راه ترقی - ایسنا /همه بودند، همه اما نیامده بودند؛ درحالی که خیلی چیزها همان رنگ و شکل سال‌های گذشته را داشت، غرفه‌هایی که هنوز صاحبان خود را پیدا نکرده بودند، در سالن‌های سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران همچنان پر از خالی نظاره‌گر نرسیدن جمعیتی بودند که گویا هنوز از رسیدن به یک روز شلوغ این رویداد جا مانده بودند!
سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در حالی پس از وقفه دوساله و همچنان با حضور کرونا برگزار شده که مسائل اقتصادی هم یکی دیگر از بحث‌های این روزهای جامعه است. از خروجی متروی مصلی اما باز هم بوی نمایشگاه کتاب می‌آید؛ البته راه باز است و آن غلغله سال‌های گذشته دیگر در خروجی مترو وقتت را تلف نمی‌کند. مخاطبانی که می‌خواهند با راهنمایی تابلوهای نصب‌شده بر دیوارها خودشان را به محل برگزاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب برسانند اما به چشم می‌خورند.
ورودی محل برگزاری نمایشگاه آدم را به یاد احوال این روزهای کتابفروشی‌هایی می‌اندازد که حمایت از آن‌ها مانع حضور بعضی ناشران در این رویداد شده است؛ نمایشگاه کتاب برای آن دسته از مخاطبان که حضوری از آن بازدید می‌کنند ظاهرا با غرفه‌های نوشت‌افزار و وسایل تزئینی آغاز می‌شود؛ مثل بخش قابل توجهی از ویترین امروز کتابفروشی‌ها.
البته صحنه تازه‌ای نیست و حتی در دوره‌های پیشین این رویداد شاهد فروش موارد غیرمرتبط با کتاب و فرهنگ، البته اغلب توسط دست‌فروش‌ها بودیم.
هر گام، یک قدم علاقه‌مندان را به سمت کتاب نزدیک‌تر می‌کند؛ پس از نوازنده دوره‌گردی که از نخستین میزبان‌های بازدیدکنندگان است، تابلوهای سالن‌ها می‌توانند راهنمایی باشند برای این‌که هر گروه از بازدیدکنندگان را به مقصد خود برسانند.
یکی از نکات جالب توجه در حیاط سی‌وسومین نمایشگاه کتاب تهران، باز هم حضور پررنگ همان ناشر آموزشی همیشگی‌ست که همواره بخش قابل توجهی از فضای تبلیغات این رویداد را به خود اختصاص می‌دهد؛ آن هم در خلاء تبلیغاتی دیگر حاضران نمایشگاه!
اما شاید بتوان گفت که محبوب‌ترین سالن نمایشگاه کتاب همواره سالن ناشران عمومی‌ست؛ سالنی که امسال هم همانند همیشه می‌توان تفاوت‌های طبقاتی ناشران را در آن دید؛ تعدادی در همان مکان‌های همیشگی غرفه‌های وسیع خود را دارند و دیگران به‌سختی در غرفه‌هایی کوچک‌تر جای گرفته‌اند.
در این میان امسال موضوع دیگری هم جلب توجه می‌کند؛ غرفه‌هایی خالی از ناشر، کتاب و... .
موضوعی که در نشست خبری دومین روز نمایشگاه کتاب امسال، سخنگوی این رویداد را بارها به چالش می‌کشد. علی رمضانی دراین‌باره می‌گوید که «از عجایب نشر است که عده‌ای از ناشران پول می‌دهند و غرفه را می‌گیرند اما حضور پیدا نمی‌کنند. اما مطابق آیین‌نامه با این ناشران برخورد و امکان حضور از آن‌ها سلب خواهد شد. البته در حال حاضر(عصر روز 22 اردیبهشت‌ماه) برخی از این غرفه‌های خالی تکمیل شده و برخی دیگر نیز تعیین تکلیف خواهد شد.»
او همچنین در این نشست اضافه می‌کند: در حال حاضر، زیر دو - سه درصد از غرفه‌ها خالی است که تا پایان امروز با افزایش متراژ یا جای‌گیری دیگر ناشران تدبیر می‌شود.
در این میان برخی هم آمده‌اند تا غرفه‌های خالی را با جایگزینی پر کنند.
