بزرگنمايي:

راه نو- مشارکت مردم در انتخابات يکي از سطوح و عرصه‌هاي مهم مشارکت سياسي به شمار مي رود. 29 ارديبهشت مردم آگاه و فهيم ايران بار ديگر با تجلي مشارکت بزرگي، حماسه ماندگاري را رقم زدند. حضور تاثيرگذاري که کشور را در برابر توطئه ها و دشمني ها مصون و بيمه کرد.

اينک پس از برگزاري انتخابات؛ مطالبه گري به عنوان حقي که بايد تمام شهروندان در هر جامعه اي از آن برخوردار باشند در عرصه هاي مختلف اجتماعي مطرح مي شود. هنگامي که در يک جامعه فرهنگ مطالبه گري نهادينه شود؛ مردم از حقوق خود آگاهي مي يابند و مي توانند به صورت پرسشگرانه براي احقاق حقوق خود تلاش کنند و از تشکل ها و انجمن هاي مردم نهاد موجود در جامعه در اين راستا بهره برند.

جامعه اي که اين فرهنگ ارزشمند در آن نهادينه شده است به سرعت مي تواند در مسير پيشرفت و تعالي گام بردارد زيرا اين مطالبه گري سبب انجام وظيفه همگان به قانون، ايجاد سلامت در جامعه و حضور مردم در جايگاه نظارتي خواهد شد.

مشارکت باشکوه مردم در انتخابات گذشته و لزوم پرداختن به مطالبات مردم پس از برگزاري اين حماسه باشکوه سبب شد تا پژوهشگر گروه اطلاع رساني ايرنا با «محمد مهدي اسلامي» عضو شوراي مرکزي حزب موتلفه و مدير موسسه مطبوعاتي شما و «حسين کمالي» دبيرکل حزب اسلامي کار و دستيار ويژه رييس ستاد در امور تعامل احزاب و گروه ها و پايش انتخابات کل کشور به گفت وگو بپردازد.

- متن کامل گفت و گو در ادامه آمده است:
**پيام هاي حضور حماسي مردم در انتخابات گذشته
اسلامي حضور گسترده و پرشور ملت را در انتخابات حاوي يک پيام آشکار دانست و گفت: دشمنان ايران در اين ارتباط عکس العمل هاي متعدد و متفاوتي بروز دادند. اين واکنش ها به صورت آشکاري نشان داد که آنها پيام ايرانيان را به خوبي دريافته اند و متوجه شده اند که مردم در موضوعي که منافع ملي آنها محسوب مي شود متحد و منسجم هستند و ملت در سازوکار قانون و پس از انتخابات يک مسير مشترک را طي مي کنند.

عضو شوراي مرکزي حزب موتلفه با تاکيد بر اين که مشارکت ايرانيان در انتخابات بيش از ميزان مشارکت در بيشتر کشورهاي غربي بود، بيان داشت: اين موضوع نشان دهنده اقتدار نظام و مردم سالاري در ايران است. يکي از ارکان تشکيل دهنده سرمايه اجتماعي، ميزان مشارکت و اعتماد مردم به شمار مي رود و هر 2 اين موضوع ها در اين انتخابات مشاهده شد و نشان داد که نظام جمهوري اسلامي از يک سرمايه اجتماعي بزرگي برخوردار است و در معادله هاي سنجش اقتدار نظام ها به قطع ايران جزو نظام ها بسيار مقتدر و متکي به مردم حضور دارد.

کمالي نيز ميزان مشارکت در انتخابات را نشان دهنده اين امر دانست که مردم نسبت به بحث انتخابات بي تفاوت نيستند و اظهار کرد: انگيزه و تمايل جامعه براي حضور در انتخابات به گونه اي بود که شمار بسياري از آنها تا پاسي از شب در صف هاي طولاني براي شرکت در انتخابات منتظر ماندند و تعداد زيادي از آنها به دليل اينکه شوراي محترم نگهبان اخذ آرا را پس از ساعت 24 مغاير با قانون تلقي کرد نتوانستند راي خود را به صندوق بياندازند و چند ميليون جمعيت پشت درهاي بسته ستادها ماندند در حقيقت تمام افرادي که راي خود را به صندوق ها ريختند و چه آنهايي که مشتاق بودند تا اين کار را انجام بدهند و فرصت براي آنها مهيا نشد در حقيقت پذيرش سياست هاي نظام را اعلام کردند. در واقع هنگامي که فردي مي پذيرد در عرصه سياسي که حکومت برقرار مي کند نقش ايفا کند و راي دهد در حقيقت کليت آن نظام را پذيرفته است.

