چاپ

راه نو- آذر ماه سال گذشته بود که اعضاي اوپک براي اولين بار تصميم به کاهش سطح توليد نفت و اجراي طرح فريز نفتي گرفتند. البته با ديپلماسي «بيژن نامدار زنگنه » وزير نفت ، ايران از اجراي اين طرح مستثني شد تا بتواند به سطح توليد نفت قبل از تحريم ها برگردد.
هدف کشورهاي عضو اوپک از اجراي طرح فريز نفتي اين بود که مازاد ذخاير نفت جهاني را به ميانگين پنج سال گذشته رسانده و قيمت نفت را بالا ببرد. از آنجايي که در شش ماه اجراي اين طرح اهداف مورد نظر تامين نشد، اوپکي ها و غير اوپکي ها چهارم خرداد ماه در صد و هفتادمين نشست خود در وين، راي به تمديد اجراي اين طرح تا 9 ماه ديگر دادند. نکته حائز اهميت در اين نشست توافق نزديک به 100 درصدي اعضاي اوپک بود.
البته پيش از برگزاري اين نشست کشورهايي مانند عراق و عربستان با حمايت روسيه براي تمديد طرح فريز نفتي چراغ سبز نشان داده بودند و ايران هم که مستثني از اين قاعده است حمايت خود را از سه گزينه احتمالي نتيجه اين نشست يعني توافق بر سر ادامه طرح فريز نفتي تا 6 ماه، 9 ماه و 12 ماه اعلام کرده بود.
براساس اين توافق قرار است توليد نفت کشورها تا 600 هزار بشکه ديگر کاهش و اين محدوديت عرضه نفت به بازارهاي جهاني تا مارس 2018 به مدت 9 ماه ادامه يابد.
عده اي معتقد بودند با کاهش قيمت نفت از اوايل ارديبهشت ماه امسال، امکان ريزش قيمت ها حتي تا 39 دلار هم وجود داشت بنابراين تصميم به تمديد فريز نفتي گرفتند. در اين بين بايد ديد ادامه اين روند چه فرصت هايي را مي تواند براي حضور نفت ايران در بازارهاي جهاني داشته باشد.
«نرسي قربان» کارشناس بازار انرژي در اين رابطه مي گويد: ايران بايد خود را براي حضور در بازار جديد جهاني نفت اماده کند، بازاري که تصميم گيرنده آن اوپک نيست و معاملات 20 برابر حجم معاملات امروزي است.
وي همچنين با پيش بيني قيمت نفت پس از تمديد طرح فريز نفتي گفت: پيش بيني مي شود قيمت نفت به 55 دلار برسد .

در ادامه گفت و گوي قربان با پژوهشگر آمده است:
**سوال: گفته مي شود، کارشکني هايي وجود دارد و جرياني اجازه افزايش قيمت نفت در بازار را نمي دهد، اين اظهارات تا چه حد مي تواند درست باشد؟
** قربان: بازار آينده نفت، بازاري است که در آن 20 برابر حجم معاملات امروز معاملات نفتي انجام مي شود و بازاري شبيه به بورس ايجاد مي شود. بازاري ايجاد مي شود که روزانه چندين برابرخريد و فروشي که در حال حاضر در بازار جهاني نفت انجام مي شود، بين کشورها به عبارت ديگر بين متقاضيان و عرضه کنندگان به اجرا مي رسد.
بايد خود را براي بازاري آماده کنيم که با اصول ديگري اداره مي شود و تحت تاثير تصميمات اوپک نيست. اما درباره صحبت هايي که در رابطه با کارشکني ها براي پايين نگه داشتن نرخ جهاني نفت انجام مي شود بايد بگويم که اين اقدامات نمي تواند به صورت آني تاثير گذار باشد و ديديم که پس از اعلام توافق کشورهاي عضو اوپک مبني بر تمديد فريز نفتي تا 9 ماه ديگر قيمت نفت افزايش يافت.

