بزرگنمايي:
راه نو- علي‌اکبر صالحي در اين باره افزود: اين طرح مرتبط با ايزوتوپ هاي پايدار و
مجموعه اي از مراکز تحقيقاتي در فردو است که مرحله اوليه آن تا يکي دو
هفته آينده به بهره برداري مي رسد و افتتاحيه اصلي در 20 فروردين آينده
خواهد بود.
وي طرح ايزوتوپ هاي پايدار با مشارکت ايران و روسيه را رو به پيش دانست و
با رد وقفه در اجراي اين طرح افزود: قراردادهاي اين طرح امضا شده است و
براي امضاي آن گفت‌وگوهاي فني بايد انجام مي‌شد و اينگونه نبود که فوري به
امضا برسد اينها ابعاد مختلف فني دارد و کارشناسان ما همه ابعاد آن را
درنظر گرفته‌اند.
صالحي اضافه کرد: کارشناسان ما و روسيه بارها به دو کشور سفر کرده‌اند و
پس از بررسي موضوع در نهايت قرارداد، نهايي و امضا شد و اکنون کارها در
اين بخش به خوبي پيش مي رود و حتي در مقايسه با اقداماتي که بايد مي کرديم
جلوتر هستيم.
وي گفت: تاسيسات فردو در مقايسه با يکي دو سال پيش بسيار تغيير کرده و
بخش قابل توجهش مربوط به ايزوتوپ هاي پايدار است که بايد انجام مي داديم.
بخشي از اين طرح را بايد روس ها انجام دهند و بخش قابل توجهش را خودمان
بايد انجام مي داديم که به خوبي پيش رفته ايم.
رئيس سازمان انرژي اتمي با تبيين فني ايزوتوپ
هاي پايدار و نقش آن در صنعت هسته اي کشورمان افزود: توليد ايزوتوپ هاي
پايدار مانند غني سازي است با اين تفاوت که در غني سازي اورانيوم 235 از
238 جدا مي شود چون اينها باهمند اما علاوه بر اورانيوم ايزوتوپ هاي ديگري
نيز وجود دارد که مي خواهيم آنها را از هم جدا کنيم.
صالحي گفت: براي جداسازي ايزوتوپ ايکس يک از ايکس دو، ماده اوليه بايد
تبديل به گاز شود تا بتوانيم آن را به سانتريفيوژها تزريق کنيم.
وي افزود: به اين منظور ابتدا درباره مراحل تبديل کردن ايزوتوپ هاي مدنظر
به گاز تحقيق کرديم که کارشناسان ما موفق شدند که اين مرحله مهم اجراي اين
طرح است و در مرحله بعد در تزريق گاز به سانتريفيوژها با روس‌ها همکاري مي
کنيم که آنان در دو بخش به ما کمک مي کنند.
صالحي اضافه کرد: بخش نخست همکاري با روس ها در تغيير سانتريفيوژهاست که
ديگر از اورانيوم در آن استفاده نمي کنيم بلکه از عناصر سبک تر استفاده مي
شود و طراحي سانتريفيوژها بايد متناسب با آن اصلاح شود و بخش ديگر در چينش
سانتريفيوژهاست تا با راندمان بالا بتوانيم ايزوتوپ هاي پايدار را توليد
کنيم البته اين برنامه چندساله است که به خوبي پيش مي رود.
رئيس سازمان انرژي اتمي همچنين درباره تاخير در بازطراحي رآکتور اراک گفت:
هنگامي که برجام را تنظيم مي کرديم از جنبه فني ملاحظات لازم را مدنظر
داشتيم و بنابر تقاضاي خودمان ايران، سه کشور چين، امريکا و ايران متولي
مدرن سازي اين رآکتور شدند.
وي افزود: البته ما خودمان مي توانستيم اين کار را انجام دهيم اما مي
خواستيم با استفاده از اين فرصت از توانمندي کشورهاي پيشرفته در
استانداردسازي طراحي اين رآکتور استفاده کنيم زيرا اگر قبلا مي خواستيم اين
کار را بکنيم کسي نبود طراحي ما را تاييد کند اين فرصتي طلايي بود.