دبيرکل حزب اسلامي کار، ورود بخشي از جمعيت خاکستري و خاموش را به صحنه انتخابات از ديگر دستاوردها اين دوره از انتخابات خواند و يادآور شد: اين جمعيت نيز از آن حالت منفعل خارج شدند و نسبت به تعيين سرنوشت خويش ابراز علاقه کردند که اين مساله با اهميت است و سبب شد بر شمار افراد معتقد به اصلاح امور افزوده شود.

وي علت حضور و استقبال مردم از انتخابات را وجود جريان هاي اصلاح طلب و اصولگرا عنوان کرد و گفت: 2 جريان اصول گرا با اصلاح طلب و اعتدال گرا در برابر يکديگر صف آرايي کردند و هرکدام از اين جريان ها بر خواسته ها و مطالبات خود پافشاري مي کردند و طرفداران آنها نيز مي کوشيدند تا نامزد خود را به پيروزي برسانند و در اين فضا و رقابت هايي که صورت گرفت، حساسيت هايي ايجاد شد که همه وارد صحنه شدند تا راي خود را به صندوق بريزند. اين حضور گسترده از لحاظ تقويت جايگاه نظام بسيار مفيد و موثر است و امنيت سياسي و اجتماعي را ارتقا مي بخشد و جمعيت خاکستري و خاموش وقتي که کاهش مي يابد امنيت ملي، سياسي و اجتماعي افزايش پيدا مي کند.

**ضرورت حفظ حضور مردم در عرصه سياسي
اسلامي با اشاره به ضرورت حفظ حضور مردم پس از انتخابات، بيان داشت: بهترين روش براي تداوم مشارکت جامعه در فرآيند سياسي کشور، تقويت احزاب و ساماندهي سليقه هاي مختلف در تشکل هاي قانوني است که هم بتوانند مطالبه هاي خود را به شکل قانوني دنبال کنند و همين که سازوکار انتقال مطالبات به مسوولان و افرادي که در سمت هاي مختلفي حضور دارند يک مسير روشن و شفافي را پيدا کند. ميزان وزن احزاب با ميزان راي آنها در مجلس و ارکان مختلف قدرت مشخص خواهد شد و آن وقت مي توان به راحتي مطالبه هاي اکثريت را در اولويت قرار داد.

کمالي در ارتباط با چگونگي بهره برداري از ظرفيت حضور مردم، يادآور شد: زماني که جامعه در بخش هاي مختلف فعال مي شود اين مردم هستند که امور را بر عهده دارند و با وجود آن که منابع مختلف ملي و مالي در اختيار دولت است اما اين منابع به جامعه تزريق مي شود و مردم مي بايست که اين ثروت را به گردش در بياورند و سبب رشد و شکوفايي شوند. بنابراين در تمام بخش ها بايد ارتباط ميان مردم و دولتي که مديريت جامعه را عهده دار شده است تعاملي درست و منطقي باشد و اين ارتباط همچنان برقرار باقي بماند و نبايد پس از انتخابات دولت و مردم از هم فاصله بگيرند.

**ضرورت وجود مطالبه گري در جامعه
اسلامي مطالبه گري را مشابه 2 دستور جدي اسلام يعني امر به معروف و نهي از منکر دانست و توضيح داد: امر به معروف و نهي از منکر جز شئون مختلف زندگي، مسايل سياسي و ديپلماسي را نيز در برمي گيرد آنچه که در اسلام به نام نهي از منکر توصيه شده است گاهي برخي آن را به برخي از رفتارها در ساحت غربي تقليل مي دهند که به طور قطع آنها را هم شامل مي شود اما اين مساله يک بخش اندکي از آن است و اسلام به عنوان يک دين براي ساحت جمعي نيز برنامه دارد، بنابراين امر به معروف و نهي از منکر بايد شامل موضوع هاي سياسي نيز بشود. مطالبه گري تعبير مشابهي از امر به معروف و نهي از منکر است که واجب ديني به شمار مي رود و اگر ترک شود آن تنذيرهاي خداوند در قرآن در ارتباط با ترک اين فريضه که به فساد در جامعه منجر خواهد شد به وقوع مي پيوندد. مطالبه گري به طور قطع کشور را به طرف تعالي و پيمودن مسير تکامل خواهد برد.

کمالي در ارتباط با ضرورت وجود مطالبه گري در جامعه، گفت: کشور متعلق به مردم است و دولت مالک هيچ چيز نيست و تنها از طرف مردم نمايندگي مي يابد که جامعه را مديريت کند و هر چقدر آن را به شکل پويا حفظ کند و مردم را در صحنه فعال نگه دارد، مي تواند حرکت هاي خود را توسعه ببخشد و رونق اجتماعي، سياسي، فرهنگي و اقتصادي را شکل دهد و اين به توانايي هاي دولت در اعمال اين سياست ها بستگي دارد و رمز موفقيت اين است که پيوند دولت و مردم قطع نشود و مردم مطالبات و خواسته هاي خود را پيگيري کنند و دولت هم به وعده هايي که در انتخابات داده است، پايبند باقي بماند.

