بزرگنمايي:

زاه نو- جيمز ام دورسي، در گزارشي در گلوباليست (آمريکا)، با عنوان "جايگاه خيره کننده قدرتمند ژئوپلتيک ايران" نوشت:
ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودي، اميدوار است هنگام حضور در پکن از اين فرصت استفاده کند و گرايش چين به ايران را کاهش دهد، ولي او در انجام اين کار با چالش هاي زيادي مواجه است.
مبارزه ميان عربستان سعودي و ايران اساساً يک مبارزه نابرابر محسوب مي شود، زيرا ايران امکاناتي در اختيار دارد که عربستان سعودي فاقد آنهاست.
اين امکانات بدون توجه به ارزش آنها، شامل جمعيت زياد، پايگاه صنعتي، منابع، ارتش رزم ديده، فرهنگ ريشه دار، تاريخ پادشاهي و عامل جغرافيايي هستند که اين کشور را در موقعيت برتري در مقايسه با همسايگان قرار داده است.
امکانات سنتي عربستان سعودي - از جمله توليت شهرهاي مقدس اسلامي مکه و مدينه و برخورداري از ثروت مادي – در ميان و بلند مدت قادر به رقابت با امکانات ايران نيستند.

ايران به عنوان نقطه محوري در ابتکار يک کمربند يک جاده
مزيت راهبردي ايران در هيچ عرصه اي بيشتر از رقابت هاي بين المللي، براي شکل دادن به ساختار آينده انرژي اورآسيا مشهود نيست.
ميخائيل تانچوم، پژوهشگر در زمينه انرژي، مي گويد ايران براي موفقيت در طرح بين قاره اي و زيرساختاري يک کمربند يک جاده، از آن نقش محوري برخوردار است که عربستان سعودي فاقد آن است.
تانچوم در بررسي منتشره در سال ٢٠١٥ يادآور شده است که اين عرضه گاز از سوي ايران و ترکمنستان، دو کشور حوزه درياي خزر و نه عرضه نفت عربستان سعودي است که تعيين خواهد کرد ساختار انرژي اورآسيا در کدام جهت - به سوي چين، سومين وارد کننده گاز مايع طبيعي در جهان يا به سوي اروپا - توسعه خواهد يافت.

ايران خريداران خود را انتخاب خواهد کرد
در اين راستا، مسئله بسيار مهم براي چين، برخورداري ايران از دومين ذخاير بزرگ گاز طبيعي و چهارمين ذخاير بزرگ نفت در جهان است و اين جايگاه ايران به دنبال رفع تحريم هاي بين المللي در سال ٢٠١٥، به شدت تقويت شده است.
به نقل از تانچوم:
• ايران ظرف پنج سال آينده، به احتمال سالانه داراي حدود ٢٤,٦ ميليارد متر مکعب گاز طبيعي بيش از تعهدات کنوني است که از طريق خط لوله صادر خواهد شد.
• تهران که نمي تواند گاز خود را به همه بازارهاي بزرگ جهان عرضه کند، با انتخاب ژئوپلتيک مهم براي اهداف صادراتي خود مواجه خواهد شد.
افرون بر اين، تانچوم مي گويد ايران مي تواند از طريق خط لوله به صادرات گاز به دو بازار از سه بازار زير اقدام کند:
١- اتحاديه اروپا / ترکيه از طريق دالان گازي جنوب معطوف بر خط لوله گاز طبيعي دو سوي آناتولي (TANAP)
٢- هند از طريق خط لوله ايران، عمان، هند، يا
٣- چين از طريق ترکمنستان يا پاکستان
• ميزاني که اين سيستم روابط انرژي در اروآسيا به سوي اتحاديه اروپا يا چين گرايش خواهد داشت، بسته به ميزاني خواهد داشت که هر کدام از آنها صادرات گاز درياي خزر را از طريق زيرساخت هاي خط لوله به سوي بازارهاي خود هدايت کنند."
به عبارت ديگر، تانچوم معتقد است کشور چين در تعيين توازن قوا ميان انرژي اورآسيا و تأسيس يک کمربند يک جاده به عنوان مولفه کليدي ساختار انرژي اورآسيا، بايد خود را به عنوان دريافت کننده اصلي گاز ايران و ترکنستان تثبيت کند.