صالحي گفت: رآکتور جديد اراک بايد از تاييد استاندارد کشورهاي پيشرفته در
صنعت هسته اي برخوردار مي شد که در اين زمينه چين و امريکا مسئوليت داشتند.
با اين حال اعلام کرديم که طراحي را خودمان انجام مي دهيم نه آنان زيرا
صاحب طرح و کارفرما خودمان هستيم و اين در برجام نيز درج شده است.
وي افزود: بر اين اساس به فرض اينکه اين دو کشور نيز نباشند طراحي را
خودمان به عهده گرفتيم و شرکتي تاسيس کرديم که حدود 900 مهندس و کارشناس در
آن کار مي کنند، شرکت قدرتمندي که اکنون طراحي هاي رآکتور را انجام مي
دهند.
صالحي اضافه کرد: از لحظه اي که مقرر شد رآکتور اراک مدرن سازي شود و طبق
برجام درباره کليات آن اعم از ميزان قدرت، جمعيت نوتروني، ميزان پلوتونيوم و
زمان تحويل سوختش توافق کرديم، اقدامات خود را آغاز کرديم و منتظر قرداد
نشديم.
وي گفت: در اين چارچوب طراحي مفهومي را پيش برديم سپس طراحي پايه به اتمام
رسيد و اکنون طراحي جزئي رآکتور در دستورکار است و پس از آن ساخت و ساز و
اجراي نقشه هاي ساخت آغاز مي شود.
رئيس سازمان انرژي اتمي افزود: در اين فاصله که مي خواستيم قرارداد
بازطراحي رآکتور اراک را با چين امضا کنيم اختلافاتي ميان ما و اين کشور
وجود داشت به نحوي که من قبول نمي کردم و تاکيد داشتم که ما به عنوان
پيمانکار بايد تعيين کنيم که چه مي خواهيم که اين اختلافات يک سال طول کشيد
تا توانستيم آن را برطرف کنيم.
صالحي اضافه کرد: در اين مدت کارمان را انجام مي داديم و زماني که قرارداد
امضا شد کارمان را به اتمام رسانده بوديم و به محض امضاي قرارداد طراحي
مفهومي را که مجموعه عظيمي دارد براي بررسي به طرف مقابل داديم که آن را
تاييد کردند و اکنون اين طراحي از تاييديه کشور پيشرفته اي در صنعت هسته اي
برخوردار است.
وي ادامه داد: در ادامه طراحي پايه را نيز انجام و تحويل داديم و از جدول
زمانبندي پيشتريم و آنها نيز بخش قابل توجه آن را مرور کرده اند و به زودي
تحويل مي دهند تا وارد اجرا شويم.
صالحي گفت: در موضوع اختلافي با چيني ها ما بر اصول خودمان ايستاديم زيرا
در امضاي قرارداد اصولي براي خودمان داريم و طرف مقابل نمي تواند هر شرطي
را بر ما تحميل کند؛ براي اينکه اصول مدنظرمان عملي شود مدتي طول کشيد.
رئيس سازمان انرژي اتمي افزود: البته مذاکرات يک ساله در اين قرارداد حوصله
مي خواست و طرف مقابل اعلام مي کرد که صبر ايرانيان زياد است، مسئولان نيز
دائم درباره فرجام اين قرارداد سوال مي کردند و تصورشان اين بود که تعلل و
کندي در کار ايجاد شده است اما وقتي مسائل را توضيح داديم و اعلام کرديم
که اصولمان را در تامين منافع ملي رعايت کرده ايم و مطابق با خواسته هايمان
قرارداد امضا شد مسئولان نظام هم بسيار خوشحال و راضي هستند.
رئيس سازمان انرژي اتمي تعهدات 1+5 در قبال بازطراحي و مدرن سازي رآکتور اراک را دائمي دانست.