**سوال: با توجه به اينکه طبق توافقات گذشته ايران معاف از اجراي طرح فريز نفتي است، اجراي اين طرح توسط کشورهايي مانند عربستان و عراق که در توليد و فروش نفت داراي جايگاه بالايي در منطقه هستند، براي ايران چه مزيتي دارد؟
**قربان: بنابر توافقي که در آخرين نشست اوپک حاصل شد، سطح توليد نفت کشورها مشخص است و نبايد بيشتر از اين سطح توليد داشته باشند. نگهداشتن توليد در يک سطح مشخص و تمديد فريز نفتي از سوي کشورهايي که جزو صادرات کنندگان عمده نفت هستند باعث مي شود با همان سطح عرضه، رقابت بيشتري ايجاد نشود. در اين بين ايران مي تواند مشتري هاي قديمي را پس بگيرد. مهم ترين مزيت اين طرح براي ايران مي تواند اين باشد که عرضه بيشتري وارد بازار نمي شود و ايران مي تواند از اين محدوديت عرضه ساير کشورها استفاده کند.

**سوال: پيش بيني شما از قيمت نفت در بازارهاي جهاني چيست؟ گفته مي شود با تمديد طرح فريز نفتي قيمت جهاني نفت افزايش پيدا مي کند، به نظر شما قيمت هر بشکه نفت به 60 دلار مي رسد؟
** قربان: پيش بيني مي کنم قيمت نفت پس از حصول توافق بين اعضاي اوپک مبني بر تمديد طرح فريز نفتي تا 55 دلار براي هر بشکه نفت افزايش يابد. البته قيمت نفت در بازارهاي جهاني تاثير پذير از يک عامل نيست.
کاهش يا افزايش قيمت نفت به عوامل مختلفي از جمله تقاضا براي فرآورده هاي نفتي بستگي دارد. اگر اقتصادي جهاني رونق داشته باشد تقاضا براي فرآورده هاي نفتي هم افزايش مي يابد و در نتيجه قيمت نفت هم رشد پيدا مي کند. حال اينکه گزارش هاي جهاني از صندوق بين المللي پول حاکي از آن است که نرخ رشد اقتصادي تا 3 درصد افزايش مي يابد ، از اين رو مي توان افزايش نرخ جهاني نفت را پيش بيني کرد از سوي ديگر با نگداشتن سطح توليد نفت، عرضه جديدي وارد بازار نمي شود بنابراين با محدوديت عرضه، قيمت افزايش مي يابد. البته تمام اين اتفاقات در بازار نفت زماني رخ مي دهد که کشورهاي عضو اوپک، توافقات انجام شده را به اجرا برسانند.

*سوال: ايران چگونه مي تواند در اين شرايط فروش خود را افزايش دهد تا درآمدهاي حاصل از نفت کشور رشد يابد؟
**قربان: همانطور که گفته شد، سطح توليد نفت کشورها مشخص است و طبق توافقات نمي توان بيشتر از آن سطح معين توليد داشت اما موضوعي که مطرح مي شود اين است که براي افزايش فروش، ايران مي تواند مصرف داخلي خود را کاهش دهد. ميزان توليد نفت در ايران روزانه بيش از سه ميليون و 800 هزار بشکه است و در حال حاضر در کشورمان بيش از يک ميليون بشکه نفت صرف مصارف داخلي مي شود که ايران مي تواند با کاهش مصرف داخلي، ميزان صرفه جويي را در بازارهاي خارجي به فروش برساند.

**سوال: اوپک اخيرا عضو جديد «گينه استوايي» را پذيرفت. آيا پذيرش اعضاي جديد مي تواند راهکاري براي افزايش قدرت چانه زني برخي از کشورهاي عضو اوپک تلقي شود؟
**قربان: توليد اين کشورها بسيار محدود است از اين رو تاثير گذاري جدي در اوپک و تصميماتي که گرفته مي شود نخواهند داشت. يعني نه تاثيرگذاري مثبت مي توانند داشته باشند و نه تاثيرگذاري منفي. براي مثال چندي پيش اندونزي از اوپک خارج شد و خروج اين کشور پيامد منفي دربرنداشت اما به طور کلي خروج کشورهايي مانند ايران، عراق و عربستان مي تواند بسيار تاثير گذار باشد.
از سوي ديگر پذيرش و ورود يک کشور به اوپک با تصميم تمام اعضاي اوپک انجام مي شود بنابراين نمي توان با قصد افزايش قدرت چانه زني يک کشور موافق را وارد اوپک کرد چراکه تمام اعضا درباره ورود عضو جديد حق راي دارند.