**احزاب؛ ابزار کارآمد در اعمال حاکميت مردم پس از انتخابات
اسلامي با اشاره به اين که يکي از بهترين روش هاي پيگيري مطالبات، توجه به مسيرهاي قانوني است، بيان داشت: پيگيري و مطالبه از دولت جزو وظيفه هاي نمايندگان مجلس شوراي اسلامي قرار دارد که با طرح پرسش، دعوت به کميسيون ها و استيضاح مي توانند مطالبه ها و مسايلي را که در ميان افکار عمومي به صورت جدي مطرح است پيگيري کنند. مشکلي که وجود دارد فاصله ميان مردم و نمايندگان محسوب مي شود که مي بايست اين فاصله به شکل معقولي جبران شود و اين حلقه مفقوده را احزاب مي توانند تشکيل دهند تا مردمي که به نماينده حزبي اعتماد و او را به عنوان نماينده خويش راهي مجلس مي کنند، به طور طبيعي بتوانند به واسطه آن حزب مطالبات خود را پيگيري و با حضور در حزب به عنوان عضو و با پيگيري از مسير دفترها و کانون هاي حزبي، خواسته هاي خود را مطالبه کنند.

وي در ادامه افزود: به نظر مي رسد که در اين زمينه خلا موجود در ساختار سياسي کشور که با نقصان حضور احزاب روبرو است، خود را نشان مي دهد و نمايندگان کمتر مباحثي را مطرح مي کنند که ناشي از تفکرهاي حزبي باشد و بيشتر از ديدگاه هاي شخصي آنها و مراجعاتي که مردم به نمايندگان دارند، نشات مي گيرد ميزان ارتباطات يک شخص در مقايسه با جايگاه حقوقي نهادي مانند حزب که شاخه هاي متعددي براي تماس با مردم دارند، بسيار محدود است. اگرچه ده ها حزب در خانه احزاب عضو هستند اما بيشتر آنها حزب هاي با دامنه فعاليت طولاني مدت نيستند و در گستره زماني استمرار ندارند.

حزب موتلفه اسلامي به عنوان حزبي که جزو پرسابقه ترين احزاب موجود در کشور است و در اين انتخابات براي نخستين بار يک نامزد حزبي مشخص کرد که در نظام حزبي کشور يک گام رو به جلو محسوب مي شود. اميد است تا در انتخابات آينده نيز احزاب گوناگون نامزد مشخصي داشته باشند و هر نامزد از يک پشتوانه حزبي برخوردار باشد تا بتوان درباره مواضع سياسي آن نامزد و استمرار خط حرکتي تفکرش پرسش و مطالبه کرد و افکار عمومي بتوانند قضاوت دقيق تري در ارتباط با نامزدها داشته باشند. تنوع نامزدها در اين دوره از انتخابات به نظر مي رسد يکي از اجزا افزاينده مشارکت مردمي بود.

کمالي نقش احزاب را در مطالبه گري و اعمال حاکميت مردم مهم دانست و گفت: احزاب 2 گروه هستند شماري احزاب ريشه دار که داراي تشکيلات هستند و در استان هاي مختلف شعبه دارند اما تعداد ديگر از اين احزاب در نزديکي انتخابات فعال و پس از انتخابات غيرفعال مي شوند. بنابراين کارکرد اين احزاب متفاوت است حزبي که به صورت پايدار فعاليت مي کند و تلاش دايمي و پيوسته دارد بايد تقويت شود و جايگاه مناسب بيابد تا بتواند در تعيين سياست هاي نقش تعيين کننده داشته باشد و اين از روش ورود به پارلمان و کابينه امکان پذير است اما اين اثرگذاري اگر در مجلس و دولت به صورت فردي باشد و از قالب تشکيلاتي خارج شود کم ارزش است و بايد افراد به صورت حزبي عمل کنند.

وي در ادامه افزود: مي بايست فعاليت احزاب به رسميت شناخت تا رشد و توسعه آنها تسريع شود. احزاب وقتي در انتخابات با مردم گفت وگو مي کنند، مسووليت مي پذيرند و تعهد مي دهند، اگر در مقطعي خلافي صورت بپذيرد پاسخ گو خواهند بود اما در ارتباط با رييس جمهوري که خود به صورت مستقل وارد مي شود، سياست ها و اقدام هاي او پس از آن که عمر دولتش پايان يافت اگر بررسي هم شود، تاثيري در سرنوشت او و کشور نخواهد گذاشت و نتيجه اي براي مردم به بار نمي آورد.

