چاپ

راه نو- وال استريت ژورنال نوشت: دولت دونالد ترامپ، رئيس جمهور جديد آمريکا، به دنبال راهي است تا بين ايران و روسيه شکاف ايجاد کند و پيوندهاي بين آنها را از بين ببرد.
اين نشريه آمريکايي نوشت: رئيس جمهور آمريکا با هدف پايان دادن به جنگ سوريه و تقويت مبارزه با گروه دولت اسلامي(گروه تکفيري صهيونيستي داعش) به دنبال راهکارهايي براي شکستن پيوندهاي نظامي و ديپلماتيک روسيه با ايران است.
به گفته منابع مطلع، هدف از اين راهبرد نوظهور تلاش براي تطبيق دادن وعده هاي ضد و نقيض دونالد ترامپ مبني بر بهبود رابطه با ولاديمير پوتين و به چالش کشيدن تهاجمي حضور نظامي ايران- يکي از متحدان اصلي مسکو- در خاورميانه(غرب آسيا) است.
يک مقام ارشد دولت (آمريکا) گفت که کاخ سفيد در خصوص روسيه دچار توهم و خيال واهي نشده است يا اين که پوتين را يک «پسر گروه کُر» نمي پندارد. اين در حالي است که ترامپ در روزهاي اخير اظهارات ضد و نقيض زيادي درباره رهبر روسيه داشته است. اما اين مقام دولتي گفت که دولت (ترامپ) روسيه را مثل شوروي سابق يک تهديد موجوديتي نمي داند و اين که ترامپ خود را متعهد مي داند که ايران را مهار کند.
اين مقام( که نامش ذکر نشده است) گفت: «اگر اختلافي بين روسيه و ايران وجود داشته باشد، ما مايل هستيم که آن را کشف کنيم.»
اين راهبرد به طور کامل سيگنالهاي مبهمي را که ترامپ و تيمش در خصوص مسکو ارسال کرده اند، توضيح نمي دهد، سيگنالهايي که متحدان آمريکا و رهبران جمهوريخواه کنگره را نگران کرده است.
چند روز بعد از اين که نيکي هيلي، سفير آمريکا در سازمان ملل، گفت که افزايش خشونتها در شرق اوکراين «محکوميت قاطع و روشن اقدامات روسيه» را مي طلبد، مايک پنس، معاون رئيس جمهور، گفت که واشنگتن ممکن است تحريم هاي مسکو را در صورت همکاري اش با آمريکا در جنگ با داعش لغو کند.
ترامپ خودش نيز در مصاحبه با فا کس نيوز در پاسخ به اين سوال که پوتين قاتل است، گفت: « شما فکر مي کنيد کشور خودمان بيگناه است.»
اما کساني که در بحثهاي اخير سياستگذاري دولت ترامپ حضور داشته اند، مي گويند، يک تمرکز خاص بر تلاشها براي ايجاد شکاف بين روسيه و ايران وجود دارد. يک مقام ارشد اروپايي که در هفته هاي اخير با مسئولان شوراي امنيت ملي ترامپ بحث و گفتگو داشته است، گفت: « قطعاً بين روسيه و ايران فاصله وجود دارد. اما آنچه که معلوم نيست اين است که پوتين در ازاي تضعيف کردن اتحادش با ايران چه طلب خواهد کرد.»
اما متقاعد کردن پوتين به فاصله گرفتن از تهران بسيار دشوار خواهد بود و شماري از کارشناسان روس در واشنگتن مي گويند که چنين کاري هزينه سنگيني خواهد داشت و در ميان متحدان غربي آمريکا ولوله ايجاد مي کند. ترامپ اولين رئيس جمهور آمريکا نيست که مي خواهد چنين راهبردي در پيش بگيرد: دولت اوباما نيز چهار سال تلاش کرد روسيه را از ايران دور کند، به ويژه در سوريه، اما ديديم که عمليات نظامي اين دو کشور تشديد و رژيم سوريه تقويت شد.
