راه ترقی - ایرنا / سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نمونه بارز آگاهی جمعی و غلبه سلامتی بر مرگ به وسیله مطالعه و نشانه زایندگی و پویایی فرهنگی است. اگرچه در دوسال گذشته و به‌واسطه بیماری، حوزه فرهنگ و نشر آسیب بسیار دیده اما آمار و ارقام حوزه فرهنگی قابل تقدیر و افتخار است؛ زیرا در سال گذشته با انتشار 113 هزار عنوان کتاب جدید، رکورد عناوین کتاب در سال‌های گذشته شکسته شد و این بهترین نشانه فعالیت و تلاش پدیدآورندگان حوزه نشر از نویسندگان تا تولید کنندگان و ناشران است.
اینها بخشی از سخنان یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشد اسلامی است که روز شنبه (17 اردیبهشت ماه) در نشست خبری نمایشگاه کتاب تهران در گام سی‌وسوم به زبان آورد.
کدام رکورد ویژه؟! یک بار دیگر جمله‌های احمدوند را مرور کنیم: در سال گذشته با انتشار 113 هزار عنوان کتاب جدید، رکورد عناوین کتاب در سال‌های گذشته شکسته شد!
همین چند خط از خلاصه سخنان معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشان دهنده این مهم است که سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بر خلاف ادوار فبلی، کار خود را با رکورد شکنی آغاز کرد. آیا می‌توان بعد از دو سال محروم و دور ماندن از لذت حضور در بزرگترین رویداد فرهنگی کشور، شروعی بهتر از این را برای گام سی‌وسوم نمایشگاه کتاب متصور بود؟
کدام رکورد ویژه؟! یک بار دیگر جمله‌های احمدوند را مرور کنیم: در سال گذشته با انتشار 113 هزار عنوان کتاب جدید، رکورد عناوین کتاب در سال‌های گذشته شکسته شد!

پذیرایی 2800 ناشر از دوستان یار مهربان؛ رشد 25 درصدی در قیاس با دوره قبلی
سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور 1700 ناشر در محیط مصلی به شکل حضوری میزبان مخاطبان خواهد بود و علاوه بر این تعداد، 1100 ناشر (در مجموع 2800 ناشر) در فضای مجازی کتاب‌هایشان را در معرض دید و انتخاب مخاطبان قرار می‌دهند.
همچنین طبق آخرین داده‌های خانه کتاب و ادبیات ایران، کتاب‌های 170 ناشر خارجی در این دوره از نمایشگاه ارائه خواهد شد و حدود 50 مهمان‌ از 30 کشور جهان، از این رویداد فرهنگی بازدید خواهند کرد.
حضور 2800 ناشر داخلی در گام سی‌وسوم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بعد از دو سال وقفه نشان‌دهنده اوج جا افتادن و شناخته‌ شدن این رویداد بین‌المللی در تقویم رخدادهای جهانی است
در سایه صرف فعل خواستن و حرکت به سمت ایمنی نسبی جامعه در سایه تسریع روند واکسیناسیون ناشران شناخته شده جهانی از 32 کشور حضور فعالانه‌ای در نمایشگاه امسال دارند. از جمله این ناشرانی می‌توان به فعالان عرصه نشر از کشورهایی چون سوئیس، هند، هنگ کنگ، ترکیه، ایتالیا، فرانسه، چین، کره جنوبی، بوسنی و هرزه گوین، افغانستان، سوریه، لبنان، پاکستان، تونس، قطر، عراق، کویت، بحرین، عمان، مصر، آذربایجان، تاجیکستان، روسیه، صربستان، مکزیک، انگلستان، استرالیا، هلند، آمریکا، آلمان، اسپانیا اشاره کرد.
همچنین معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش از این اعلام کرده بود کشور قطر به عنوان مهمان ویژه سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در این رویداد حضور پر رنگ‌تری خواهد داشت.