**فضاي مجازي؛ مشوق حضور و ابزار مطالبه گري مردم
اسلامي، فضاي مجازي را مشوق حضور و ابزار مطالبه گري مردم، دانست و اظهار کرد: فضاي مجازي يک امکاني را مهيا ساخته است که به صورت جدي مردم مي توانند اعمال نظر در حاکميت و مطالبه گري کنند به عنوان نمونه زماني که موجي در فضاي مجازي در انتخابات گذشته در ارتباط با هر موضوعي شکل مي گرفت نامزدها در آن ارتباط اظهار نظر مي کردند و بارها پيش آمده که موج سازي هايي که در فضاي مجازي ايجاد شده است، به اقدام و عملي در مجلس شوراي اسلامي و شوراهاي اسلامي شهر و روستا منجر شده است به نظر مي رسد که اين فضاي ارتباطي جديد مي تواند نتيجه هاي زيادي داشته باشد، به شرط آن که روند دقيق تري براي ساماندهي ديدگاه هاي مردم و هم افزايي نگاه هاي هم نظر شکل بگيرد. از اين رو فعاليت رسانه هاي نوين و مجازي از اين جهت مثبت ارزيابي مي شود که افزاينده مشارکت مردمي و آگاهي است.

کمالي نقش فضاي مجازي را در مشارکت گسترده مردم مثبت ارزيابي کرد و يادآور شد: اين فضا براي جريان اعتدال گرا و اصلاح طلب ها بسيار موثر بود زيرا آنها به غير از فضاي مجازي رسانه جدي نداشتند، بنابراين اين رسانه در اين مقطع عملکرد خوبي از خود بروز داد. برخي معتقدند در فضاي مجازي حق و باطل در هم آميخته مي شود بايد گفت، اين ايراد در رسانه هاي ديگر نيز وجود دارد. بايستي براي تنوير افکار عمومي شرايطي را پديد آورد که همه بتوانند نظرهاي خود را مطرح کنند.

** اثرگذاري رسانه ها در انتخابات و مطالبه گري مردم
اسلامي اصلي ترين نقش رسانه ها را شفاف سازي شبهه هايي که در فضاي انتخابات پديد آمده بود، دانست و بيان داشت: به علت اين که فضاي مجازي و رسانه هاي نوين از تمام مسيرهاي اطلاع رساني سبقت گرفته بودند به صورت طبيعي خيلي از اطلاعات نياز به واقعيت سنجي داشت.

وي در ادامه در ارتباط با نقش رسانه پس از انتخابات، افزود: برخي از مطالبات مردم پس از انتخابات مي توانند از طريق رسانه هاي مختلف و مسيرهاي ديگري که قانون براي اعلام نظر مهيا کرده است، پيگيري شود از جمله اين موارد مي توان به تجمع ها، جنبش هاي مردمي و ... اشاره داشت. سازمان هاي مردم نهاد در شکل گيري اين فراخوان ها و جمع آوري امضا و انتقال مطالبات به صورت يک بسته جمعي و داراي حمايت جمعي مي توانند موثر باشند رسانه ها هم مي توانند نقشي موثر در اين ميان ايفا کنند به شرطي اين که در ارتباط مداوم با مردم باشند، برخي رسانه ها با توسعه فناوري موجود در رسانه هاي نوين از اين توفيق برخوردارند تا ارتباطات خوبي با مردم داشته باشند و البته برخي ديگر از رسانه ها خود را بي نياز از ارتباط با جامعه مي دانند و به طور قطع رسانه هايي که در ارتباط و پيوند با مردم هستند مي توانند يک حلقه اي از ارتباط جامعه با مسوولان و ادامه مطالبات و پيگيري آنها پس از انتخابات باشند. اگر احزاب وظايف و کارکردهاي خود را به خوبي انجام دهند اثر رفتار حزبي را در رسانه و هم سازمان هاي مردم نهاد مشاهده مي شود.

کمالي در ارتباط با نقش رسانه ها و به خصوص رسانه ملي، گفت: صداو سيما در جريان انتخابات مي بايست که فراجناحي عمل و نقش سازنده اي را ايفا مي کرد اما عملکرد ضعيفي داشت. برنامه هاي صداوسيما نسبت به يک گروه جانبدارانه بود و اين سازمان را از حالت يک رسانه ملي خارج کرد و اين شيوه اشتباهي است که سبب لطمه خوردن به سرمايه اجتماعي و اعتماد عمومي مي شود.