با این حال، غرفه‌های خالی موجب انتقاد ناشران حاضر شده است؛ مدیر نشر گلگشت می‌گوید: این مسئله خیلی در ذوق می‌زند و انگار نمایشگاه کچلی گرفته. امیدوارم برخورد درستی با آن‌ها شود چون این اتفاق اصلا صحنه خوشی ندارد. کاش همکاری می‌شد تا به جای این ناشران صوتی و دیجیتالی شرکت کنند؛ حالا آن‌ها حق دارند ناراحت باشند.
در میان غرفه‌های خالی حتی غرفه اتحادیه ناشران افغانستان نیز دیده می‌شود، که رمضانی دراین‌باره نیز توضیح می‌دهد: کتاب‌های ناشران افغانستان دیر وارد کشور شد و به همین علت هنوز غرفه‌شان فعال نشده است، هر وقت کتاب‌های‌شان برسد، وارد غرفه و فعال می‌شود.
اما مساله دومین روز نمایشگاه کتاب امسال فقط ناشرانی نبود که به غرفه‌های‌شان نیامده بودند. گفت‌وگو با برخی ناشران حاکی از این است که روزهای پایان هفته نمایشگاه امسال همانند سال‌های قبل نیست.
حمیدرضا شکارسری، شاعر که در غرفه فصل پنجم مستقر است، می‌گوید که بازدیدکنندگان می‌آیند، از کتاب‌ها عکس می‌گیرند و برای این‌که بتوانند از بن‌های‌شان استفاده کنند، می‌روند تا در بخش مجازی خرید کنند.
صفری، مدیر نشر ورزشی گلگشت نیز به خلوتی نمایشگاه در دو روز نخست اشاره و بیان می‌کند: انتظار داشتیم بعد از دوسه‌سال تعطیلی روزهای آغازین شلوغ‌تر باشد.
مجید نوروزی، مدیر نشر دانشگاهی ارجمند می‌گوید استقبال در این دو روز خوب نبوده و تکمیل می‌کند: اصلا به پای آخرین سالی که در نمایشگاه شرکت کردیم، نمی‌رسد. خصوصا در آخر هفته نمایشگاه خیلی شلوغ می‌شد.
او ضمن انتقاد از وضعیت سالن ناشران دانشگاهی، درخصوص وضعیت غرفه این نشر نیز بیان می‌کند: در آخرین نمایشگاه نشر ما یک غرفه 120 متری داشت، اما حالا یک غرفه 40متری داریم که من میزم را بیرون از غرفه گذاشتم، چون جا نداشتیم.
از انتقادات که بگذریم، برخی اتفاقات البته چهره امیدوارکننده‌ای دارند؛ برای مثال، به نظر می‌رسد دستگاه‌هایی که برای کمک به پیدا کردن کتاب و ناشر در سالن عمومی قرار داده شده‌اند، راهنمای خوبی هستند.
با این حال، واقعیت این است که سی‌وسومین نمایشگاه کتاب تهران تا اواسط روز دوم هنوز انگار به‌واقع آغاز نشده است؛ غرفه‌های نیمه‌کاره، حضور نداشتن برخی ناشران و البته عقب‌ماندن ستاد اجرایی از روند برگزاری نمایشگاه. در غرفه ناشران کودک و نوجوان دستگاه‌های راهنما هنوز راه نیفتاده‌اند، بخش روابط‌عمومی که در حیاط مستقر است تا ساعات پایانی روز دوم حتی تابلویی برای شناسایی ندارد، اینترنت برخی از غرفه‌ها و رسانه‌های حاضر هنوز راه نیفتاده است، خبرنگاران پس از گذشت دو روز هنوز کارت اصلی حضور در نمایشگاه را دریافت نکرده‌اند و حتی بعضا جایی برای استقرار و صرف ناهار ندارند. جان کلام این‌که به قول یکی از دست‌اندرکاران ستاد، انگار برگزارکنندگان هنوز چندان آماده نیستند!
دستگاه‌های خاموش سالن کودک و نوجوان
غرفه نیمه‌کاره بخش کودک و نوجوان
وضعیت بخش اختصاص‌داده شده به خبرنگاران برای صرف ناهار
با این همه، شواهد نشان می‌دهد که وضع نمایشگاه، اقتصاد و... هر چه باشد، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، فارغ از سیاست‌های درنظر گرفته‌شده برای تجمع کمتر، همچنان تفرجگاه خوبی برای مردمی است که حتی ممکن است که بیایند تا اصلا کتاب نخرند!
روایت گردش در دومین روز نمایشگاهی را که امسال با حضور افتخاری ویروس کرونا برگزار می‌شود با این تصاویر به پایان می‌بریم:
