسته اي با تهران. اين توافق، ايران را از دستيابي به سلاح هسته اي در مدت زمان درج شده در توافق يعني پانزده سال از طريق تضمين ها و نظارت بين المللي، بازمي دارد. همچنين اين توافق بازارهاي داراي امکانات بالاي ايران را به روي شرکت هاي عظيم آمريکايي گشوده است. اين هدف در دوران تحريم هاي تحميلي بر ايران و تدابير حمايتي تجاري که ايران در مقابله با آن ها به کار گرفته بود، تحقق يافتني نبود. گشايش بازارهاي ايران به روي شرکت هاي بزرگ معادله هاي قدرت اقتصادي در داخل ايران را به نفع جريان اصلاح طلب اين کشور در مقابله با سپاه پاسداران تغيير مي دهد و در نتيجه معادله هاي سياسي در داخل ايران به طور کامل دگرگون مي شود. با وجود فايده هاي ذکر شده، امضاي توافق هسته اي با ايران دو نشانه جديد از تنش زايي ميان رئيس جمهور منتخب آمريکا دونالد ترامپ و ايران نمايان مي شود که عبارت است از: نخست، گروه همکاران ترامپ و دوم تمديد قانون تحريم که کنگره عليه ايران تصويب کرد.

تيم ضد ايراني ترامپ
ترکيب گروه همکاران رئيس جمهور منتخب از رويکردها و نشانه هاي سياسي در آينده خبر مي دهد. مايک پومپئو به عنوان رئيس سازمان اطلاعات مرکزي (سيا) انتخاب شده است که مخالفتش با توافق هسته اي مشهور است. اننصاب وي به اين سمت نشانه اي بر شواهد تنش زايي آشکار با ايران محسوب مي شود. همچنين انتخاب مايکل فلين به عنوان مشاور امنيت ملي، شخصي که دشمن ايران است؛ مي توان نشانه ديگري از تنش زايي دانست. همچنين جيمز ماتيس، که در کابينه ترامپ وزير دفاع خواهد بود اعتقاد دارد ايران از گروه تروريستي "داعش" براي گسترش نفوذ خود سوء استفاده مي کند. انتصاب اين شخص نيز، نشانه قطعي تنش زايي است. اما سه نامزد مقام وزير امور خارجه (رودي جولياني، جان بولتون و ميت رامني) نيز با ايران دشمني دارند. اين يعني گروه همکاران ترامپ در امور امنيتي، دفاع و سياست خارجي با ايران و سياست هاي اين کشور دشمني خواهند کرد.

تمديد تحريم هاي آمريکا عليه ايران
شاخص دوم در رويارويي آتي آمريکا با ايران، در تصويب پيش نويس قانون تمديد تحريم هاي تحميلي آمريکا عليه ايران در روز پنجشنبه گذشته از سوي کنگره و ارسال آن به رئيس جمهور اوباما براي امضا، نمود مي يابد و در نتيجه تصويب آشکار (٩٩ رأي موافق در برابر هيچ رأي مخالف) براي تمديد
تحريم هاي ايران به مدت ده سال آينده صورت گرفت که در بردارنده تحريم هاي بانکي و تحريم ها در عرصه انرژي و امور دفاعي است. انتظار مي رود اوباما پيش نويس قانون را امضا کند و از وتو کردن آن با توجه به رأي قاطع در کنگره، خودداري کند. قانونگذاران آمريکايي مي گويند تمديد تحريم ها اهرم تازه اي به دست دولت آمريکا مي دهد اما در عين حال، توافق هسته اي با ايران را نيز نقض نمي کند. در انگيزه ايران در محترم شمردن و اجراي مفاد توافق هسته اي چشم داشتن به منافع اقتصادي لغو تحريم هايي بود که عليه اين کشور برقرار شده بود. اکنون تمديد تحريم ها عليه ايران از ديدگاه اين کشور به معناي اين است که واشنگتن فريبکاري مي کند و آنچه را که در مراحل پيشين بر سر آن گفتگو شده است در عمل نقض مي کند.

آينده برجام
شايد مسايل در ظاهر آسان به نظر برسد چون رئيس جمهور آمريکا از اختيارات قانوني لازم براي لغو توافق هسته اي برخوردار است اما مسائل به اين سادگي نبود و از پيچيدگي خاصي برخوردار است. توافق هسته اي تنها ميان آمريکا و ايران نبوده بلکه توافقي بين المللي چند جانبه بوده که فراتر از تمام اين ها قطعنامه شوراي امنيت نيز آن را تأييد کرده است. حتي اگر ترامپ توافق را لغو کند، اين توافق پابرجا باقي خواهد ماند و از سوي پنج کشور ديگر الزام آور محسوب مي شود: روسيه، چين، آلمان، فرانسه و انگليس. به علت ويژگي بين المللي و دخيل بودن سازمان ملل در آن، مسئله به روابط ميان واشنگتن و تهران محدود نمي شود بلکه به روابط آمريکا با مسکو، پکن، برلين، پاريس و لندن نيز مربوط مي شود. فراتر از تمام اين ها، بنگاه هاي اقتصادي داخلي آمريکا از توافق با ايران به علت تمايل براي بهره برداري از مزاياي توافق استقبال مي کنند. پس چنانچه فرض بگيريم ترامپ با وجود تمام اين ها به اقدام براي لغو توافق هسته اي با ايران به صورت يک جانبه روي آورد در آن زمان در را به روي اين پرسش باز خواهد کرد که چگونه آمريکا مي تواند ايران را از توسعه برنامه هسته اي خود بازدارد؟ پاسخ اين است که به احتمال بيش از يک راه براي انجام اين اقدام در اختيار دارد: جنگ مستقيم با ايران که به طور کامل نامحتمل است اما محروم ساختن ايران از نتايج توافق در سطح منطقه اي و تنگ کردن محاصره اقتصادي براي تضعيف اوضاع داخلي اين کشور، از قرار گزينه احتمالي آمريکا در دوران رياست جمهوري ترامپ است.