چاپ

راه نو- کاوه ال افراسيابي، در مقاله اي در يورو آسيا ريويو (آمريکا) با عنوان "بازي انتظار ايران در مورد ترامپ" نوشت:
در حالي که تا زمان روي کارآمدن دولت ترامپ در آمريکا کمتر از يک ماه باقي مانده است دولت ايران در اين فاصله زماني فقط ناظري بي طرف باقي نمانده بلکه سياستي فعال در پيش گرفته که هم عناصري از ديپلماسي رسمي و علني را در خود دارد و هم از طريق طرف هاي سوم از جمله اروپا، ترکيه و اتحاديه اروپا، ديپلماسي غير مستقيم محسوب مي شود.
البته بايد توجه داشت که هنوز معلوم نيست که دولت ترامپ چه رويکردي به ايران خواهد داشت و با توجه به سخنان ضد و نقيضي که خود ترامپ بر زبان مي آورد از جمله اولويت وي در نبرد عليه داعش که ايران نيز در آن مشارکت دارد و همچنين اظهارات مقامات گروهي از سياستمداران که سکان سياست خارجي وي را بر عهده خواهند داشت، مي توان گفت سياست دولت آينده آمريکا در قبال ايران ترکيبي از ستيزه جويي و نرمخويي خواهد بود. گماردن رکس تيلرسون عملگرا به عنوان وزير خارجه، با سياست گفتگو و حتي بهبود روابط ميان واشنگتن و تهران سازگاري دارد اما برگزيدن مايک فلين جنگ طلب به سمت مشاور امنيت ملي که به ايران هراسي و اسلام هراسي شهرت دارد، نگراني مقامات ميانه رو آمريکا را که تا حدودي از انتصاب جيمز ماتيس به سمت وزير دفاع خشنود شده اند چون وي ديدگاه معتدل تري در زمينه سياست خارجي دارد، برانگيخته است.
پرسش مهمي که اکنون مطرح است اين است که هنگام مطرح شدن مسئله ايران، ترامپ به سخن کداميک از اعضاي کابينه خود گوش فرا خواهد داد. نکته مهم ديگر اين است که آيا ترامپ سياست مسنجم و مشخصي خواهد داشت يا اين که همانند "ژانوس" خداي اسطوره اي رم باستان دو چهره خواهد داشت به اين معني که همزمان به رويارويي با ايران دامن خواهد زد و در عين حال در جهت همکاري با ايران گام برخواهد داشت.
نبايد فراموش کنيم که در دوران رياست جمهوري باراک اوباما نيز سياست آمريکا در قبال ايران ترکيبي از همکاري و سيتزه جويي همزمان بود که در عرصه روابط بين الملل از آن تحت عنوان "ترکيبي از انگيزه ها" ياد مي شود. نمونه بارز چنين رويکردي را مي توان (الف) در اجراي توافق هسته اي بين دو طرف مشاهده کرد که با شکوه و شکايتي که ايران از کم کاري آمريکا در زمينه اجراي اين توافق دارد همراه است و (ب) ايران و آمريکا در موصل عليه تروريست هاي دولت اسلامي مي جنگند و مشاوران نظامي دو کشور در ميدان مشترک نبرد حضور دارند.
در ايران اين اميدواري وجود دارد که ترامپ به وعده انتخاباتي خود مبني بر پاک کردن افتضاح برجاي مانده از دوران اوباما به علت نبرد همراه با ترديد عليه دولت اسلامي عمل کند و با افزايش مشارکت خود در اين نبرد به ائتلاف ضد "دولت اسلامي" که ايران، روسيه، ترکيه و سوريه در آن عضويت دارد، ملحق شود.
در واقع هيچ دليلي وجود ندارد که آمريکا از پيوستن به گفتگوهاي سه جانبه ايران، ترکيه و روسيه که به تازگي در مسکو صورت گرفت و نشان داد که ترکيه مصمم است با ديگر قدرت هاي منطقه براي ريشه کن کردن آفت تروريسم همکاري کند، ملحق نشود. به اين ترتيب سياست جديد آمريکا در قبال ايران بايد با سياست آمريکا در قبال ترکيه همسو شود و اين کار به اتخاذ رويکردي تازه از سوي واشنگتن درباره ترکيه نياز دارد.
به گفته عباس ملکي از معاونان پيشين وزارت امور خارجه ايران، آقاي حسن روحاني رئيس جمهور ايران بايد با ارسال نامه اي به ترامپ اهداف سياست خارجي ايران را براي وي تشريح کند. اين پيشنهادي مناسب و به موقع است و مي تواند نقش نشان دادن زود هنگام شاخه زيتون را ايفا کند چون مشخص خواهد کرد که ايران چه اهدافي دارد و اين که در جهت صلح و ثبات منطقه اي گام بر مي دارد. ترامپ بايد در همان ماه هاي نخست زمامداري خود کنگره را از موضع خود در قبال توافق هسته اي با ايران آگاه و در زمينه هاي ديگري همچون فروش هواپيماهاي مسافربري از سوي شرکت بوئينگ به ايران که پيش از اين نظري مساعد درباره آن ابراز داشته، تصميم گيري کند. اين قرارداد به همراه قراردادهاي ديگر، هم به نفع آمريکا و هم به سود ايران است و مي تواند زمينه را براي بهبود مناسبات ديپلماتيک بين دو کشور که امروزه از داشتن مناسبات اقتصادي با يکديگر محروم هستند، هموار کند. تلاش در تقويت اين گونه مناسبات مي تواند نقش مهمي در بهبود روابط آشوب زده دو کشور بازي کند.
آقاي روحاني در نامه اي که براي ترامپ مي نويسد مي تواند از گفتگوي جديد امنيتي بين دو کشور سخنان به ميان آورد همان طور که دو کشور درباره امنيت عراق با يکديگر همکاري کردند مي توانند دامنه اين گفتگوها را گسترش دهند تا افغانستان و سوريه را نيز در بر بگيرد. دولت هاي ايران و آمريکا هر دو از قاچاق مواد مخدر از افغانستان به کشورهاي خود در عذاب هستند و همين مسئله نيز مي تواند زمينه را براي گفتگوهاي چند جانبه و دوجانبه بين دو دو طرف فراهم کند. اوضاع در يمن و ضرورت پايان بخشيدن به آدمکشي بي خردانه در اين کشور از جمله ديگر نقاط مهمي است که آقاي روحاني مي تواند در نامه فرضي خود به ترامپ به آن اشاره کند.
عباس ملکي در سخنان خود با درايت خاصي به دولت ايران توصيه کرده است که از دست زدن به هرگونه اقدام تحريک آميز که ممکن است موجبات نگراني ترامپ از ايران را فراهم آورد، خودداري کند. با توجه به اين که ترامپ سرگرم مسايل ديگري در حوزه داخلي و خارجي است، بهتر است که ايران همين "بازي انتظار" را که براي پي بردن به نيات و اهداف ترامپ در پيش گرفته است ادامه دهد و از وارد شدن به هر نوع "بازي رويارويي" با آمريکا خودداري و رويکردي مبتني بر دوستي، انعطاف پذيري و پذيرا بودن که در راستاي منافع ملي خود ايران است در برخورد با واشنگتن در پيش بگيرد.