چاپ

راه نو- «ما قرآن را در شب قدر نازل کرديم و از شب قدر چه آگاهت کرد. شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است. در آن شب فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان براي هر کاري که مقرر شده فرود مي آيند. آن شب تا دم صبح صلح و سلام است».(سوره قدر)

شب هاي قدر بهترين فرصت براي طلب بخشش و آمرزش گناهان از خداي متعال است و پروردگار در اين شب عنايت ويژه اي به بندگان خود دارد و در واقع آن را بهانه اي جهت آمرزش مومنان قرار مي دهد تا آنها به آرامش و سعادت حقيقي دست يابند.

اين شب ها از چنان ارزش والايي در نزد پروردگار بي همتا برخوردارند که منزلت شب قدر در قرآن کريم برابر با هزار ماه و شب تعيين تقدير يکسال معرفي شده است. ائمه معصوم(ع) و بزرگان دين اسلام نيز درباره جايگاه و اهميت لحظه هاي گرانبهاي اين شب ها سخنان فراواني گفته اند، حضرت محمد(ص) در ارتباط با عظمت شب هاي قدر فرموده اند: «هرکس شب قدر را با ايمان و محاسبه بيدار ماند تمام گناهان گذشته و آينده اش بخشيده مي شود.»

امام صادق(ع) نيز مي فرمايد: «برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام مي ‏گيرد و تصويب آن در شب بيست و يکم و تنفيذ آن در شب بيست‏ و سوم.»

غسل کردن، احيا و شب زنده داري، نماز و دعا، قرآن بر سر گرفتن، استغفار و توبه از اعمال خاصي به شمار مي رود که در شب هاي قدر انجام مي شود.

شب نوزدهم ماه مبارک رمضان به عنوان نخستين شب قدر، همزمان با ضربت خوردن حضرت علي(ع) نخستين پيشواي شيعيان است. هنگامي که امام علي(ع) وارد محراب مسجد کوفه و مشغول به خواندن نماز شد و ابن ملجم مرادي با شمشير زهرآگين خود بر فرق مبارک آن حضرت(ع) فرود آورد و سر ايشان را شکافت. در آن هنگام علي ابن ابيطالب(ع) فرمود:«سوگند به خداي کعبه، رستگار شدم.»

پژوهشگر گروه اطلاع رساني ايرنا به مناسبت شب نوزدهم ماه مبارک رمضان و سالروز ضربت خوردن امام علي(ع) با حجت الاسلام «هادي قبادي» مديرکل مراکز و اماکن منتسب به امام خميني(ره)، مدير مجتمع فرهنگي-هنري جماران و کارشناس امور ديني به گفت وگو پرداخت.

حجت الاسلام قبادي با اشاره به منزلت شب نوزدهم ماه رمضان به عنوان نخستين شب قدر گفت: شب هاي قدر ميان تمام مذاهب اسلامي مشترک و آن به دليل صراحت قرآن کريم درباره آن و نزول سوره قدر است. قدر به معناي اندازه‌گذاري و منظور قرآن کريم از گذاردن نام قدر بر اين شب پرعظمت، تعيين و مشخص کردن جزييات امور مربوط به تمامي مخلوقات در آن به شمار مي رود. در اين شب، حوادث و اتفاق هايي همچون سعادت و شقاوت، مرگ و زندگي رزق و روزي و ... براي انسان ها و حوادث طبيعي، وقوع زمين لرزه و ... در ارتباط با ديگر کاينات معين و مشخص مي‌شود. امام صادق(ع) در اين باره مي فرمايد:«در شب نوزدهم امورات يک ساله تقدير مي شود و در شب بيست و يکم تعيين مي شود و در شب بيست و سوم به مرحله حتميت مي رسد». در شب قدر تقدير انسان از طرف پروردگار مشخص خواهد شد و اين موضوع در آيه هاي قرآن و روايت ها نيز به وضوح بيان شده است که در اين شب ملائکه به دستور خدا بر زمين وارده مي شوند و مقدرات مردم را تا سال آينده تهيه مي کنند. بايد گفت، شب قدر در تمامي ابعاد زندگي انسان مومن تاثير دارد. يکتاي بي همتا در اين شب ها به انسان اختيار مي دهد که در تعيين مقدرات خود دخالت کند، اين از ويژگي هاي اصلي شب قدر محسوب مي شود و به همين دليل در آن به نماز، دعا و نيايش و شب زنده داري تاکيد شده و اين همان فرصت خداي متعال به بندگان در جهت تعيين سرنوشت خويش است.

