چاپ

راه نو- مهدي مطهرنيا، تحليلگر مسائل بين الملل در گفتگو با خبرنگار آريا در پاسخ به اين سوال که آيا تمديد تحريمهاي ده ساله آمريکا عليه ايران ناقض برجام است؟ گفت: تمديد تحريمهاي موسوم به داماتو در عنوان خود پيام خاصي را به مخاطب انتقال مي دهد. در مرحله نخست اين پيام وجود دارد که اين تحريمها تحريمهاي جديدي نيست بلکه استمرار تحريمهاي گذشته است که در دو مجلس آمريکا با اکثريت آرا بالغ بر دوسوم به تصويب رسيد. لذا تمديد طرح داماتو بر عليه جمهوري اسلامي ايران تحريم جديدي در مرحله نخست نيست و از اين جهت ناقض برجام محسوب نمي شود. دوم آنکه طرح داماتو در زماني که برجام پذيرفته شده است و در ماه هاي پس از پذيرش برجام نيز در ارتباط با جمهوري اسلامي ايران قابل اجرا بوده و به عبارتي اجرا مي شده است. لذا جز پيش شرط هاي پذيرش برجام و برداشته شدن آنها نبوده است. سوم آنکه بر اساس آنچه که در برجام آمده است بايد طرح داماتو در برخي از بندهاي خود مورد بازنگري و تعليق گرفته و در يک بازه زماني 2 تا 8 ساله طرح داماتو کاملا برداشته شود. لذا اين در برجام ديده شده است و از اين منظر بايد بگوييم که با توجه به برداشته شدن تحريمهاي هسته اي در برجام و الحاق برداشته شدن تحريم نفتي يعني فروش و خريد محصولات مربوط به صنعت نفت و فراورده هاي نفتي که در داماتو آمده است، برخي از اين بندها بر اساس آنچه که در برجام مورد تاکيد قرار گرفته است، بايد مورد تعليق قرار مي گرفت. لذا بايد گفت که اين بندها مورد تعليق بوده است و اکنون با تصويب آن و امضاي احتمالي آن توسط اوباما بار ديگر بايد آن بندها توسط دولت آمريکا به ويژه وزارت خارجه آمريکا مورد تعليق قرار گيرد و رسما به مبادي ذيربط اعلام شود. لذا شرايط چندان تفاوتي نکرده است و تنها يک جو تبليغاتي به وجود آمده است تا پيش از مراسم تحليف رئيس جمهور منتخب آمريکا زمينه هاي فشار رواني بر طرح برجام به گونه اي فراهم آيد که در تهران زمينه هاي مساعدي در جهت برخورد با طرح برجام ايجاد و بواسطه فشارهاي دروني در تهران اختلال در اجراي برجام از سوي تهران آغاز شود تا اين مسئله، خود زمينه اي براي تحت فشار قرار دادن بيشتر تهران توسط واشنگتن در زمان مسئوليت ترامپ شود. لذا بايد گفت اين يک بازي بسيار پيچيده رسانه اي وحقوقي است که بايد به آن توجه جدي داشت.
وي افزود: اوباما طرح داماتو را نمي تواند وتو کند. به عبارت ديگر از منظر ظاهري اوباما مي تواند طرح را قبول نکرده و اعلام وتو نمايد اما با توجه به اينکه دو سوم نمايندگان مجلس و اکثريت بالغ بر دوسوم نمايندگان کنگره آمريکا يعني مجلس نمايندگان و سنا با اکثريت قاطع و تنها با يک راي مخالف سندرز، اين طرح را به تصويب رسانده است، وتوي آن مي تواند براي اوباما بسيار هزينه آور باشد. لذا به نظر مي رسد اوباما آن را اجرا خواهد کرد. اما جان کري و وزارت امور خارجه بندهايي از اين قانون را که مربوط به خريد و فروش نفت و فراورده هاي نفتي از سوي ايران را که در برجام آمده است، مورد تعليق قرار خواهند داد.