چين به عنوان يک شريک طبيعي
اين موضوع به نوبه خود نفوذ فزاينده اقتصادي چين در آسياي ميانه را افزايش و آن را هر چه بيشتر به سوي منطقه قفقاز و شرق درياي مديترانه توسعه خواهد داد. چين از عوامل مورد نياز براي تحقق اين واقعيت برخوردار بوده است:
• روابط نزديک و ديرپا با ايران
• سرمايه گذاري قابل توجه در بخش توليد گاز ترکمنستان و خط لوله ايران – پاکستان
• احداث بخش واقع در پاکستان خط لوله ايران – پاکستان
اتصال دادن خط لوله به طرح يک کمربند يک جاده، به کشور چين امکان خواهد داد تا گاز ايران را نه تنها از طريق دريا و بنادر شرقي خود، بلکه همچنين از طريق استان شمال شرقي سين کيانگ پر آشوب و محصور در خشکي دريافت کند.
ولي قدرت ژئوپلتيک ايران تنها وابسته به ائتلاف جمهوري سلامي با چين نيست.
ديگر دوستان نيز به رونق گرفتن اين رقابت کمک مي کنند.
به گفته تانچوم، با ساخت بندر چابهار واقع در ايران به وسيله هند و خط لوله زيردريايي ايران – عمان – هند که جايگزين بالقوه براي دالان انرژي آسيا به اروپا خواهد بود، ايران در موقعيت مطلوب ايفاي نقشي مهم تر قرار خواهد گرفت.
افزون بر اين، ايران مي تواند در تلاش جامعه دو سوي اقيانوس اطلس براي تقويت روابط با هند به عنوان راه مقابله با افزايش نفوذ چين، ايفاي نقش کند.

اهرم گازي بسيار قدرتمند ايران
با توجه به اين حقيقت که رقابت بر سر گاز ايران بسيار جدي است و اهرم هايي را در اختيار اين کشور قرار مي دهد، اهميت ژئوپلتيک ايران بيشتر مي شود.
همکاري ايران با روسيه در سوريه و نقاط ديگر برخلاف برخي تصورات، يک همکاري فرصت طلبانه محسوب مي شود و بعيد است که هميشگي باشد. مي توان به يقين گفت که روسيه نمي تواند به عنوان يک رفتار اقتصادي ترجيهي بر روي اين همکاري حساب کند:
- رقابت ميان ايران و روسيه در منطقه قفقاز و آسياي ميانه مشهود است. اين رقابت به گونه اي کنايه آميز به نفع اروپا و نه چين تمام خواهد شد.
- احتمال مي رود که ايران همکاري هاي انرژي خود با ترکيه را افزايش دهد که دو هدف از آن حاصل خواهد شد. نخست آن که همکاري مذکور تلاش براي افزايش نفوذ ايران در ترکيه خواهد بود.
و دوم آن که، اين همکاري باعث مهار نفوذ روسيه در همسايه هاي شمالي جمهوري اسلامي يعني آذربايجان و ترکمنستان خواهد شد. کشور ترکمنستان عرضه کننده اصلي گاز به چين و ارمنستان است (شرکت دولتي گاز پروم روسيه در کشور ارمنستان براي احداث خط لوله ميان ايران و ارمنستان سرمايه گذاري کرده است).
همه اين موارد باعث مي شود که ايران در موقعيت برتر عرضه کننده و مذاکره کننده قرار گيرد.
عربستان سعودي شايد اکنون در پکن و نقاط ديگر چند دوست براي خود بيابد، ولي در بلند مدت ايران همچنان از ورق هاي بسيار بيشتري براي بازي برخوردار است.
هر کشوري که با ايران ائتلاف کرده يا به فکر اين ائتلاف است، بايد پيش از رويگرداندن از اين کشور و نزديک شدن به پادشاهي عربستان به دقت انديشه کند.