اين کارشناس امور ديني با بيان اينکه شب هاي قدر بهترين فرصت براي توبه و بازگشت به طرف خداي متعال است، اظهار داشت: توبه و بازگشت به طرف پروردگار جهانيان، آداب و شرايط خاصي دارد. يکي از مهمترين شرايط توبه اين است که انسان از اعمال نادرستي که انجام مي دهد از صميم قلب اظهار ندامت و پشيماني کند و تصميم به انجام ندادن آن کار بگيرد. معناي زنده ماندن شب قدر در ميان امت، آن‌گونه که از روايت هاي متعدد استفاده مي‌شود، اين است که آن را با شب‌هاي ديگر مقايسه مي‌کنند و به زنده نگاه داشتن و منزلت آن مي پردازند. بنابراين مومنان از اين شب بهره مي‌گيرند و در فضاي نزول قرآن به سر مي‌برند و خود را در برابر اين آينه ارزيابي مي‌کنند تا به سير و سلوک و راستي و نادرستي خويش پي ببرند.

وي با اشاره به دليل هاي خواندن برخي سوره هاي قرآن کريم در شب هاي قدر بيان کرد: در اين شب ها به خواندن برخي سوره هاي قرآن کريم سفارش شده است زيرا اين سوره ها در سازندگي افراد و توجه دادن به سرنوشت آنها نقش موثري دارد و يکي از بهترين موارد براي خودسازي به شمار مي رود و اينگونه شناخت و معرفت انسان نسبت به خدا و دين گسترش و تعميق بيشتري مي گيرد. البته به آن معنا نيست که نسبت به خواندن قرآن در ماه هاي ديگر توصيه نشده باشد بلکه در روايت داريم که حضرت علي(ع) فرمود:«يک مومن بايد حداقل روزي 50 آيه از قرآن کريم را تلاوت کند.» شايد يکي از دليل هاي سفارش به خواندن قرآن در ماه رمضان باز بودن در رحمت الهي به روي مردم، بسته بودن درهاي جهنم و زنجير بودن شياطين در اين ماه و همچنين اقبال بيشتر مردم با قرآن، نماز و حجاب باشد.

مدير مجتمع فرهنگي- هنري جماران امام صادق(ع)، همزماني ضربت خوردن حضرت علي(ع) و شب نوزدهم را معنادار دانست و يادآور شد: از شب نوزدهم ماه مبارک رمضان، شب ضربت خوردن حضرت علي (ع)، ياد مي‌شود. وقتي نام اميرمومنان(ع) برده مي شود صفت هايي همچون عبادت، اخلاص، زهد، شجاعت، شهامت و شهادت و به طور کلي تمام صفت هاي الهي و انساني در ذهن تجسم پيدا مي کند. در ميان ويژگي هاي علي ابن ابيطالب(ع) 2 صفت عبادت و عدالت برجسته است بنابراين بايد از عبادت ايشان در زندگي فردي و از عدالت امام(ع) در زندگي اجتماعي درس گرفت.

حضرت علي(ع) به عنوان نخستين فردي که به اسلام ايمان آورد در تاريخ شناخته مي شود و بيش از همه براي دفاع از کيان اسلام مبارزه و پايداري کرد. نخستين پيشواي شيعيان با جهاد، مبارزه، ايستادگي و مقاومت در راه حق به عنوان امام مجاهدان لقب گرفت. شب قدر شب نزول قرآن و صعود قرآن ناطق و ضربت خوردن حضرت علي(ع) و به شهادت رسيدن وي در شب 21 ماه رمضان است. در شب نوزدهم ماه رمضان با ضربه شمشير در محرابِ عبادت در هنگام سجده مجروح و سپس به شهادت مي‌رسد. اين امر ميان حضرت علي‏ (ع) و شب قدر پيوند مي‌زند و به مومنان مي‌آموزد که در اين شب مبارک و پاک مي‌توان از سيره آن بزرگوار بهره مند شد.

حجت الاسلام قبادي در پايان با اشاره به اينکه مومنان چگونه بايد از اين شب ها بهره مند شوند، گفت: شب هاي قدر را بايد فرصت مغتنمي دانست زيرا در اين هنگامه پرخيز و برکت زماني براي مومنان فراهم شده است تا بتوانند با اعمال و عبادات از آن بهره مند شوند. شب زنده داري، تفکر در باب مسايلي که انسان را به خدا نزديک تر مي کند، دستگيري از محرومان و مظلومان و دعاي خير براي ديگران از جمله اعمال سفارش شده در اين شب به شمار مي رود. بدين ترتيب هر انسان آگاه و بيدار دل در حدي که در توان و شايسته او است، مي‌تواند خود را مشمول عنايت و توجه خداي متعال قرار دهد.