اين استاد دانشگاه در خصوص واکنش ايران در قبال تمديد طرح داماتو نيز گفت: مجلس واکنش خود را با تصويب طرح دو فوريتي تابش و طرح سه فوريتي جناح نومحافظه کار مجلس به انجام رسانده است. از سوي ديگر دولت تلاش داشته است با صبوري و شفاف سازي فضاي مربوط به آنچه که داماتو خوانده مي شود، از طريق مجاري اندک ولي موثر خود در شبکه هاي اجتماعي وارد عمل شود. آنچه که مسئولين دفتر حقوقي رئيس جمهور و وابستگان به طيف مذاکره کنندگان دستگاه ديپلماسي به طور غيررسمي و گاه رسمي بيان داشته اند، در واقع در برگيرنده تلاش آنها براي روشن کردن آن بندهايي است که در ارتباط با داماتو در برجام مورد توجه است. لذا بايد گفت که دولت و ملت ايران بايد قاطعانه از اصول و ارزش هاي خود دفاع و در عين حال خردورزي سياسي در انجام چنين دفاعي را مورد تعمق قرار دهند. دفاع خردورزانه از اين اصول و ارزش ها جايگاه ويژه اي را مي تواند پيدا کند. لذا بايد گفت ملت ايران در قالب مجلس شوراي اسلامي و حتي رهبري نظام جمهوري اسلامي ايران به عنوان بالاترين مقام در پي تاکيد بر اصول و ارزش ها هستند و دولت نيز در پي ايجاد فضاي مناسب در جهت اجرايي شدن آنها منطبق با قواعد و واقعيت هاي موجود است.
اين تحليلگر سياسي در پاسخ به اين سوال که آيا ايران براي تصميم گيري نهايي درباره برجام بايد منتظر تصميم ترامپ بعد از آغاز رسمي رياست جمهوري او باشد؟، گفت: ترامپ يک بازي پيچيده را آغاز کرده است و ترامپ به تنهايي مطرح نيست. تيم جديد و نژاد پرست آمريکا که گامي آنسوتر از نومحافظه کاران به نسبت تي پارتي قرار گرفته اند در 3 اپيزود بر عليه ايران حرکت مي کنند. اپيزود نخست در کمپين انتخاباتي بود که ترامپ در ارتباط با پاره کردن برجام سخن گفت تا بتواند بيشترين آراي نومحافظه کاران ناسيوناليست آمريکا را به خود جذب کند. از طرف ديگرهم اکنون پس از پيروزي در انتخابات وي تلاش کرده از شعارهاي راديکال خود نه به طور مستقيم و توسط خود ترامپ، بلکه بيشتر توسط مشاوران و نزديکانش در باب برجام سخن بگويد و تلويحا آن را تعديل کند. اکنون که در آستانه روي کار آمدن ترامپ به عنوان رئيس جمهور آينده آمريکا هستيم، جمهوريخواهان در مجلس نمايندگان و سنا با تمديد تحريمها و تاکيد بر آن از مجراي رسانه اي و تبليغاتي تلاش دارند تا زمينه هاي مقاومت در تهران را به گونه اي ناملموس مديريت و با تحت فشار قرار دادن افکار عمومي توده ها و سپس انتقال آن به نخبگان سياسي زمينه هاي عدول از برجام را در تهران به وجود آورده و فشارهاي بين المللي موجود بر عليه ايران را بار ديگر سازماندهي کند چرا که اگر ايران از برجام خارج شود ترامپ تلاش خواهد کرد به سهولت بيشتري اجماع بين المللي بر عليه ايران را بار ديگر احيا کند. همانگونه که ترامپ بارها گفته است وي مخالف برداشتن تحريمها بر عليه ايران بوده و وي معتقد است که اگر اين تحريمها براي چندماه و حداکثر چند سال ديگر ادامه پيدا مي کرد، رژيم حاکم بر تهران سرنگون مي شد و ترامپ با اين ديدگاه وارد عمل شده است.
دکتر مطهرنيا در پايان گفت: هر رئيس جمهوري که در آمريکا به قدرت مي رسد بايد تعهدات روساي جمهور قبلي را عملياتي يا در صورت عدم موافقت با آن از مجراي قانوني در برداشتن آنها اقدام کند. لذا در آمريکا وتو يا همان چيزي شبيه به حکم حکومتي در تهران وجود دارد اما وتو نمي تواند في البداهه و در نقطه عزيمت با اراده رئيس جمهور صورت گيرد. تنها رئيس جمهور مي تواند در چارچوب مقررات و قوانين موجود و استفاده از جايگاه خود زمينه پرور ايجاد تغيير و تحول در يک کنگره موافق با خود قانوني را از مسير اجرايي آن خارج کند.