ديميتري سيمس، کارشناس روس و رئيس مرکز منافع ملي در واشنگتن، گفت: «اگر کرملين قرار باشد صادرات تسليحات خود را به ايران کاهش دهد، توقع دارد که تحريمهايش به طور قابل ملاحظه کاهش يابد. روس ها به غذاي رايگان اعتقادي ندارند.»
مسکو براي بهبود رابطه با واشنگتن تحت امر دولت ترامپ ابراز تمايل کرده است اما در عين حال در ماههاي اخير قصد خود را براي ادامه همکاري با ايران نيز نشان داده است. روسيه و ايران يک اتحاد محکم نظامي در سوريه در سالهاي اخير داشته اند. کرملين يکي از بزرگترين تامين کنندگان سامانه هاي تسليحاتي و تجهيزات هسته اي ايران است. اما دولت ترامپ در تلاش است از چيزي بهره برداري کند که مقامات آمريکايي، اروپايي و عرب آن را اختلافات بالقوه بين روسيه و ايران بر سر راهبرد آينده درباره سوريه و خاورميانه (غرب آسيا) مي بينند.
روسيه، ايران و ترکيه در هفته هاي اخير در تلاش براي پايان دادن به جنگ شش ساله سوريه مذاکراتي داشتند. شرکت کنندگان در اين نشست ها که بدون حضور آمريکا برگزار شد، مي گويند، روسها در خصوص بحث درباره آينده اي بدون بشار اسد نسبت به ايراني ها بازتر به نظر مي رسيدند. يک جناح با حمايت روسيه در مذاکرات ايده تدوين قانون اساسي جديد سوريه و انتقال تدريجي (قدرت) از اسد را مطرح کرد. پوتين با حملات هوايي در هجده ماه گذشته موفق شده است رژيم اسد را از فروپاشي نجات دهد. اما به گفته مقامات، کرملين به تثبيت حضور طولاني مدت خود در سوريه علاقمند است و الزاماً اسد را يک شريک هميشگي نمي داند. اما ايران بشار اسد را شريک اصلي خود مي داند و براي انتقال تسليحات و کمک به دوستان خود در لبنان و سرزمين هاي فلسطيني به او نياز دارد.
هر رهبر عرب، حتي کسي که به اسد نزديک باشد، در آينده سوريه بعيد است تا اين حد مواضع خود را به تهران نزديک کند. دولت اوباما نيز راهبرد فاصله انداختن بين روسيه و ايران را دنبال کرد. او در دوره نخست رياست جمهوري اش توانست ديميتري مدودف، رئيس جمهور وقت روسيه، را به حمايت از تحريم هاي سخت عليه ايران در سازمان ملل وادارد. مسکو همچنين تحويل سامانه دفاع موشکي به تهران را به تعويق انداخت. اوباما نيز در عوض، استقرار سامانه موشکي در اروپا را که روسيه تهديدي براي خود مي دانست، متوقف کرد.
تنش بين روسيه و آمريکا بعد از به قدرت رسيدن مجدد پوتين در سال 2012 و اشغال جزيره کريمه در سال 2014 شدت پيدا کرد. آمريکا و اتحاديه اروپا با اعمال تحريم هاي مالي عليه روسيه واکنش نشان دادند. شماري از کارشناسان روسيه در واشنگتن مي گويند که پوتين در ازاي هر حرکتي براي فاصله گرفتن از ايران هزينه سنگين طلب خواهد کرد. علاوه بر لغو تحريم ها، او تضمين مي خواهد که آمريکا از عمليات نظامي اش در اوکراين انتقاد نکند و از توسعه ناتو در مرزهاي روسيه دست بردارد.
موسسه مطالعات جنگ در واشنگتن در گزارشي که روز جمعه منتشر کرد، هشدار داد که حتي اگر مسکو از تهران فاصله بگيرد، اين به مهار نفوذ گسترده ايران در نهادهاي اقتصادي، نظامي و سياسي سوريه منجر نمي شود. طبق اين گزارش« هر گونه تلاش آمريکا براي محدود کردن ايران در سوريه از طريق روسيه بي ترديد به شکست منتهي مي شود.»