حضور 2800 ناشر داخلی در گام سی‌وسوم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آن هم بعد از دو سال وقفه نشان‌دهنده اوج جا افتادن و شناخته‌ شدن این رویداد بین‌المللی در تقویم رخدادهای جهانی است.
چطور؟.. تنها کافی است این عدد را مقابل آمار حضور تعداد ناشران داخلی سی‌ودومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال 1398 قرار دهیم. در سال 98 (گام سی‌ودوم) در نمایشگاه فیزیکی سی‌ودوم کتاب تهران تعداد 2102 ناشر داخلی حضور داشتند. تقابل 2102 ناشر در سال 1398 و دوره سی‌ودوم با 2800 ناشر حاضر در سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نشان دهنده رشد 25 درصدی تعداد فعالان نشر کشور است. رکودی دیگر که باید آن را به پای «ترین»‌های گام سی‌وسوم نمایشگاه امسال گذاشت.
افزایش صد در صدی بن‌های خرید مجازی
در مرور «ترین»‌های دیگر و آماری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‌توان به افزایش 100درصدی بُن‌های خرید در قالب یارانه دولتی و کمک بدنه مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت فرهنگی وزارتخانه به گروه‌های هدف کتاب‌خوان اشاره کرد. افزایش 100درصدی یارانه خرید در قالب بُن در هیچ یک از ادوار برگزاری این رخداد نمی‌توان نمونه و نظیری برای آن جُست.
طبق گفته مسئولان برگزاری گام سی‌وسوم نمایشکاه کتاب تهران؛ بُن‌ها با هدف پوشش تعداد افراد بیشتر در خرید مجازی نمایشگاه، نسبت به سال گذشته (برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در سال 1400؛ صد در صد درصد افزایش یافته است.
برای طلاب و دانشجویان 350 هزارتومان بن تخفیف خرید و برای اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه 600 هزارتومان برای خرید صرفا در بخش مجازی نمایشگاه اختصاص یافته است.

میزبانی نمایشگاه سی‌وسوم کتاب از دو پایتخت
نکته حائز اهمیت دیگر در برگزاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب در تهران به عنوان پایتخت میهن عزیزمان می توان به میزبانی این رخداد از شهر سنندج مرکز استان کردستان به عنوان پایتخت کتاب ایران اشاره کرد.
نمایشگاه کتاب امسال مطابق ادوار برگزاری پیشین آن که طی سال‌های 1394 تا 1398 (از دوره بیست‌وهشتم تا دوره سی‌ودوم) که بحث انتخاب پایتخت کتاب ایران و حضور ویژه آن شهر و استان در بزرگترین رویداد فرهنگی کشور آغاز شد، در گام سی‌وسوم خود به شکل ویژه میزبان سنندج به عنوان هفتمین پایتخت کتاب ایران در سال 1401 خواهد بود. طبق اعلام اداره کل ارشاد استان کردستان، طی روزهای برگزاری نمایشگاه کتاب امسال غرفه سنندج به عتوان پایتخت کتاب ایران با بیش از 40 برنامه فرهنگی، حضوری ویژه و میزبانی ویژه‌تر در نمایشگاه و از مخاطبان و دوستداران یار مهربان خواهد داشت.
پیش از این به ترتیب شهرهای اهواز(1394)، نیشابور(1395)، بوشهر(1396)، کاشان(1397)، یزد(1398) و شیراز (1399) توانسته‌ بودند عنوان پایتخت کتاب ایران را کسب کنند. شهر شیراز از آغاز فروردین 1399 تا آذرماه 1400 عنوان پایتختی کتاب را در اختیار داشت. سنندج نیز با عنوان هفتمین پایتخت کتاب ایران در سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حاضر خواهد بود.

این اعداد را به خاطر داشته باشیم!
اما در پایان این گزارش؛ ذکر و مرور این آمار می‌تواند سنجه‌ای متفاوت در قیاس توفیق گام سی‌وسوم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به محض پایان یافتن این رویداد در 31 اردیبهشت ماه به دست اهل تدقیق دهد.