علي اکبر صالحي با تبيين روند همکاري هاي چين و امريکا در پيشبرد طرح
بازطراحي رآکتور اراک گفت : عملکرد امريکايي ها در زمينه فني تا قبل از روي
کار آمدن آقاي ترامپ خيلي خوب بود زيرا گروه فني در اين زمينه مسئوليت
داشتند و سياسيون نيستند که بخواهند عملکرد سياسي داشته باشند .
وي افزود : از زماني که آقاي ترامپ روي کار آمده است خوب کار مي کنند اما
متوجه شده ايم که سايه ترس رئيس جمهور روي سرشان است با اين حال همکاري مي
کنند .
صالحي بازطراحي رآکتور اراک را در مقايسه با ساير توافقات مندرج در برجام
استثنا دانست و گفت : طبق قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل متحد اگر
فرض کنيم برجام به هم بخورد ، همه چيز حتي تحريم ها به حالت سابق بازگردد
آنان متعهد شده اند که به مسئوليتشان در بازطراحي اين رآکتور ادامه دهند .
وي درباره اينکه اگر با وجود تعهدات آنان در اين قطعنامه، به تعهداتشان عمل
نکنند خودمان مي توانيم رآکتور را بازطراحي کنيم اظهار داشت : البته مي
توانيم کار را پيش ببريم اما هدف ما اين بود که با استفاده از فرصت برجام
از تجارب کشورهاي پيشرفته استفاده کنيم .
رئيس سازمان انرژي اتمي با تاکيد بر رعايت ملاحظات ايمني در طراحي و بهره
برداري از رآکتور اراک به عنوان تاسيساتي حساس افزود : رآکتور کارخانه اي
عادي نيست که اگر اشتباهي روي دهد و آتش بگيرد آثار آن منحصر به محدوده آن
باشد بلکه صنعتي است که اگر آسيب ببيند آثار آن مرز نمي شناسد .
صالحي اضافه کرد : برخي که مدعي تخصصند مي گويند رآکتور اراک ، رآکتوري
کوچک است در حالي که رآکتوري 25 مگاواتي است که سوخت بزرگي مانند نيروگاه
هاي قدرت دارد و اگر شکافتي در سوخت آن روي دهد و وارد آب و فضا شود بحران
ايجاد مي شود .
وي گفت : به اين علت نکات ايمني را در ساخت و بهره برداري از اين رآکتور
بايد بسيار جدي بگيريم و پاسخگوي اعتماد مردم باشيم زيرا آنان با اعتماد به
ما مسئوليت ها را واگذار کرده اند و اگر اتفاقي بيفتد مي پرسند چرا دقت
نکرديم .
صالحي افزود : البته با وجود رعايت کردن همه ملاحظات ايمني باز ممکن است
اتفاق روي دهد همچنانکه در رآکتورهايي در ژاپن ، امريکا و اوکراين با وجود
رعايت همه نکات ايمني چنين اتفاقي روي داد اما بايد نهايت ايمني را به کار
برد که اتفاقي نيفتد.
رئيس سازمان انرژي اتمي با تبيين اقدامات اين سازمان براي ارتقاي ايمني
هسته اي در کشورمان پس از برجام گفت : ما با اعضاي اتحاديه اروپا ، ژاپني
ها ، روس ها ، سوئيس و همه کشورهاي صنعتي در خصوص ايمني هسته اي همکاري
داريم تا ايمني تاسيسات هسته اي کشورمان را در حد نهايت ارتقا دهيم .
وي افزود : با آنکه به هنگام ساخت نيروگاه اتمي بوشهر همه ابعاد و ملاحظات
ايمني را در همکاري آژانس بين المللي انرژي هسته اي روسيه و کشورمان مدنظر
داشتيم پس از برجام با کشورهاي اروپايي قراردادهايي در زمينه ايمني امضا
کرديم و آنان متعهد شدند که تا 20 ميليون دلار براي اين کار تامين مالي
کنند .
صالحي اضافه کرد : بر اساس اين قراردادها مقرر شد که در مرحله نخست 5
ميليون دلار ، در مرحله بعد 10 ميليون دلار و بقيه در ادامه تامين مالي شود
تا هر قدر مي توانيم ايمني تاسيسات هسته اي را ارتقا دهيم زيرا ايمني در
صنعت هسته اي حرف اول و آخر است .
وي گفت : بازطراحي رآکتور اراک فرصتي پيش آورد تا بتوانيم از آن استفاده
کنيم و سوختش را تحت نظارت کشورهاي پيشرفته بسازيم زيرا پيشتر از آن کسي
نبود و بايد خودمان سوختي را که طراحي مي کرديم و مي ساختيم در رآکتور قرار
مي داديم اما ممکن بود اتفاقي بيفتد.
صالحي افزود : ممکن است اين پرسش مطرح شود که رآکتور تهران هم 20 درصدي است
و همين کار را در آن رآکتور هم کرده ايم در حالي که اين بسيار متفاوت است
زيرا رآکتور تهران داراي استخري با 6 متر عمق و سوخت آن نيز 40 تا 60
سانتيمتر است که اگر دچار شکافت شود همان جا در آب مي ماند و هيچ مشکلي
ايجاد نمي شود .
وي اضافه کرد : اين در حالي است که رآکتور اراک و رآکتورهاي قدرت اينگونه
نيست و شرايطش متفاوت است به اين علت فرصتي طلايي براي ما پيش آمد تا از
تجارب کشورهاي پيشرفته در صنعت هسته اي استفاده کنيم .
صالحي ادامه داد : اگر رآکتور اراک مطابق بازطراحي آن به نتيجه برسد از
پيشرفته ترين رآکتورهاي تحقيقاتي جهان خواهد بود و کشورمان در شرايطي قرار
مي گيرد که بتواند مشابه آن را با تاييديه بين المللي به کشورهاي ديگر
بفروشد و اين افتخار آميز است .
رئيس سازمان انرژي اتمي درباره زمان بهره برداري رسمي از رآکتور بازطراحي
شده اراک گفت : طبق قرارداد بنا بود که از زمان اجرايي شدن برجام 5 سال طول
مي کشد که هنوز هم همان برآورد را داريم و اکنون بيش از يک سال از آن
گذشته است .
وي همچنين درباره توليد آب سنگين در کشورمان گفت : يکي از قوت هاي برجام
توليد آب سنگين است ، اينکه مي گوييم در ابعاد فني هسته اي مشکل نداريم به
علت همين است که رآکتور اراک، توليد آب سنگين ، اکتشاف و استخراج ، غني
سازي و تحقيق و توسعه به خوبي پيش مي رود.
صالحي افزود : تاسيسات فردو نيز سر جاي خود فعال است و اگر بخواهيم مي
توانيم حداکثر 5 روزه غني سازي 20 درصدي را آغاز کنيم ؛ کساني که مي گويند
صنعت هسته اي کشورمان متوقف يا نابود شده است چگونه مي خواهند پاسخ دهند .
وي با بيان اينکه غني سازي اکنون در کشورمان منطقي شده است گفت : پيش از
اين همينطور غني سازي مي کرديم در حالي که طبق فتواي رهبر معظم انقلاب قصد
ساخت سلاح هسته اي نداشتيم و با وجود نداشتن چنين قصدي، اورانيوم را غني
سازي و انباشت مي کرديم اما آخرش براي چه؟
صالحي افزود : ما بايد به صنعت ساخت سوخت مي رسيديم و آن را تبديل به سوخت
مي کرديم ، اکنون آن شرايط متناسب با تحولات ماست و در حال غني سازي هستيم و
متناسب با شرايط، اورانيوم غني شده را در زمان مقرر و طبق نقشه راهي که
داريم تبديل به سوخت مي کنيم .
رئيس سازمان انرژي اتمي همچنين درباره بازاريابي براي فروش آب سنگين توليد
کشورمان گفت: اکنون چند شرکت اروپايي تمايل به خريد اين محصول دارند و
رسماً به ما نامه نوشته اند و کارشناسان ما در اين باره در حال مذاکره اند