در دومین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران 1 میلیون و 331 هزار و 530 نسخه کتاب فروخته شد. این تعداد کتاب با ثبت 231 هزار و 801 سفارش به دست آمده است
آنچه در ادامه می‌آید جزییات تمام آمار ناشران، کتاب‌های چاپ اول و تجدید چاپ، شمارگان، رقم نهایی فروش و تمام اعداد و ارقامی است که در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در زمستان 1400 است. آماری که به محض پایان نمایشگاه سی‌وسوم می‌تواند به عیاری برای تعیین ملاک‌های موفقیت یا عدم توفیق بزرگترین رویداد فرهنگی کشور و منطقه بدل شود.
مبلغ فروش دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران 852 میلیارد و 43 میلیون و 791 هزار و 607 ریال کتاب بود. همچنین در آن رویداد 180 هزار و 789 نفر در نمایشگاه مجازی کتاب تهران شرکت و اقدام به خرید کتاب کردند.
متوسط قیمت سبد خرید مخاطبان در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران 3 میلیون و 675 هزار و 755 و متوسط سبد خرید 5.7 نسخه کتاب برای هر فرد بود. همچنین میانگین قیمت کتاب‌های موجود در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران 2 میلیون و 100 هزار و 613 ریال بود.
میانگین قیمت کتاب‌های فروش‌رفته در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران 649 هزار و 18 ریال بود که این عدد برای سنجش میانگین قیمت هر صفحه کتاب عرضه‌شده در نمایشگاه مجازی کتاب تهران در نمایشگاه 1400 روی عدد 2 هزار و 947 ریال قرار گرفت.
در دومین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران 1 میلیون و 331 هزار و 530 نسخه کتاب فروخته شد. این تعداد کتاب با ثبت 231 هزار و 801 سفارش به دست آمده است.
در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران 103 هزار و 99 مرد و 77 هزار 690 نفر زن جامعه آماری را از لحاظ تفکیک جنسیتی را تشکیل می‌دهد .
در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از گروه موضوعی کودک و نوجوان استقبال بیشتری صورت گرفت. پس از آن نیز به ترتیب کتاب‌ها در گروه موضوعی ادبیات، علوم اجتماعی، دین و تاریخ جغرافیا بیشترین میزان فروش را داشتند. دوره قبل نیز استقبال مردم به ترتیب از گروه‌های موضوعی کودک و نوجوان، ادبیات، علوم اجتماعی، دین و کمک درسی و آموزشی بیشتر بود.
همچنین در نمایشگاه دوم مجازی کتاب تهران 57.51 درصد فروش کتاب به کتاب‌های تالیفی و 41.98 درصد به آثار ترجمه‌شده اختصاص داست. همچنین 0.55 درصد مردم نیز در نمایشگاه سال گذشته به خرید سایر انواع کتاب‌ها روی آوردند.

به جای موخره
حال در حالی که تنها چند ساعت به آغاز میزبانی سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از مخاطبان باقی مانده است به قول یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ باید امیدوار بود گام سی‌وسوم بعد از دو سال برگزاری مجازی نمایشگاه کتاب، افق جدیدی در حوزه کتاب و کتابخوانی برای فعالان و مهمتر از همه مردم رقم بزند.
پس از آخرین تجربه برگزاری نمایشگاه، رغبت عمومی و تشنگی در میان مردم و همه اهالی حوزه نشر نسبت به نمایشگاه کتاب شکل و شدت گرفته و از آنجا که نمایشگاه کتاب در این زمان به عنوان الگوی برتر زیست با کرونا و انجام فعالیت‌های اجتماعی در ایام همه گیری ویروس به شمار می‌رود، نیازمند یک تلاش جمعی و رعایت شیوه‌نامه‌ها برای برگزاری هرچه بهتر نمایشگاه هستیم.
سی‌وسومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران از 21 تا 31 اردیبهشت ماه از ساعت 10 صبح تا 20 به میزبانی مصلی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود.